شرايط اكنون اصلاح‌طلبان، شرايط «خواستن ـ نتوانستن» توام با «نتوانستن ـ خواستن» است. اصلاح‌طلبان در تاريخ اكنون خود، كه بيشتر شبيه آغازين لحظه‌هاي دوباره برخاستن ققنوس از خاكستر خود است. اصلاح‌طلبان در اين برخاستن دوباره خود، مي‌خواهند كه چون گذشته بال و پر بيارايند و به هوا برخيزند، اما نمي‌توانند،..

 نیروهای اصلاح‌طلب از تاکتیک‌ها و راهبردهای متفاوتی برای رسیدن به هدفشان استفاده می‌کنند. هدف محوری شخصیت‌ها، احزاب و نهادهای مدنی اصلاح‌طلب درجامعه مدنی ایران ازسال 1376 تاکنون (1393) توسعه همه‌جانبه (سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) با اولویت دادن به توسعه سیاسی بوده است. ..

بررسي ميزان همراهي سياسي اعضاي هيات دولت با روحاني در گفت‌وگو با سعيد ليلاز

رييس جمهور به اندازه تمام كابينه‌اش سياسي است

روحاني تنها نيست

صبح، ساعت 11 به بیمارستان پارس رفتم. خانم بهبهانی در بخش «آی‌سی‌یو‌جنرال» بستری بود. به «آی‌سی‌یوجنرال» رفتم. در آن شیشه‌ای بود و فقط از داخل باز می‌شد. روی در کاغذی چسبانده بودند و نوشته بودند: «خانم سیمین بهبهانی ملاقات‌ممنوع می‌باشد.» به یکی از پرستارانی که داخل بود اشاره کردم. آمد. در باز شد.

پيام رهبر انقلاب يك پيام تاريخي است. اما بيش از آنكه يك پيام سياسي باشد فتواي سياسي در فقه سياسي شيعه بود و نقطه عطفي در ادبيات سياسي و حكومتي اسلام شد. تشخيص و تشخص راي هر فرد داراي مالكيت است من همان زمان مقاله‌يي نوشتم تحت عنوان حق‌الناس. من معتقد بودم كه با اين پيام، يك پارادايم جديدي در ادبيات سياسي ايران متولد شد. اين پيام، حق‌الناس و تشرع را همراه و همساز با راي مردم كرد.

متاسفانه جامعه ما جامعه فراموشكاري است. يك فراموشي ارثي در بين اين جامعه است. گذشته تاريخي خودش را فراموش مي‌كند. ما نبايد هميشه از صفر شروع كنيم و آزمايش و خطا را هميشه انجام بدهيم، بلكه بايد از گذشته خودمان حالا تاريخ خيلي دور را به كنار بگذاريم و از مشروطيت، كودتاي 1299، دوران رضاخان، شهريور 1320 و بعد تا 28 مرداد اين را به عنوان تجربه‌يي فرا راه خودمان...

هرچيزي كه آرزوي پيوند قلبي با آن را داشته باشي اما ادراك كني كه آن پيوند قلبي از بين رفته است، نسبت به آن دچار از خود‌بيگانگي شده‌يي. اين از خودبيگانگي يك نوع تنهايي است. ما خيلي اوقات اين تنهايي را فراوان داريم. احساس مي‌كنيم پيوندمان را با چيزهايي كه هم به لحاظ روانشناختي براي ما مطلوب بود و هم به لحاظ اخلاقي خوب، از دست داده‌ايم. عميق‌ترين نوع تنهايي اين نوع است. هرچه در مناسبات ناسالم اجتماعي بيشتر قرار مي‌گيريم به اين نوع تنهايي بيشتر دچار مي‌شويم. يعني احساسات، عواطف و هيجاناتي از دست مي‌دهيم و نمي‌توانيم ديگر آنها را به دست بياوريم در حالي كه دوست داريم آنها را داشته باشيم. مركزي‌ترين ساحت وجود فرد احساسات، عواطف و هيجاناتش است، هنگامي كه اين ساحت تركش كند به تنهايي عميقي دچار مي‌شود

