زینب اسماعیلی، خبرنگار «شرق» در وین: در یکشنبه‌‌ای كشدار؛ روز واقعه خیلی دور، خیلی نزدیک رخ می‌نماید. چهارمین دور وقت اضافه‌ رفع اختلافات ایران و ١+٥ امروز به سر می‌رسد. گویی روز موعود است و همه دنبال نشانه‌. آنها که ١٧ روز است مقابل قصر کوبورگ خیمه زده‌اند، منتظر دود سفیدند و سؤال‌ و جواب‌ها، پیام‌ها، گپ‌و‌گفت‌ها و... هیچ‌کدام فارغ از مذاکره هسته‌ای نیست. همه ساکنان خیمه در ابتدای خیابان تئودور هرتزل، منتظر لحظه انتشار خبر هستند. خبرها گاه توافق را دور می‌کند و گاه نزدیک. مذاکره از کمای پنجشنبه و جمعه بیرون آمده، رنگین‌کمان شنبه را پشت سر گذاشته و حالا همه منتظر هوای آفتابی هستند. 
ظريف در آخرين ساعات بعد ‌از ظهر ديروز، از بالكن هتل كوبورگ به خبرنگاران گفت: «فردا هم كار داريم...تمديدي در كار نيست».   
اما پس ‌از ‌ظهر کشدار یکشنبه، بعد از ١٧ روز مذاکره مستمر، گفته می‌شود هنوز کارهای باقی‌مانده زیاد است و متن توافق و ضمایم آن همچنان نیاز به کار دارد. پرانتزها، جاخالی‌ها و... باید بعد از ساعت‌ها چانه‌زنی در همین ساعات باقی‌مانده نهایی شود. در هفدهمین روز مذاکره مستمر، از ٢٢ ماه کار برای رسیدن به توافق جامع، دو وزیر در وین محصور شده‌اند و توقفشان در این شهر، سوژه شوخی دیگر وزرا شده ‌است؛ جان کری، وزیر خارجه آمریکا و محمد‌جواد ظریف، وزیر خارجه ایران. فدریکا موگرینی قبل از پایان ضرب‌الاجل دوم به آنها پیوسته و حالا دو تمدید سه‌روزه را هم چشیده است. یکشنبه به جلسه معاونان گذشت؛ ناهار کاری و بررسی دقیق متون آماده‌شده توسط وزرا، معاونان و کارشناسان. چند وزیر غایب هم بار دیگر به وین بازگشتند. با‌این‌حال، ایران و یونان همچنان در صدر خبرها هستند؛ درست مثل دوهزارو ٥٠٠ سال پیش. همین موجب شده وزرای خارجه اروپایی مدام در حال رفت‌و‌برگشت بین پایتخت‌ها و وین باشند. لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه که برای شرکت در جلسه‌ای درباره یونان به الیزه رفته بود، حوالی ظهر به وین بازگشت؛ با دوبار اظهار امیدواری برای پایان‌یافتن مذاکرات هسته‌ای.
کری به کلیسا رفت
صدای ناقوس کلیسا  کوچه‌های قدیمی شهر را پر کرده ‌بود. یکشنبه‌ها زودتر از روزهای دیگر ناقوس کلیسای قدیمی و نیم‌سوخته «استفانز پلاتز» به صدا درمی‌آید و در کوچه‌های اطراف خواهران راهبه با لباس‌ آبی بلند و مقنعه سفید راهی کلیسا می‌شوند. یکی از به‌جا‌آوردندگان آیین یکشنبه وین، جان کری بود. او سومین یکشنبه پیاپی را در وین گذرانده و این روزها تنها یکی، دوبار تا حوالی همین کلیسا برای خرید هدیه و خوردن شام از قصر کوبورگ خارج شده است. بااین‌حال، او پاسخ نمی‌دهد که در کلیسا چه دعایی کرده است. در روز پایانی از چهارمین ضرب‌الاجل، گویی همه حاضران در رینگ منتظرند بالاخره مسابقه پرفراز‌و‌نشیب تمام شود. حالا، هم بازیکنان خسته‌اند و هم گزارشگران مسابقه. ٢٤ ساعتی که اینجا برایتان روایت می‌شود، ثانیه‌هایی است از آخرین بده‌و‌بستان‌ها، چالش‌های پایانی روی رینگ و واپسین معامله‌ای که قرار است متن ٨٠ صفحه‌ای «توافق قرن» را رقم بزند. 
هنوز قطعی نیست  
٢٢ ماه است که ایران، آمریکا، فرانسه، آلمان، انگلیس، روسیه و چین به علاوه اتحادیه اروپا در یک نبرد سخت به هم فن می‌زنند، دست هم را می‌خوانند، بازی را عوض می‌کنند و آس خود را رو می‌کنند، روی ایده‌ها با هم چانه‌زنی می‌کنند و... حالا همگی رسیده‌اند به نقطه پایان. نقطه‌ای که می‌تواند شروع جدید یک راند دیگر باشد؛ توافق یا تمدید. چیزی که هنوز در عصر یکشنبه نمی‌توان با قطعیت آن ‌را پیش بینی کرد.  
