سرویس فرهنگ و هنر ب؛ ستاره تناور: عصر دوشنبه ۲۴ فروردین ماه مناظره ای پیرامون موسیقی و برخی مجوزهای کنسرت در استان بوشهر میان ماحوزی مدیر کل فرهنگ و ارشاد بوشهر و فکوری رییس ستاد امر به معروف و نهی از منکر برگزار شد.

در این نشست پیروز ارجمند مدیر کل مرکز موسیقی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و علی ریاحی نبی مشاور مدیر کل موسیقی وزارت ارشاد، مشاور مذهبی در حوزه هنری و عضو شورای مناسبت‌های این مرکز به همراه اهالی رسانه و جمعی از دو طرف مناظره در سالن جلسات شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان بوشهر حضور داشتند.

برای اانجام این مناظره، سالن تبلیغات اسلامی در نظر گرفته شدده بود که فضای کوچکی داشت که گنجایش افراد شرکت کننده را نداشت و به همین دلیل، تعدادی از حاضرین به صورت ایستاده مناظره را دنبال کردند، اطلاع رسانی هم زیاد راضی کننده نبود چرا که تعداد رسانه ها و اهالی موسیقی که قصد شرکت در این نشست را داشتند در جریان برگزاری این مناظره قرار نگرفته و غایب بودند.

تعداد معترضین و منتقدین برگزاری کنسرت های  موسیقی  همراه فکوری به نظر بیشتر از موافقین و همراهان مدیر کل ارشاد بود و این هم شاید بخاطر اطلاع رسانی آنها بوده است. به نظر می آید مناظره  را به صورت  بهتر و در فضایی بزرگتر می شد برگزار نمود؛ بگذریم، حال مجالی برای گفت و گو ایجاد شده بود و از این نشست و رد و بدل کردن نظرات متفاوت و متضاد چه بسا بتوان برای اتفاق های بهتر سود برد. می توان با خوش بینی گفت  که برگزاری این نشست شاید فتح باب خوبی شود برای جایگزینی و  رسم کردنِ گفت و گو به جای خشونت و اعتراضات خارج از قاعده و اداره فرهنگ و ارشاد بوشهر گام نخست را در این زمینه برداشت.

گفت و گو با سوال فکوری در خصوص روند مجوز دهی و برگزاری کنسرت ها و همچنین سوال در مورد مجوز مراسم خیام خوانی که کلیپ آن پخش شد و اتفاقات روز بوشهر، آغاز شد. ماحوزی در جواب فکوری گفت: «مدتها در انتظار این جلسه بودم. شرکت کنندگان در این کنسرتها، همیشه در صف اول مراسم سوگواری هم بوده اند، این مراسم خیام خوانی که شما به آن اشاره کردید در محافل عمومی نبوده و در خانه شخصی برگزار شده و ربطی به فرهنگ و ارشاد نداشته است، در خصوص روز بوشهر هم باید بگویم بنده روز دهم اسفندماه ۹۲ مسوولیت اداره فرهنگ و ارشاد را به عهده گرفته ام، قبل از آن هم معاون اداره فرهنگ و ارشاد که بعد به عنوان سرپرست تعیین شده بودند کارها را در دست داشته و انجام می دادند. برای روز بوشهر اداره فرهنگ و ارشاد هیچ گونه مجوزی نداده است یعنی از این اداره درخواست مجوزی نشده است و بدون مجوز برنامه های روز بوشهر برگزار شده بود. زمانی که از مرکز مجوز برای کنسرت ها صادر می شود، همکاران ما سی دی کار را دوباره بازبینی می کنند، مجوز آن کنسرت را منوط به جواب مثبت فرمانداری و اماکن می دانند، سپس اگر نظر مثبت بود مجوز نهایی صادر می شود، تمام موازین و قوانین رعایت می شود. بنابراین اگر برنامه ای طبق این هماهنگی ها بخواهد اجرا شود قطعا مشکلی پیش نخواهد آمد. و مواردی که شما نگران آن هستید پیش نخواهد آمد.»