28مرداد در ایران، روز کودتا نام گرفت. کودتایی که 61 سال پیش علیه دولت ملی دکتر محمد مصدق شکل گرفت و جامعه ایرانی را آبستن تحولاتی تازه کرد. تحولاتی که شاید مهم‌ترین پیامد آن را بتوان انقلاب اسلامی سال 57 نامید. تحولاتی که به روشنی نشان می‌دهد ایران «پس» و «پیش» از کودتا با هم تفاوت‌های فاحشی دارند. در گفت‌وگوی پیش‌رو با «سعید حجاریان» به بررسی فضای پس از کودتا پرداخته‌ایم. فضایی که این فعال اصلاح‌طلب می‌گوید پس از آن سه جریان شکل گرفت. گرایش اول آنهایی که کلا «سیاست‌زده» شده بودند و شعر «زمستان» را برای وصف حالشان می‌خواند. گرایش دوم که فعالیت «نرم سیاسی» را انتخاب می‌کنند و از مهندس بازرگان و نهضت آزادی به‌عنوان نمونه بارز این گروه نام می‌برد. نهایتا گرایش سوم که به‌دنبال «مشی مبارزه مسلحانه» می‌روند و توضیح می‌دهد که نیروهای این جریان جوان‌هایی هستند که از دل جبهه ملی بیرون آمده‌اند.

 تهاجم وحشیانه ی اخیر اسرائیل به سرزمین فلسطین و مردمان تحت ستم اما شجاع آن، البته نه نخستین رخداد از این جنس و نه به احتمال نزدیک به یقین، واپسین آن خواهد بود. پیشینه ی جنایات غاصبان فلسطین...

واکنش اصولگرایان مورد خطابِ رئیس‌جمهور آن اندازه شگفت‌‌انگیز نبود که بازتاب آن عتاب در میان اصلاح‌طلبان! البته نه همه‌ی اصولگرایان مورد خطاب رئیس‌جمهور بودند و نه همه‌ی اصلاح‌طلبان از عتاب روحانی به حریفان خویش روی در کشیدند. اما واکنش رسانه‌ها و چهره‌های اصلاح‌طلب...

مصطفی ملکیان در کتاب «تقدیر ما تدبیر ما» به موضوع اصلاحگری و مبانی نظری اصلاح‌طلبی نظر دارد. او در ابتدا با تعریفی از اصلاح‌طلبی (اصلاح‌طلبی، هواداری از تغییر اجتماعی با استفاده از روش دموکراتیک، مسالمت‌آمیز و تدریجی است) می‌افزاید...

همچنین از نظر گستره فعالیت میدانی، تحولات چندساله گذشته در عراق و سوریه، فرصت بسیار مناسبی برای تشکیل این گروه و سپس رشد فعالیت‌هایش ایجاد کرد. امروزه تکفیری‌های داعش بر بخش‌هایی قابل‌توجه از عراق یعنی بخش زیادی از مناطق سنی‌نشین عراق و نیز بخش‌های قابل‌توجهی از سوریه تسلط دارد و در لبنان نیز فعالیت‌های خود را توسعه داده است. 

