مرجان زهراني/ورود بي‌دردسر به انتخابات مجلس دهم، دلمشغولي و ذهن‌مشغولي چهره‌هاي شاخص اصلاح‌طلب است؛ چهره‌هايي كه در هشت سال گذشته از بسياري از فعاليت‌هاي حزبي و تشكيلاتي محروم شدند و همچنان درگير حرف‌ها و حديث‌هايي هستند كه رقباي‌شان براي آنان مي‌زنند. همين حرف و حديث اصلاح‌طلب ستيزان، عناصر سياسي اصلاح‌طلب را بر آن داشته تا استراتژي انتخابات 92 را براي انتخابات اسفند 94 هم تكرار و با ائتلاف و نزديكي به نيروهاي معتدل‌تر اصولگرا راه مجلس را هموار‌تر كنند. صادق زيباكلام اما معتقد است كه امكان هيچ ائتلافي حتي با اصولگرايان معتدل به وجود نخواهد آمد و شايد ترجيح حمايت از برخي چهره‌هاي اصولگرا يا نزديك به دولت را فقط در برخي شهرستان‌ها شاهد باشيم. اما انتخابات پارلماني با توجه به اينكه برخلاف انتخابات رياست‌جمهوري از شكل و شمايل ملي خارج مي‌شود و صورتي محلي‌تر پيدا مي‌كند نيازمند ارتباط تشكيلاتي برنامه‌ريزي شده‌تري است كه گروه‌هاي اصلاح‌طلب شهرستان‌ها را با تهران همسو و هماهنگ كند. موضوعي كه به گفته زيباكلام شايد در سال گذشته با اختلال رو‌به‌رو شده باشد اما پايگاه مردمي اصلاحات همان‌طور كه اين خلل را در انتخابات رياست‌جمهوري بر طرف كرد براي انتخابات مجلس هم جبران كند.

با توجه به شرايط هشت سال گذشته و اختلالي كه در فعاليت حزبي بسياري از احزاب اصلاح‌طلب به وجود آمد فكر مي‌كنيد اصلاح‌طلبان مي‌توانند در انتخابات مجلس دهم سازمان يافته و تشكيلاتي عمل كنند تا به مجلسي با اكثريت اصلاح‌طلب دست يابند؟

بزرگ‌ترين معضلي كه اصلاح‌طلبان با آن رو به رو هستند نهاد نظارتي است و فكر مي‌كنم نخستين و مهم‌ترين كاري كه بايد اصلاح‌طلبان انجام دهند اين است كه اتحاد و انسجام خود را حفظ كنند. آقاي هاشمي‌رفسنجاني، خاتمي و محمد‌رضا عارف مي‌توانند در حفظ اين اتحاد و انسجام بسيار تاثيرگذار باشند. از سويي چهره‌هاي نزديك به دولت و آقاي روحاني هم مي‌توانند در حفظ اين هماهنگي موثر باشند. تنها راه مواجهه با شوراي نگهبان و تصميمات اين شورا، حفظ همين اتحاد و انسجام است تا بتوانند در برابر اصولگرايان بايستند و نگذارند نامزدهاي‌شان قلع و قمع شوند. در عين حال جدا از مساله اتحاد و انسجامي كه بايد بين اصلاح‌طلبان به وجود بيايد نكته مهم اين است كه اصلاح‌طلبان از لحاظ اقبال عمومي در وضعيت بسيار خوبي هستند. اگر انتخابات منصفانه برگزار شود بيش از دو سوم مجلس آينده از آن اصلاح‌طلبان خواهد بود و تركيب مجلس دهم بسيار متفاوت خواهد بود چون پايگاه مردمي قابل قبولي دارند.

به نظر شما ارتباطات تشكيلاتي و حزبي اصلاح‌طلبان در حال حاضر براي ورود به عرصه رقابت‌هاي انتخابات مجلس دهم در وضعيت مطلوبي است؟

اصلاح‌طلبان در حال حاضر از نظر ارتباطات تشكيلاتي و فعاليت‌هاي حزبي وضعيت بسيار مطلوبي دارند. همان‌طور كه ديديد در انتخابات رياست‌جمهوري سال 92 با وجود اينكه در هشت سال گذشته با محدوديت‌هاي زيادي رو‌به‌رو شده بودند اما توانستند با اتحاد و انسجام به هدف مورد‌نظرشان برسند. اما به هر حال بايد يك سال مانده به انتخابات به فكر سازماندهي باشند. حالا زمان آن فرارسيده كه اصلاح‌طلبان در استان‌ها و حوزه‌هاي انتخابيه رايزني‌هايي را انجام دهند و حتي نامزدهاي اصلاح‌طلب مورد ‌نظر را مشخص كنند. با توجه به موضوع رد صلاحيت‌ها هم بايد اصلاح‌طلبان تلاش كنند براي هر حوزه انتخابيه بيش از تعداد نامزدهاي آن حوزه انتخابيه افرادي را مشخص و معرفي كنند كه در صورت مواجهه با رد صلاحيت‌ها گزينه‌هاي جايگزين مناسبي داشته باشند.