سپس در ادامه پیروز ارجمند سخن گفت: «ایرادی که از ارشاد بابت تک خوانی آن خانم در خارج از کشور گرفته شد بابت مجوزی که از وزارت ارشاد داشت، باید بگویم ما در صورت نداشتن مشکل، مجوز می دهیم ولی اینکه خارج از مرزها موردی پیش آمده، دیگر از دست ما خارج است، تک خوانی برای زن حرام است و ما هیچ مجوزی در این باره نداده ایم، البته برای بانوان (گروهی) اشکالی ندارد، مراجع هم بخاطر دلواپسی که در این مورد دارند تذکراتی هم دادند، در خصوص این اتفاق بیشتر نوعی شیطنت رسانه ایی بود خواهشی که از شما دارم اطلاعات را از کانالهای موثق دنبال کنید، جالب این است که این نوع سایت ها باج خواهی هم می کنند شما که دلواپس نظام هستید نباید به خبرهای کذب توجه کنید.»

وی در ادامه درخصوص روال مجوز دهی اشعار گفت: «ما در وزارت ارشاد شورایی متشکل از ۱۵ شاعر ارزشی و انقلابی داریم که مورد تایید حضرت آقا هستند، که اشعار از کانال این افراد باید عبور کند، پس اگر شعر ایراد دارد باید بگویید کدام شعر بوده است؟ چون همه اشعار بررسی می شود اگر ایرادی می گیرید باید مصداق بیاورید. ما سال گذشته به حدود ۴۰۰ آلبوم موسیقی مجوز داده ایم و ۲۰۰ آلبوم هم مجوز دریافت نکرده است. کسانی که در حوزه موسیقی وزارت ارشاد در حال فعالیت هستند همگی متخصص این امر هستند چه از لحاظ فقهی و چه از لحاظ علمی، ماهم مثل شما دغدغه داریم اما فرق آنها با شما این است که آنها متخصص هستند پس همه دلسوز نظام هستیم.»

ارجمند که تسلط کامل بر روی حوزه مورد بحث داشت، گفت: «نمی دانم شما آیا پژوهشی در زمینه مورد نگرانی خود دارید یا نه؟ اما ما در خصوص آسیب شناسی موسیقی پژوهشی را در سال ۹۳ انجام داده ا یم که بر اساس آن مصرف موسیقی در نزد مردم ایران چیزی نزدیک صد در صد بوده است، چه مذهبی و چه غیر مذهبی، طبق پژوهش ما مصرف موسیقی هشت برابر سینما ست و مصرف موسیقی مردم از کانال های رسمی ۱۷ درصد است، ۸۳ درصد از منابع غیر رسمی استفاده می کنند که در دست ما نیست و نظارتی بر روی آن نداریم، باید دید دستگاه های مرتبط چه کاری در این خصوص انجام داده اند، صداو سیما چه کاری کرده است یا آموزش و پرورش، آیا این دستگاه ها نقش موثری داشته اند؟ آیا مجلس ما که در کمیسیون فرهنگی بحث بودجه را مطرح می کند ، در اعطای بودجه در این خصوص توانسته گام موثری بردارد یا کمک کننده باشد، بودجه ما یک پنجم بودجه سینماست، اگر موسیقی مهم است پس نیاز به توجه بیشترمجلس هم دارد. نمایندگان مجلس می پرسند بودجه برای چه چیزی می خواهید، در جواب باید بگویم اینک در کشور صنف ۳۵ هزار نفری موسیقی وجود دارد، برای این افراد چه بازار کاری فراهم کرده ایم.»

پیروز ارجمند با اشاره به فقر موسیقی نواحی در کشور گفت: «موسیقی نواحی و موسیقی سنتی هر جای ایران در نگه داشت آیین ها و میراث ما بسیار نقش پر رنگی دارند ولی متاسفانه به آن توجه نمی شود و در بدترین شرایط قرار دارند، موسیقی نواحی ما دچار فقر است. ما باید به این افراد برای برگزاری کنسرت ها، کمک کنیم، ولی مجلس توجهی به این مقوله ندارد.»

علی ریاحی نبی مجتهد و متخصص تاریخ اسلام، او با تاریخ ایران، اعم از تاریخ ایران باستان و تاریخ ایران پس از حمله اعراب و هم‌چنین ادبیات کلاسیک آشنایی قابل توجهی دارد. از ویژگی بارز شخصیت علمی و فرهنگی وی آشنایی با هنرهای مختلف مانند موسیقی (به صورت تخصصی)، تئاتر و بعضی از هنرهای تجسمی است.