فقر و نابرابری دو وزنه سنگینی هستند که وضعیت وخیم اقتصادی در کشورها را نشان می‌دهند. در چند سال اخیر صحبت‌هایی درباره فقیرترشدن مردم ایران و ریزش طبقه متوسط رو به پایین به زیر خط فقر به گوش می‌رسد؛ سخنان نگران‏کننده‏ای که ما را بر آن داشت برای بررسی این مساله به سراغ دکتر حسین راغفر که درباره مساله فقر مطالعات گسترده‏ای را انجام داده است، برویم. راغفر بر این عقیده است فقر و نابرابری در ایران به حدی افزایش یافته که منجر به شکل‏گیری مادون طبقه (under class) در مناطق برخوردار شده است و در این زمینه به دولت هشدار می‌دهد که به این مساله توجه بیشتری داشته باشد. از سویی این اقتصاددان، نبود آمار قابل اتکا از سوی منابع رسمی را یکی از معضلاتی می‌داند که مسوولان را به گمراهی برده و به نادیده‌شدن وضعیت واقعی فقر و نابرابری در کشور منجر شده است. راغفر می‏گوید: «من مطمئنم بسیاری از افراد داخل کابینه، هیچ تصویر روشن یا حتی مبهمی از وضعیت فقر و نابرابری‏ در کشور ندارند چون اگر این تصویر وجود داشت باید حداقل در سیاست‌های آنها منعکس می‌شد.» از سویی این کارشناس اقتصادی با اشاره به رفتارهای اقتصادی دولت‌های نهم و دهم برای فراهم‌آوردن زمینه‌ها برای تحریم‏های آمریکا با تخریب ظرفیت‌های تولید در داخل و وابسته‌شدن اقتصاد ایران به خارج می‏گوید: «من فکر نمی‌کنم این عملکرد ناآگاهانه بوده باشد بلکه در انجام آن کاملا تعمدی در کار بوده است و به عقیده من باید مقامات مربوطه بررسی‏هایی را در این زمینه صورت دهند و علت آن را دریابند. شواهد دیگری نیز وجود دارد که نشان می‌دهد تلاشی برای تخریب اقتصاد ملی و زمینه‏سازی برای فروپاشی‏های سیاسی در کشور وجود داشته است.» گفت‌وگوی «شرق» را با این اقتصاددان در ادامه می‌خوانید:

آرمان- احسان انصاری: «نواصلاح گرایی»یا «اصلاح اصلاحات»؛ این تعبیری است که به تازگی در بین برخی از تئوریسن‌های برجسته جنبش اصلاح‌طلبی ایران مطرح شده است. شاید در نگاه اول به نظر برسد جریان اصلاح طلبی که از بدو پیدایش خود تاکنون که قریب به هفده سال از آن می‌گذرد درهیچ برهه از عمر خود رنگ آرامش و فرصت بازاندیشی و «نو شدن» خود را به‌دلیل برخی تنگ‌نظری‌ها نداشته است چگونه قصد دارد وارد فاز شبه پست مدرنیستی «نواصلاح‌طلبی» با ویژگی‌های بین‌المللی شود.اما با کمی تأمل ودگر اندیشی در صیرورت زمان، می‌توان به پاسخ‌های مختلفی برای چرایی این گفتمان در فضای کنونی ایران امروز رسید. جایی که دکترمحمد رضا تاجیک که یکی از هواداران و پیشگامان «نو اصلاح طلبی» در ایران به شمار می‌رود با تأکید بر دغدغه نسل چهارم انقلاب دراین باره تصریح می‌کند:« نسل امروز ما خسته و ملول از جریان‌ها و گفتمان‌های مرسوم و مألوف جامعه، از یکسو و با مواجهه با نحله‌ها و مکاتب و نظام‌های اندیشگی گوناگون و نیز با آشنایی با روش‌ها و منش‌های بسیار متفاوت کنش‌ورزی اجتماعی و سیاسی، از سوی دیگر، در انتظار گشوده شدن روزنه و پنجره‌ای و وزیدن هوایی تازه است. رسالت «ما»ی اصلاح‌طلب امروز گشودن همین روزنه و پنجره است». تاجیک که دارای دکترای تحلیل گفتمان سیاسی از دانشگاه«اسکس»انگلستان است درباره پهلو زدن «نواصلاح‌طلبی»به پست مدرنیسم نیز خاطرنشان می‌کند: «نواصلاح‌طلبی مرزها و فاصله‌های صوری و شکلی میان سنت و مدرن و پست‌مدرن را فرومی‌ریزد و جایی در جغرافیای مشترک آنان که با ارزش‌ها و هنجارها و فرهنگ بومی ایرانی سازگار است، می‌ایستد. به بیان دیگر، نواصلاح‌طلبی نه عبور از سنت را ممکن و مطلوب می‌داند، نه بی‌اعتنایی به مدرنیته و پست‌مدرنیته را، و نه مسحور و محصور یکی از اینان شدن و زیست‌جهان خود بدان سپردن. نواصلاح‌گرایی با حفظ فاصله‌ انتقادی خود نسبت به این سه، تلاش می‌کند دفتری فراسوی این دفاتر بگشاید و در آن انشا و دیکته‌ خود بنویسد.در ادامه متن گفت و گوی آرمان با دکتر محمدرضا تاجیک را از نظر می‌گذرانید:

