دکتر جعفر حمیدی

مدرسه سعادت به وسیله احمد خان دریابیگی حکمران وقت بوشهر و بنادر خلیج فارس و عمانات در مرکز بوشهر و نزدیک حسینیه (برحه کازرونیها) تأسیس میشود.

در ابتدای کار، مرحوم دریابیگی، خانۀ «حاج محمد حسین صفر» را که در مرکز بوشهر و نزدیک حسینیه (برحه کازرونیها)، واقع شده بود، به منظور تشکیل مدرسه، اجاره می‏کند و آقای‏ محمد باقر بهبهانی را که مدتها منشی تجارتخانۀ ملک التجار بود، با مرحوم میرزا حسین فاضل اهرمی‏ متخلص به معتقد، و میرزا علی، و میرزا آقا دلال شیرازی را به سرپرستی و ارشاد بیست تن از کودکان دشتی و تنگستان، وامی‏دارد و اینان مدرسه‏ای را به طریق مکتب‏خانه در دو اتاق خانۀ یاد شده، بر روی گلیم برگزار می‏کنند و در نخستین مرحله، قرائت جزو اول قرآن را به کودکان یاد شده، تعلیم می‏دهند. این کودکان عموما تهیدست و بی‏سرپرست بوده، بهمین جهت علاوه بر فراگرفتن‏ درس، اطعام و نگهداری می‏شوند."

بعد از آقای محمد باقر بهبهانی، آقایان شیخ محمدحسین سعادت و برادرش شیخ عبدالکریم سعادت از معلمین اولیه بودند.  به جهت کمک های نقدی مظفرالدین شاه که به درخواست دریابیگی صورت گرفت، این مدرسه به سعادت مظفری مشهور شد.

با انفصال احمد خان دریابیگی، مدرسه با مشکلات مالی مواجه شد. حکمران جدید، مرحوم سالار معظم رضا قلی خان نظام مافی که بعدها به نظام السلطنه ملقب شد، با اصرار آقایان یک مرتبه به مدرسه آمد. ترقیات شاگردان را مشاهده کرد و وعده اعانه داد ولی مایل به بقاء مدرسه و تربیت جدید نبود و بر خلاف اعمال خیرخواهانه مرحوم دریابیگی، میخواست این چراغ هدایت را خاموش سازد. می گفت مدرسه جدید التاسیس را بفروشید و طلب معلمین را بدهید و مدرسه را منحل کنید و مردم به همان مکتب خانه های قدیم اکتفا کنند. لذا در آمد مدرسه کاستی گرفت و امور مالی آن سخت تر گردید.

هر چند احمد خان دریابیگی در سال ۱۳۲۰ ه.ق از حکومت بوشهر منفصل گردید ولی چند سال بعد در سال ۱۳۲۵ ه.ق (۱۲۸۶ ه.ش) بنا به دستور محمد علی شاه قاجار (پسر و جانشین مظفر الدین شاه) مجددا حکمران بنادر شد. دریابیگی هنگامی که متوجه شد مدرسه با کسری بودجه مواجه است و ادامه حیات مدرسه (نهادی که خود را از موسسین آن می دانست) امکان پذیر نیست، موفق گردید با ابتکاری جدید بودجه مورد نیاز مدرسه را تامین نماید. وی این بار نه تنها از تجار، بزرگان، متولیان شهر بلکه از کارگزاران انگلیسی در بوشهر برای دیدار و بازبینی از مدرسه و نظارت بر امتحان پایان دوره دعوت به عمل آورد. نتیجه کار بسیار رضایت بخش بود. حدود ۱۴ نفر از مقامات و بزرگان مبالغ هنگفتی را به شکل هدیه یا دائمی و مستمر به مدرسه اعانه کردند.

سید قاسم حسینی مورخ بوشهری در مقاله "بوشهر پایتخت فرهنگی بوشهر" مینویسد: در سال ۱۳۱۷ هـ.. ق نیز «احمد خان دریابیگی» اولین مدرسه به سبک جدید در سر تا سر جنوب ایران و حوزه خلیج فارس را به نام «سعادت» در بوشهر تأسیس کرد. مدرسه ای که بیش از یک قرن است ده ها نفر سیاستمدار، شاعر، نویسنده، مورخ، محقق و دانشمند علوم انسانی از آن فارغ التحصیل شده و شعبه هایی از آن در برخی از کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس تأسیس شده است.

اینک چند سالیست که سالروز تأسیس مدرسه سعادت به عنوان روز بوشهر جشن گرفته میشود.

شماره ثبت به عنوان آثار ملی ایران : 2578