ریاحی همجنین نظرات قابل توجهی در زمینه های مختلف دارد که در این جلسه خود او نیز به یکی از آنها و سوء برداشت از آن اشاره کرد، حاضرین که برخی از آنها طلبه های جوانی بودند در برخی موارد سوالاتی از وی پرسیدند، که ریاحی با ادله کافی به آنها پاسخ داد، چیزی که می توان گفت این است که آنها دنیا را در چارچوب ایدئولوژی تعریف شده خود یا کسانی که آنها را تعلیم داده اند می بینند، شاید به همین خاطر است که عقایدشان چنان محکم است که برای فهم مواضع هم، به زمان و گفت و گوی مستمر نیاز است.

بعضی از نظرات ریاحی در موضوعات مختلف:

• غنا (چه خوانندگی زن و چه خوانندگی مرد) و موسیقی مطلقاً حلال است مگر آن‌که موجب مفسده‌ای باشد.
• وی در این خصوص در جلسه مناظره گفت: «بنده شخصا اگر صدای زن را هم گوش کنم، تغییری در من ایجاد نمی شود و مفسده ای حاصل نمی شود، حال شاید کس دیگری این طور نباشد بنابراین برای او گوش دادن حرام است.»
• خواندن اذکار نماز بجز سوره «حمد» به غیر عربی مجاز است. سوره «حمد» در نماز بنا بر احتیاط واجب باید به عربی خوانده شود.
• تراشیدن ریش حرام نیست.
• قمه‌زنی و هر بدعتی که به عنوان شرعیات در عزای حضرت سیدالشهدا و سایر معصومین وارد شده است، حرام است.
• همه انسان‌ها ذاتاً پاک هستند حتی افراد کافر و مشرک.
• هر کس در انتخاب آگاهانه دین و عقائد خود آزاد است مگر موجب ایجاد مفسده‌ای در جامعه باشد. مثلاً کمر به قتل جان‌های محترم بسته باشد. (رد حکم مشهور برای ارتداد)

در ادامه این مناظره نوبت به پرسش خبرنگاران رسید، خبرنگار بوشهر ۲۴ از ریاحی سوال کرد، آیا کنسرت موسیقی ترویج موسیقی نیست؟!! (اشاره به قسمتی از سخنان رهبری در سال ۷۳)

ریاحی در پاسخ گفت: «اگر کنسرت ترویج موسیقی است، موسیقی پخش شده از شبکه های صداو سیما نیز نوعی ترویج موسیقی است، یا موسیقی مذهبی، در این صورت باید به طور کامل موسیقی حذف شود، ما در تئاتر هم موسیقی داریم در سینما هم همین طور، در سرود ملی، موقع جنگ، اگر بخواهیم به صورت ریشه ای نگاه کنیم و به مقوله ترویج بپردازیم پس همه این ها باید بسته شود، من بعید میدانم که منظور رهبری از ترویج این بوده باشد. وقتی قانون ما مجوز کنسرت موسیقی می دهد پس احتمالا آن معنی را نمی تواند، بدهد.»

خبرنگار روزنامه بامداد جنوب نیز از فکوری چنین سوال کرد، که چرا قبل از برگزاری کنسرت گروه لیان با آنها وارد گفت و گو نشدید؟

و همچنین آیا برپایی نماز در مکان برگزاری کنسرت استفاده ابزاری از نماز نیست با توجه به اینکه در آن نزدیکی مسجد هم بود؟

فکوری: «این سوال به نظر کاملا بی مورد است، بنده راس این تجمع نبودم و حرکت خود جوش بود!! اگر من را هم در کلیپ ها می بینید، بعد به این جمع پیوسته ام!! و قصدم از سخن گفتن هم آرام سازی جمع بوده است!! در خصوص نماز هم، وقت نماز شد و در آن نزدیکی هم مسجد نبود!!!(مسجد بهمنی کمی پایین تر از میدان رفاه و هم چنین مسجد کوی خواجه ها هم به فاصله کمی از میدان رفاه قرار دارد) نماز خواندن ما به عنوان اعتراض نبود فقط وقت نماز بود و به ما گفته شده هرجا وقت نماز شد نماز را برپا کنیم، حرکت خودجوش بوده است!!!»

اما اگر به عقب بر گردیم؛ فکوری در جمع، قرار تجمع روبروی استانداری را اعلام کرد که اینجا در اصل خودجوش بودن آن شائبه ایجاد می شود.

