طراحی سایت
تاريخ انتشار: 18 شهريور 1393 - 22:58
به بهانه ی دیدار با استاد شروه خوان؛ پولاد اسماعیلی

یکی از چهره های ماندگار و راستین و بی تردید شروه استاد این هنرآوازی ، پولاد اسماعیلی است. دلِ پولاد اما، دلبندِ آب  است و آواز در پهنه ی مسیله و آفتابی جانسوز... هزار حکایت بی پایان است در تلاطم خوشی ها و ناخوشی ها... شروه؛ برای آن بود تا پولاد، سخت تر از آن که باید، باشد و شرح عاشقی را در عشاق خوانی فایز و مفتون به تحریر درنشیند! روزگار سپری شده ی مردم سالخورده ؛همه جا یک جور است گویا، وقتی خونین دلند مردمان! ناخوشی پولاد انگیزه و...

 




حماسه و حسام حق پرست

 

نسیم جنوب - پیش درآمد: دشتی؛ در جغرافیایِ فرهنگی و گستره ی موسیقایی ردیف دستگاهی موسیقی ِ ملی ایران، نام آواز یا مایه ای ست که از متعلقات دستگاه شور محسوب می شود و به لحاظ فواصل موسیقایی و تنالیته ی اجرایی- سازی و آوازی- در درجه ی پنجم شور بیان و ادا می شود. آوازی که آن چنان گوشه ها و انگاره های موسیقایی قابل بسط و گسترش و پردازش داشته که جاودان یاد استاد کامل محمدرضا لطفی در جایی آن را دستگاه دشتی خطاب می کند!

و اما دشتی،در جغرافیای اقلیمی استان بوشهر ، نام سامانی است که مهد علم و ادبش می خوانند. دیاری که شعر و ادب و آواز،متعلقات کوی به کوی و خانه به خانه ی مردمانش در حساب می آید!

شاخصه ی آوازی و نمود موسیقایی این اقلیم اما؛ بی هیچ مقدمه ای شروه نام دارد.

و اگر چه در سراسر استان بوشهر شروه با الحان و گردش های آوازی منطبق با خاستگاه جغرافیایی آن حدود خوانده می شود و- گرده های- شروه را شکل می دهد و نقش می زند، اما در خطه ی دشتی، شروه؛ موسیقی آوازی بلافصل و فی المجلس مجلس نشینانی ست که تو گویی هنرشان، هنر بداهه خوانیِ همین آوازِ خاک و شرحِ شوریدگی هاست!

 

 

راستی را چگونه آوازی است شروه؟! همین جا باید گفت فارغ از بار معنایی و چیستی لغوی این واژه می بایست چرایی این آواز را واکاوید و بازگفت!

شروه؛تحریر و تقریرِ تاریخ کارشکنی در کامیابی عشقی سترگ و عمیق است آیا؟ یا دلمویه های گاه وبی گاهِ بازیاران و یاران ِدیروز و دیرین است در مظلومیت روا دانسته شده از ظالمان ِدوران و حاکمان ِجور و جفا؟ که اگر چنین است شروه قطعا آواز ِ خاک است به گستره ی گیتی...

شروه؛ آوازی است در دشتی یا هیاهو و  هیمنه ای است در شور تا تنها و تنها با دوبیت از فایز، مفتون، نادم و باکی و... نظم نظامی و مولود مولوی را پیش درآمد خود بداند و بخواند؟!

شروه خوانان اصیل و راستین این وادی قطعا مسیر شورانگیز و عاشقانه ی این آواز را می بایست درک نموده باشند تا مگر پیچ و واپیچ های آوازی و دشوار و فراز و فرودهای فنی شروه را ادا نمایند.

 

 

شروه خوانان بوشهر، اگرچه اساس کار خویش را بر بنا و مبنای روایت و نقل سینه به سینه از گذشتگان تا اکنونیان این هنر آوازی  گذاشته اند و گذشته اند تا امروز؛ اما در آن میان نیز چهره ها و حنجره هایس شاید معدود و محدود از پسِ آن نحریرهای پرفراز و فرود برآمده اند تا در رهگذار تکرارها و نشستن ها در مجالس شروه خوانی؛ به تجربه اندوزی بپردازند و در گام بعد به خلاقیت ذاتی و فطری خود دررسند و ازآن میانه به اجرایی شایسته و بایسته دست یازند.

"چخوف"؛ بر این باور است که اگر طولانی ترین ، بزرگترین و سریعترین حرکت ها را در یک فضای خیلی خیلی کوچک داشته باشیم، هنر به وجود می آید! و شروه، مولود فضایی خیلی خیلی کوچک، طولانی ترین و البته در این جاسخت ترین شرایط زندگانی یا ناکامی های پیاپی در شرح عاشقی است...!فضای کوچک آواز با تنها دو بیت!