گروه اندیشه شرق: «نگاهی اجمالی به عصر زرین فرهنگ ایران» عنوان آخرین کتاب حسن قاضی‌مرادی است که به‌زودی از سوی انتشارات آمه منتشر می‌شود. این کتاب مصاحبه مفصلی است که پروین قریشی و نسرین تخیری با ایشان انجام داده‌اند. قاضی‌مرادی در این کتاب به دنبال ارایه تحلیلی از فراز و فرود عصر زرین، به دستاوردهای فرهنگی و تمدنی آن عصر می‌‌پردازد. آنچه در ادامه می‌آید، فشرده‌ای از پی‌‌گفتار این کتاب است که به صورت مقاله‌ای تنظیم شده است.

آرمان- راضيه عباسي: دكتر حاتم قادري از آن دست اصلاح‌طلباني است كه همواره با نگاهي واقع‌گرايانه به موضوعات مي‌نگرد و همين امر موجب شده است تا دركي درست و به دور از احساسات نسبت به جامعه داشته باشد و به جرات مي‌توان گفت همين نوع نگاه بود كه ايشان را از معدود افرادي قرار داد كه پيروزي حسن روحاني را در شرايطي كه هيچ‌كس انتظار آن را نداشت، محتمل دانست. از آنجايي كه دكتر قادري سخت حاضر به گفت‌وگو مي‌شود اما «آرمان» بر آن شد تا در راستاي مشكلي كه حدود 8 سال جامعه را دچار زحمت كرد، يعني ظهور پوپوليسم و گرايشات پوپوليستي با ايشان به گفت‌وگو بنشيند. هر چند تعداد سوالات كه زياد شد حاتم قادري آن را نمونه‌اي از پوپوليسم نهفته در درون ما دانست و اظهار كرد حل همه مشكلات در يك گفت‌وگو خود مظهر پوپوليستي است و اين سخن ما را مجبور ساخت تا با وجود ميل باطني گفت‌وگو را خلاصه كنيم. آنچه در ادامه مي‌خوانيد گفت‌وگوي «آرمان» با دكتر حاتم قادري است. 

ما روزنامه‌نگاريم؛ مي‌نويسيم، خطبه نمي‌خوانيم! به زبان قلم سخن مي‌گوييم نه به زبان قدرت. هر چند كه زبان اهل قدرت را به خوبي مي‌شناسيم. قاعدتا شما نيز بايد به زبان اهل قدرت سخن بگوييد چرا كه رييس‌جمهور به عنوان وكيل همه ملت نماد قدرت و مشروعيت و اقتدار ملي است اما دريغا كه با شما هم به زبان قدرت سخن مي‌گويند؛ تهمت مي‌زنند و تهديد مي‌كنند! پس اجازه دهيد با شما همزباني كنيم و نه خطاب به شما كه خطاب به همان اهل قدرت با زبان اهل قلم سخن بگوييم...

در زمانه ما ورژن جديدي از اين بازي وارد بازار شده است. اين ورژن جديد كه «نسل3 لنگ‌كشي سياسي» نام دارد، داراي پيچيدگي‌ها و در عين حال سادگي‌هاي خاص خود است. براي نمونه، در اين ورژن ديگر ما بازي نمي‌كنيم، بلكه بازي ما را. . . . دوم، اين ورژن زيادي آنلاين است، يعني لحظه‌يي نمي‌توان از آن فاصله 

واقعیتش خیلی‌ها این سوال را از من می‌کنند و من حقیقتا جوابی ندارم برایشان اما سه توصیه معمولا می‌کنم، فکر کنم از این سه توصیه خودشان بتوانند آهسته‌آهسته به یک جایی برسند...