شامگاه شنبه جلسه‌ وزرای خارجه ایران، آمریکا و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا یک ‌ساعت و نیمی طول کشید، اگرچه همه حدس می‌زدند رکورد جلسات طولانی چندین دور مذاکره پیشین را بشکند، اما پیش از رسیدن به مرز نیمه‌شب به پایان رسید. انتظار می‌رفت در این جلسه آخرین رایزنی‌ها و چکش‌کاری‌های متن انجام شود. معامله نهایی ٨٠‌صفحه‌ای، شامل یک متن توافق و چند ضمیمه است. متن توافق جامع دو بخش سیاسی و فنی دارد. از یک‌سو نحوه لغو تحریم‌های مالی، اقتصادی و تسلیحاتی ایران و نحوه محدود‌کردن برنامه هسته‌ای ایران و جزئیات آن مشخص می‌شود و در دیگر سو، اقدامات متقابل کشورهای ١+٥ مشخص می‌شود. 
خروج از فصل ٧
 قطع‌نامه‌ای که قرار است پرونده هسته‌اي ايران را از ذيل فصل هفت منشور ملل متحد خارج كند نیز جزء یکی از موضوعات بررسی‌شده در این مذاکرات است. در این متن مدت‌زمان اجراي قطع‌نامه محدود بوده و در پايان اين مدت، ملغي خواهد ‌شد. براساس قوانین ملل متحد تنها یک قطع‌نامه ذیل فصل ٧ می‌تواند قطع‌نامه مشابه پیشین را لغو کند و برای همه کشورهای عضو سازمان ملل الزام‌آور است. 
بعد از پایان جلسه شنبه‌شب، اعضای ١+٥ با هم جلسه دیگری برگزار کردند تا آخرین نتایج را بررسی کنند. اگرچه قرار بود صبح یکشنبه، جلسه ایران و اعضای ١+٥ از ساعت هشت صبح از سرگرفته شود، اما این جلسه تا عصر دیروز برگزار نشد. عصر بود که یکی از وزرا به وین آمد و دیگری رفت. فابیوس به وین آمد، ولی فیلیپ هاموند، وزیر خارجه انگلیس، به لندن بازگشت. او صبح امروز دوباره در وين خواهد بود. نشانه‌ها حاکی از این بود که توافق جامع به یکشنبه نخواهد رسید و کار، امروز (دوشنبه) هم ادامه پیدا می‌کند. محمد‌جواد ظریف، عصر که خیلی کوتاه به بالکن آمد، گفت: «فردا هم (دوشنبه) کار داریم.»  
اگرچه مهم‌ترین نشانه این بود که دیگر کمتر کسی از اختلاف حرف می‌زد یا احتمال تمدید. برخی از ماندن مواردی برای نهایی‌شدن متن سخن می‌گفتند، اما توافق را نشدنی نمی‌دانستند. جان کری، وزیر خارجه آمریکا هم به خبرنگاران آمریکایی ارزیابی خود را از جلسه شنبه‌شب گفت: «بر این باورم که به معنای واقعی در حال تصمیم‌گیری هستیم، ولی همچنان یکسری مسائل سخت داریم که باید حل‌و‌فصل شود. همچنان امیدوار هستم به توافق برسیم. نشست بسیار خوبی داشتیم، جلسه مثبت بود». 
توافق ١٠٠ صفحه‌ای 
یک منبع خبری نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران عصر یکشنبه گفت: «توافق به لحاظ لجستیکی و فراهم‌کردن مقدمات کار برای امشب امکان‌پذیر نیست و کار همچنان سخت ادامه دارد. متن توافق جامع هسته‌ای به ١٠٠ صفحه رسیده است». لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه هم که به وین آمد، گفت: «برای حل مسائل باقی‌مانده به وین بازگشتم و خیلی خیلی امیدواریم که خیلی زود به نتیجه برسیم. امیدوارم بتوانیم اکنون و سریع به نتایج رضایت‌بخش برسیم. امیدوارم در فاز آخر ماراتن مذاکره باشیم».
در فاز نهایی مذاکره، بار دیگر یوکیا آمانو، وارد هتل کوبورگ شد. فابیوس به محض آمدن گفت قرار است با آمانو دیدار کند، اما دیدار با ایران هم در برنامه آمانو قرار گرفت. آمانو، رئیس سازمان انرژی اتمی دو هفته پیش به تهران سفر کرده و به نظر می‌رسد سفرش به تهران توانست موجب یافتن راه حل‌هایی، به‌ویژه در حل مسئله پی‌ام‌دی شود. 
مسائل فنی تمام شده 
روز گذشته، علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران که رئیس بخش فنی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران هم هست به «امید هسته‌ای» گفت: «تقریبا در مسائل فنی متن توافق و ضمایم، موضوع خاصی باقی نمانده است و صرفا در حال مرور نوشته‌ها و انطباق آن با مذاکرات شفاهی هستیم». او روزهای گذشته مذاکراتی با ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا، داشت. 