 

 

این که شروه چگونه آوازی است یا تقسیم بندی های موسیقایی آن به لحاظ شیوه های اجرایی کدام است و حالت شناسی هر کدام از این شیوه هاکدام؟ جای گفتار و نوشتار فراوان دارد که از حوصله ی این مجال و مقال خارج است!

بررسی شیوه هایی چون شُنبه ای- دشتی ، دشتستانی- شبانکاره ای، بوشهری و ...که هر کدام بر مختصات  آوازی خود را  در 1- درآمدخوانی (مثنوی خوانی،نظامی خوانی) 2-زیراوج و 3- اوج خوانی ها دارند، جای بحث  و گفت و شنود فراوان دارد.این که مثلا تحریرهای استوار ،مقطع و کوتاه، بیشتر از تحریرهای کش دار و طولانی در شیوه زنده یاد محمد حسین قایدی-آمحسین- اجرا و شنیده شده است یا در شیوه و سبک شُنبه ای که از شیوه های سخت شروه خوانی است، تحریرها بیشتر ریز و ممتد و با غلط و  واغلط های در گلوودر هم بافته شده به گوش می رسد و یا در شیوه ی شبانکاره ای شروه، بر ادای کلمات و سکوت، درنگ و تاکید بیشتری صورت می پذیرد؛ همه و همه گواه  بر هنری است که برآمده و برخاسته از همان فضای کوچک است. کوچکی که هنر آوازی بزرگی را با نام آوازِ خاک ، شروه، شکل بخشیده است.

 

 

یکی از چهره های ماندگار و راستین و بی تردید استاد این هنرآوازی ، پولاد اسماعیلی است.

دلِ پولاد اما، دلبندِ آب  است و آواز در پهنه ی مسیله و آفتابی جانسوز... هزار حکایت بی پایان است در تلاطم خوشی ها و ناخوشی ها... شروه؛ برای آن بود تا پولاد، سخت تر از آن که باید، باشد و شرح عاشقی را در عشاق خوانی فایز و مفتون به تحریر درنشیند!

روزگار سپری شده ی مردم سالخورده ؛همه جا یک جور است گویا، وقتی خونین دلند مردمان!

ناخوشی پولاد انگیزه و بهانه ای است تا به دیدار این شروه خوان رفته باشیم و حالی و ...

درخود فرورفته است و بیش از پیش خلوت نشین... شروه نمی خواند دیگر!!! حتا به قول خودش درنگه ای هم حالا مشکل ساز می شود... یاری نمی کند تن، تا تنهایی اش در آوازی جانانه و از ته دل از هم پاشیده شود.

شروه را از عهد جوانی سر داده است... سال هایی که تنها استاد تاثیرگذارش آمحسین بوده است در شمال باغ کلاه سی در فقیه حسنانِ دشتی و پولاد دل در هوای گرده ی شروه  خوانی آن پیرمرد. سبک و سیاق آن زنده یاد در ادای کلمات و تسلطش بر لحن و آهنگ کلامش را هنوز بی نظیر می داند در وادی شروه خوانی خود...

 

 

شروه را شرح فراق و عاشقانه ای صمیمی برای انسان بر می شمارد. عاشقانه ای که طول زندگی آدمی را گاه به خود گرفتار می سازد... روزگاری که او در کنار زنده یاد فردوس و شهسوار و ... شبی را با آواز شروه سر می کرد به نیکی یادآور می شود و همواره  به خاطره اش سپرده است.

ناسازگاری روزگار، حالا نمی گذارد که او بخواند و حال و هوایی تازه کند. چه به قول خودش شروه خوان تا واپسین لحظات هم که شده باید بخواند و شروه سر دهد... نمی دانم شاید شروه ی من هم روزی در همین آیند و روند روزان و شبانِ آمده و نیامده، دوباره به گوش رسد و در دل ها جاری شود.

دیدار با پولاد، دیدار با صداقتی فراموش شده و رنگ باخته است در این ایام چندرنگی... و دریغا که هنر ، نمی خرد ایام ... نهایت کلام اما آرزوی شفا بود و شنیدن شروه اش...

راه پیش روست و باید رفت... رفت و به آوازی دوباره گوش جان سپرد... این بار شروه در گوشه ی بیداد...

 









نظرات کاربران
فرزاد کرمپور بيش از 10 سال قبل گفت:
آفرین و درود بیکران بر نگارندگان ریشه دار و اصیل این نوشتار که از خاندانی بس بزرگند و خواستن را دستمایه رسیدن به آنچه آمالشان است، قرار می دهند. هر گوشه ای از این دیار تفتیده که توانی و افتخاری باشد برای دیارمان، این دو جوان پر توان و نستوه، در معرفی و نمایاندن آنها به دنیا و ایران، کوشش بسیار می کنند. درود بی شمار بر ایشان و پروردگار یارشان باد.
ارسال نظر

نام:

ايميل:

وب سايت:

نظر شما:

آخرین اخبار

پربیننده ترین