خبرنگار بامداد در سوال از فکوری که آیا این حرکت خود جوش به زعم شما قانونی بوده است گفت: «من نمی توانم بگویم که قانونی بوده یا غیر قانونی، عده ایی احساس تکلیف کردند بنابراین حاضر شدند.»

سایت ب نیز از فکوری سوال کرد: آیا شما با محسن شریفیان خصومت دارید، چراکه اغلب حرکت های خودجوش!! شما به هنگام برگزاری کنسرت گروه لیان یا احتمال برگزاری این گروه اتفاق می افتد؟

فکوری: «ایشان گفته اند که شانزده سال است اجرا نداشته اند»

سایت ب: «به دلیل همین رفتارها گروه لیان اجرا نداشته است، لطفا در این خصوص توضیح دهید.»

فکوری «ببنید ما با فرد مشکل نداریم، ایشان سال قبل در سالن سینما بهمن روز پرستار برنامه ای اجرا کرد، بچه ها تماس گرفتند که برنامه کنترل شده برگزار شده و شریفیان خوب اجرا کرده است، با ایشان تماس گرفتم، گفتم از شما می خواهم تشکر کنم بخاطر اینکه برنامه قبلی را به خوبی برگزار کرده اید. حتی از گروه موسیقی آقای کبگانی که موسقی سنتی داشتند و آقای صفوی نیز در آن حضور داشتند از من خواستند واسطه شوم تا ارشاد مجوز دهد، هم معترضین به ما مراجعه می کند و هم موافقین(خنده) ما مشکلی با شخص نداریم.»

سایت ب: «نظر شما درباره موسقی محلی استان بوشهر چیست؟ چرا که مردم ما به آن علاقه دارند.»

فکوری: «موسیقی محلی یا غیر محلی نداریم، ممکنه من به خیلی از چیزها تمایل داشته باشم آیا فقه آن را تایید می کند؟ آن چیزی که زمان پیغمبر می نواختند و حرمت داشت موسیقی سنتی بود، گیتار که نمی نواختند، ملاک موسیقی سنتی یا غیر سنتی نیست اگر در قاعده شرع باشد خب قانون هم با آن مشکلی ندارد.»

سایت ب: « موسیقی سنتی بوشهر؛ با سلام و صلوات شروع می شود، در ضمن بطور مثال نیمه خوانی بخشی از موسیقی سنتی بوشهر است که مردان لنج ساز وقتی خسته از کار می شدند آواز می خواندند.»

ارجمند در توضیح تکمیلی این پرسش گفت: «موسیقی محلی ما همراه با ذکر است، اما نمی شود هرچیزی را به عنوان موسیقی محلی به آن اضافه کرد پس باید متخصصین موسیقی محلی بوشهر مصادیق موسیقی محلی را تعیین کنند تا اصالت موسیقی محلی هم حفظ شود و هر چیزی به آن اضافه نشود.»

در پایان بخش اول مناظره یکی از برگزار کنندگان کنسرت در سخنانی عنوان کرد: «هر لغو کنسرتی ضرر و زیان میلیونی برای ما به همراه دارد، پس خواهش می کنم کنسرت های ما را لغو نکنید( روی صحبت به فکوری و همراهان او) با سختی فراوان کنسرتی مجوز گرفته و به مرحله اجرا می رسد، اینجا سالن استاندارد موسیقی وجود ندارد، بنابراین ما یا مجبور به برگزاری کنسرت در ورزشگاه می شویم یا سالن سینما، بالاخره در دو هزار نفر چند نفر  پیدا می شود، به صرف اینکه این چند نفر رفتار خلافی داشته اند نباید با کلیت یک چیز مخالفت کرد، شما باید به ما هم فکر کنید که چقدر از این بابت خسارت می بینم.»

ارجمند گفت: « شما باید امنیت کنسرت ها را هم در نظر بگیرید، ما خیلی محکم در این خصوص عمل می کنیم، اگر رفتارهایی خارج از عرف از خواننده هم ببینیم سریعا برخورد می کنیم، حتی اگر حین اجرا باشد.»

با رسیدن وقت نماز برای اقامه نماز مناظره پایان یافت. بخش دوم مناظره بعد از نماز ادامه یافت و از هر دو طرف در خصوص مسایل موجود در موسیقی گفت و گو کردند.