فراز و نشیب های سیاسی در کشورهای ترکیه ، مصر و عربستان سعودی که رقیبان سنتی ایران هستند و هم اکنون هریک دستشان در حنای پر رنگ است، شاید بتواند شانس پیش افتادن ایران بر رقیبان باشد. گمان می رود که غربی ها تا حدودی به این واقعیت نیز پی برده  باشند. ..

هم بررسی‌های میدانی اطلاعات کافی به دست می‌دهند، هم تحقیقات علمی صحت ماجرا را تایید می‌کنند و هم گزارش‌های رسمی می‌گویند که در نتیجه سیاست‌های دو دوره دولت‌های نهم و دهم، فقری فراگیر در جامعه ایران به وجود آمد و ایرانی‌ها در بهترین حالت، به قول «فرشاد مومنی»، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه علامه‌طباطبایی، «مدارای نجیبانه با فقر» را در چندسال اخیر سرلوحه قرار داده‌اند. با «مومنی» در مورد وضعیت مدیریت هزینه‌ها در خانواده‌های ایرانی در شرایط رکود تورمی و پیشی‌گرفتن هزینه‌ها از دستمزدها گفت‌وگو کرده‌ایم:

حبیب احمدزاده داستان‌ نویس، مستندساز، فیلمنامه‌نویس و محقق، در آستانه 12 تیرماه سالروز سرنگونی هواپیمای مسافربری ایرباس ایران در خلیج فارس توسط ناو وینسنس آمریکا که منجر به شهادت 290 مسافر بیگناه شد تحقیقی را انجام داده است. در این تحقیق آمده است:...

نبايد بر اساس ضديت با ‌امپرياليسم يا استعمار ستيزي نيمه رمانتيك در دامن فرهنگ‌گرايي و بزرگ كردن فرهنگ و تفاوت‌هاي فرهنگي افتاد. اينجاست كه رئاليسم سياسي به ما اجازه مي‌دهد كه از يك حقايق كلي كه ارزشي جهانشمول دارند، دفاع بكنيم زيرا اگر اين كار را نكنيم، دنيا پر از داعش و بوكوحرام خواهد شد

به سراغ دستگاه‌هاي مربوط برويد و خواستار اطلاعات مربوط بر اساس قانون دسترسي آزاد به اطلاعات بشويد، يا درباره بزرگراه تهران – شمال. درباره تصميم‌گيري‌هاي بانك مركزي در زمان نوسان‌هاي شديد ارز و... هزاران موضوع هست كه دولت ملزم است اطلاعات آنها را در اختيار بگذارد ولي ما روزنامه‌نگارها كمتر سراغ آنها را مي‌گيريم. من به اين كار افشاگري نمي‌گويم. نام...

 تاجيك به «نو اصلاح‌گرايي» تاكيد دارد و به هفته‌نامه‌نون مي‌گويد: من اين روزها سخت دل مشغول تئوريزه كردن نوعي «نو اصلاح گرايي» هستم. اين روزها بسياری از خود مي‌پرسند نيروهاي اصلاح‌طلبان اكنون در كدام مرحله سياسي قرار دارند؟ اقتضاي نظري و عملي اين مرحله چيست؟ در اين شرايط كدامين گفتمان از استعداد و امكان استعاري و هژمونيك شدن برخوردار است؟ ...

زینب صفری- تاریخ ایرانی: ۳۷ سال پس از درگذشت دکتر علی شریعتی یا به تعبیر خانواده‌اش «شهادت» او، هنوز پیکر این پژوهشگر و جامعه شناس برجسته تاریخ معاصر در زینبیه دمشق است و جسد مومیایی شده‌اش که قرار بود بعد از امانت‌سپاری ۵ ساله به ایران برگردانده شود، منتظر موافقت مسئولان است؛ خانواده شریعتی هم چنانکه تنها پسر او، احسان شریعتی می‌گوید هرگز با شرایط مناسبی برای انتقال پیکر او مواجه نشده‌اند. احسان شریعتی در گفت‌وگو با «تاریخ ایرانی» ابراز امیدواری کرده که با توجه به وقوع جنگ داخلی در سوریه و عدم اطلاع از مقبره شریعتی، مسئولان موافقت کنند که پیکر پدرش به ایران منتقل شود؛ البته منوط به آنکه اجازه داده شود او طبق وصیتش در حسینیه ارشاد دفن شود و دولت امکان برگزاری مراسم تشییع و خاکسپاری در شأن دکتر شریعتی را فراهم کند.

