حسین شادکامی (کارشناس صید و بهره برداری)

نکات زیست محیطی: آنچه که امروزه ما را از این روند متأثر می سازد باید گفت: به کدامین گناه کشته می شوند این همه از آبزیان بلا استفاده در فصل صید میگو؟ استحصال میگو در استان بوشهر با 740 قایق از 1507 فروند قایق فعال و 494 لنج از 565 لنج فروند که قریب بیش از 8000 صیاد مستقیماً به صید این آبزی مشغول به کارند و همانطور که می دانید صید میگو با ابزاری به نام (گوفه) یا همان تور ترال کفی یا صید کور که این ابزار به شکل توری قیفی کشیده که با دهانه 20 متر برای لنج ها و 10 متر برای قایق ها بدنبال شناور با سرعتی بین 2 تا 5/2 گره دریایی بر روی بستر صیدگاهها کشیده می شود و هر گونه آبزی را که در مسیرش قرار می گیرد آن را به درون کیسه خود می بلعد و به همین منظور ناخواسته سایر گونه های آبزیان ریز بالغ و نابالغ که با میگو همزیستی دارند به خصوص در این فصل، باعث می گردد تا سایر آبزیان دیگر نیز در کیسه این تور گرفتار شوند. (بیش از 50 گونه از ماهی ها که 80 درصد آن دور ریز) و این باعث یک بحران زیست محیطی برای ماهیان جوان که در صید آینده صیادی نقش آفرینی می کند خواهد داشت وگرنه مدیریت صید را به سوی یک بحران زیست محیطی و عاری از ذخیره می کشاند و بدنبال آن تأثیرات سویی بر زندگی ساحل نشینان این خطه خواهد داشت.

لذا جهت تغییر این نگرش می بایست با استفاده از نکات فنی و استانداردسازی ابزار صید ترال میگو و ایجاد صنعت صید گونه های دورریز و غیر خوراکی در پیش گرفت. به همین منظور استفاده از چشمه های استاندارد اعلام شده از سوی پژوهشکده میگو کشور برای بدنه توری این ابزار از اندازه چشمه 50 میلی متری و کیسه یا ساک آن از چشمه های 40 میلی متری و دیگر استفاده از ابزار کاهنده صید ضمنی (پانال چشمه مربعی) که با توجه به قدرت موتور شناور ابعاد آن انتخاب می شود بکار گیرند. تا باعث کاهش مخاطرات زیست محیطی و احیاء مجدد ذخیره برای خود و آینده صیادی را داشته باشیم و آبزیانی که هنوز فرصت حیات را دارند بتوان گریزگاهی جهت فرار داشته باشند و آن ها به کام مرگ کشیده نشوند و دیگر مناطق ممنوعه مثل خورها و مصعب ها و زیستگاههای طبیعی و مصنوعی مبادرت به صید نورزند و با رعایت قوانین و مقررات صید زکات رزق و روزی خود را به این محیط آبی ببخشند تا آینده ای دیگر بتوان با فصلی تازه برای برداشت نوع گونه های صید دیگر را در طبق خود برنامه ریزی نمایند.

نکات ایمنی و رعایت بهداشت فردی:

در این فصل که توان و انرژی و تلاش صیادی در 24 ساعت شبانه روزی است و بدون وقفه این تلاش صورت می گیرد و برای افراد شاغل به این فعالیت لازم است نکات ایمنی و امنیتی خود را در استفاده از این ابزار و روش صید پر خطر که برای صیادان به همراه دارد را رعایت نمایند. از جمله تخته های صید، وینچ ها، یخ خرد کن، طناب های در حال کشش و دیرک و قرقره ها و گونه های آبزیان خطرآفرین مثل (عقرب ماهی یا فریاله، خروس ماهی و سفره ماهیان، گربه ماهیان و...) و در هوای گرم طوفانی و تابش شدید آفتاب نهایت احتیاط و ایمنی را داشته باشند. بخصوص در هنگام شب و نیمه های شب تا طلوع آفتاب که بدن از توان و انرژی کمتری برخوردار است دقت لازم را به عمل آورند و در هنگام شروع کار در نیمه های شب حتماً باید چشم ها و صورت خود را شستشو دهند و در روز از سایبان استفاده نمایند و کمتر در معرض آفتاب قرار گیرند و از عینک آفتابی، دستکش، کلاه و چکمه و لباس کار مناسب و در پایان هر مرحله از شستشوی عرشه، ظروف صید و دست و صورت خود و از لوازم شخصی مثل (حوله، لباس کار، لیوان و ظروف غذاخوری و....) استفاده نمایند تا کمتر دچار بیماریهای عمومی و پوستی و جسمی قرار بگیرند و دستها را می بایست مرتب با آب صابون شستشو نمایند.

نگهداری محصول

محصول خوب و با کیفیت محصولی است که فرآیند صید تا عمل آوری و نگه داری به صورت اصولی پیروی نماید. میگو یکی از آبزیانی که به فساد حساس است اولین مرحله جداسازی میگوها از سایر آبزیان و سپس با آب پاک دریا شستشو داده و فوراً آن را درون آب سرد می ریزیم و سپس نگهداری آن با آب و پودر یخ (نسبت نگه داری در این فصل به ازای هر کیلو میگو 2 کیلو پودر یخ لازم است تا دمای نگهداری به کمتر از 4+ درجه برسد) و هر 8 ساعت  وضعیت نگهداری میگوی خود در بر این تانک ها بررسی نمایند. و نگهداری بیش از چند روز حتماً باید سر میگو جدا شود تا عوامل فساد در میگو ایجاد نگردد و هرگز مواد غذایی مورد مصرف پرسنل در شناور از قبیل گوشت سبزی جات، میوه ها و نان نباید یکجا با میگو نگهداری شود. و ظروف نگهداری می بایست در هر مرحله صید شستشو و ضدعفونی شود و در درازمدت حتماً می بایست آب یخ میگوهای گذشته را تعویض کرد تا محصولی با کیفیت و مرغوب و دور از هرگونه آلودگی به دست مصرف کننده برسد و میگوهای شکسته و له شده جداسازی شود و در ظروف دیگر نگه داری شود.

در خاتمه آنچه به اهمیت اقتصادی و اجتماعی و حساسیت زیست محیطی خلیج همیشه پارس و نیاز به تأمین پروتئین دریایی و تحقق بین میزان کمترین هزینه با بیشترین راندمان بهره وری از صید برسیم جا دارد از اساتید دانشگاهی، دانشجویان و دانش پژوهان و سایر اندیشمندان با ایجاد مستندسازی همه جانبه و فراگیر در زمینه های پیرامون ارتقاء سلامت و بهره وری اصولی تا پایداری اکوسیستم آبی گام برداریم.