صالحی اضافه کرده: «زمینه‌های انتقال تجارب دیگران به‌خصوص در ابعاد تجاری‌سازی صنعت هسته‌ای در بُعد نیروگاهی و ساخت سوخت در مذاکرات لحاظ شده است و بنا داریم تولیدات استراتژیک خود را مانند «اورانیوم غنی‌شده‌» و «آب سنگین» بفروشیم؛ یعنی عملا وارد مجموعه کشورهایی می‌شویم که در نظام بین‌الملل می‌توانند از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای خود در جهت تجاری‌سازی استفاده کنند».
بازطراحی اراک با مدیریت چین 
یکی از موارد مورد تفاهم در لوزان که اکنون در وین در حال تبدیل به توافق جامع است، بازطراحی رآکتور اراک بود، صالحی درباره نحوه بازطراحی این رآکتور توضیح داده: «پارامترهای اصلی رآکتور اراک را به گونه‌ای مشخص کردیم که نظر طرفین در آن لحاظ شده است. با اینکه در بازطراحی، تولید پلوتونیوم کاهش یافته است، اما این رآکتور به یک رآکتور چندوجهی با قابلیت بالا تبدیل می‌شود که پیش از این در طراحی سابق نبوده است. برای بازطراحی، یک گروه کاری تشکیل می‌شود که صاحب اصلی و مدیر پروژه، جمهوری اسلامی ایران است، ولی این کمیته کاری بین‌المللی نیز تشکیل خواهد شد که مدیریت اصلی آن با چین است، ولی کشورهای ١+٥، از‌جمله ایالات متحده آمریکا می‌تواند در آن مشارکت کند حتی کشورهایی غیر از اعضای ١+٥ نیز می‌توانند در صورت تأیید ایران، درون این کمیته فنی وارد شوند». او درپاسخ به چگونگی کار ایران با این کمیته گفت: «جمهوری اسلامی ایران با این کمیته قرارداد الزام‌آور برای بازطراحی منعقد می‌کند. به دلیل اینکه پس از ژنو٣ فعالیت‌های ما در نیروگاه اراک کمتر شد، برای جبران این عقب‌ماندگی، همکاری با کشورهای دارای فناوری هسته‌ای را سرعت می‌بخشیم».
نکاتی از توافق جامع 
روز یکشنبه، پر بود از گمانه‌زنی خبری‌ای که هر کدام برای اعلام توافق برنامه‌ای می‌چیدند. یک رسانه از اعلام آن در نیمه‌شب یکشنبه می‌گفت و دیگری از پایان‌یافتن توافق و باقی‌ماندن پیرایش متن و اعلام به ساعت دوشنبه. تقریبا باد در همه رسانه‌ها از سمت خوش‌بینی می‌وزید و اغلب آنها گزارش‌ها را به سمت دست‌یافتن به توافق هدایت می‌کردند، اما تیم‌های مذاکره‌کننده همه در حال کار روی متن هستند.  کار روی متنی که از فردا هزاران منتقد خواهد داشت تا تلاش آنها را زیر سؤال ببرند. حیطه این انتقادها از ایران تا آمریکا هم گسترده است.      
منابع خبری می‌گویند با به‌دست‌آمدن توافق جامع تنها پاره‌ای محدودیت‌ در بخش‌هایی باقی خواهد ماند. احتمالا تحریم‌های تسلیحاتی به محدودیت تبدیل خواهد شد. منع فروش تسلیحات (که شامل تکنولوژی موشک‌های بالستیک هم می‌شود) بخشی از تحریم‌های هسته‌ای است که تحمیل آنها به ایران از سال ٢٠٠٦ شروع شده است و به تبع آن، ایران اجازه صادرات سلاح ندارد، اما با توافق جامع، تمام تحریم‌های اقتصادی و مالی ایران از روز اجرای توافق جامع، لغو می‌شود و این نکته‌ای بوده که در مواضع مقام معظم رهبری نیز مورد تأکید بود.  
بنا به قطع‌نامه‌ای که در شورای امنیت صادر خواهد شد، پرونده هسته‌ای ایران از ذيل فصل هفت منشور ملل متحد خارج خواهد شد، اما مدت‌زمان اجراي قطع‌نامه محدود خواهد بود و در پايان اين مدت، همان قطع‌نامه هم ملغي خواهد شد. این توافق خواهد توانست ٦ قطع‌نامه تحریمی علیه ایران را لغو کند. به نظر می‌رسد هر دو طرف مذاکره بعد از اعلام توافق، فکت‌شیتی منتشر کنند تا رسانه‌ها از آنچه در مذاکره گذشته مطلع شوند.   
ساعات پرشتاب و در‌عین‌حال کندِ تاریخ‌سازِ دستیابی به توافق در حال گذر است. طلوع خورشید، امروز در وین دیدنی است.