دولت روحانی تاکنون چند کار خوب کرده که به یک معنا ارتقاء کارهایی ست که در دوران اصلاح طلبان شد. یک نکته این است که آقای روحانی کارهای اصلی خود را به هسته اصلی حکومت هماهنگ می کند. یکی از دلایل سر و صداهای تندو رو ها و واکنش های آنان همین است. آنها خیلی ناراحت هستند چون نمی توانند یک طرفه مقام معظم رهبری و و بیت رهبری با حرف های خود تحت تاثیر قرار دهند. این یک الگوی جدید و با ارزش است و باید اقدامات با ارزش را گفت...

بیست و چهارم خرداد ۹۲ سرآغاز تحول بزرگی برای اصلاح طلبان ایران و بدنه اجتماعی شان محسوب می شود؛ جناحی که بعد از حوادث ۸۸ ضربات زیادی به خود دید، از بازداشت نخبگانش تا تعطیلی فراوان در خرداد ۹۲ تصمیمی گرفتند که انتهایش برای هیچ کس مشخص نبود...

اگر ما يك بودجه انبساطي خيلي شديدي در سال 85 داشتيم و بودجه عمراني نيز در حدي رشد كرد كه اصلا در ظرفيت ماشين‌آلات و توان پيمانكاري كشور نبود، دوسال بعد كه با كمبود منابع روبه‌رو مي‌شويم، بودجه عمراني يك‌دفعه كاهش قابل توجهي پيدا مي‌كند...

 اصلاح‌طلبي و اعتدال خواهي هر دو ريشه در خردگرايي دارند. امروز اولويت ملي ما نه مانند زمان شاه، آزادي، نه مانند سال‌هاي جنگ، دفع تهاجم مستقيم خارجي، نه مانند دوران سازندگي، توسعه، نه مانند عصر اصلاحات، دموكراسي و جامعه مدني، نه مانند دوره مهرورزي، عدالت است. امروز اولويت اول ملي ما «بازگشت به عقلانيت» و «ايجاد ثبات» است...

متاسفانه فلسفه تاریخ از قدیم نزد ما مغفول مانده و این غفلت سبب شده است ملتی کهنسال و تاریخ‌مند مانند ملت ایران که به گفته معروف هگل تاریخ به معنای صحیح با آن آغاز می‌شود

نیلوفر: مجله اندیشه ی پویا در شماره 15 خود(اردیبهشت 93) گفت و گوی استاد مصطفی ملکیان و دکتر ابوالقاسم فنایی درباره «نسبت اخلاق و دین» و «نسبت عقلانیت و دین» را  تحت عنوان «اخلاقی زیستن بدون دخالت دولت» به چاپ رساند. متن کامل این گفت وگو، اینک که شماره جدید این مجله صورت انتشار یافته است، تقدیم علاقه مندان می شود.

هوشنگ شهابی هر چند استاد روابط بین‌الملل و تاریخ دانشگاه بوستون آمریکاست، اما عمدۀ شهرت و اعتبارش را از کاری می‌گیرد که سال‌های اخیر را به تمامی مشغولش بوده:

آرمان- محمدجواد صابری: وقتی با ناصر فکوهی درباره شهر، فضای شهری و انسان شهری گفت‌وگو می‌کنی، خیلی زود بحث‌ها به حوزه اندیشه وارد می‌شود. نویسنده کتاب «انسان‌شناسی شهری» که در وبگاه ایندیَن اکسپرس در کنار سیدجواد طباطبایی، بابک احمدی، موسی غنی‌نژاد و فاطمه صادقی جزو روشنفکران گفتمانی و در مقابل روشنفکران دهه‌های هفتاد و هشتاد دسته‌بندی شده است، در گفت‌وگوی مفصل با روزنامه آرمان، پیش‌نیاز شهرنشینی را دموکراسی سیاسی و اقتصادی عنوان می‌کند.