آيا مي‌توان استراتژي‌اي كه اصلاح‌طلبان براي انتخابات رياست‌جمهوري سال 92 به كار بردند را براي انتخابات مجلس دهم استفاده كنند؟

قطعا به خاطر اينكه انتخابات مجلس از حالت ملي خارج مي‌شود و شهرستان‌ها تاثير زيادي در آن دارند بايد اصلاح‌طلبان استراتژي متفاوتي را براي انتخابات مجلس به كار بگيرند. همين موضوع هم كار را براي انتخابات سخت‌تر خواهد كرد اما بايد توجه داشته باشيم به خاطر اينكه بيشتر نمايندگان مجلس از شهرهاي بزرگ و مراكز استان هستند مي‌توان با همان استراتژي براي انتخابات مجلس هم اقدام كرد. در شهرستان‌هاي بزرگ و مراكز استان‌ها قطعا ائتلاف‌هايي صورت مي‌گيرد كه نتيجه بخش خواهد بود. بايد اصلاح‌طلبان در حوزه‌هاي انتخابيه بزرگ انسجام و اتحاد و ائتلاف را به وجود بياورند.

اين ائتلاف در شهرستان‌ها با چه سازوكاري بايد انجام پذيرد و ارتباط بين اصلاح‌طلبان مركز و شهرستان‌ها با چه شيوه‌يي عملي و نتيجه‌بخش خواهد بود؟

طبق روند گذشته اصولگرايان اساسا اجازه نمي‌دهند احزاب و تشكل‌هاي سياسي در اين زمينه فعاليت داشته باشند بنابراين بايد اصلاح‌طلبان به فكر شيخوخيت در استان‌ها باشند و از طريق شيخوخيت و كدخدامنشي و به صورت جبهه‌يي در شهرستان‌ها فعال شوند كه با اين روش قطعا موفق خواهند شد. براي مثال در شهر اصفهان چهره‌هاي اصلاح‌طلب و چهره‌هاي مدني شناخته شده‌يي وجود دارد كه بايد وظيفه شناسايي چهره‌هاي استاني را بر عهده بگيرند تا با توجه به احتمال عدم ورود چهره‌هاي شناخته شده، چهره‌هاي جايگزين در شهرستان‌ها براي انتخابات آماده باشند چرا كه ورود چهره‌هاي شاخص اصلاح‌طلب به انتخابات مجلس نيازمند يك معجزه است. اصولگرايان اجازه نمي‌دهند كه اصلاح‌طلبان با چهره‌هاي شاخص خود وارد عرصه رقابت شوند به همين دليل اصلاح‌طلبان بايد از همين الان در حوزه‌هاي انتخابيه افراد متعددي را در نظر بگيرند تا غافلگير نشوند البته كار سخت اما شدني است.

اگر مجلس دهم با اكثريت اصلاح‌طلب در دوره دهم تشكيل شود با توجه به نبود چهره‌هاي شاخص اصلاح‌طلب مجلس از لحاظ كيفي كاركرد مطلوب براي اصلاح‌طلبان را خواهد داشت؟

به هر حال اصولگرايان تمام تلاش خود را خواهند كرد كه نگذارند اكثريت مجلس با حضور اصلاح‌طلبان تشكيل شود اما اگر اين اتفاق بيفتد شايد اتفاقات مجلس ششم دوباره تكرار شود. آنها تلاش خواهند كرد كه مصوبات مجلس دهم را از طريق نهادهاي بالادستي و نظارتي حل كنند. همه اين تحليل‌ها به اين معناست كه كار كردن در شرايط فعلي براي نيروهاي ترقي‌خواه، اصلاح‌طلب و آزادي‌خواه بسيار سخت است اما غيرممكن نيست. اصلاح‌طلبان بايد از حداقل‌هايي كه در اختيار دارند بهره ببرند و بايد از اختلافاتي كه در حال حاضر ميان اصولگرايان به وجود آمده است استفاده كنند. به هر حال اين اختلافات و آشفتگي‌هايي كه مدتي است ميان اصولگرايان به وجود آمده مي‌تواند براي حضور اصلاح‌طلبان در مجلس دهم موثر باشد.

فكر مي‌كنيد تعامل بين اصلاح‌طلبان و نيروهاي اصولگراي معتدل ، محتمل است؟

به نظر من هيچ ائتلافي ميان اصلاح‌طلبان و اصولگرايان به وجود نمي‌آيد. شايد در برخي حوزه‌هاي انتخابيه اصلاح‌طلبان به اين جمع‌بندي برسند كه از برخي نامزدهاي اصولگرا كه چهره‌هاي معتدل و ميانه رويي هستند و قابليت نامزد شدن از سوي جريان اصلاح‌طلبي را دارند حمايت كنند و در برخي حوزه‌هاي انتخابيه اصلاح‌طلبان بر اينكه الزاما چهره‌هاي اصلاح‌طلب نامزد باشند اصراري نداشته باشند يا حتي از نامزدهاي اصولگراي معتدل حمايت بكنند اما اينكه اصلاح‌طلبان به سمت ائتلاف با چهره‌هاي اصولگرا پيش بروند بعيد به نظر مي‌رسد.