در سیلاب دگرگونی ها حادثه ای روی داد. تمام شد. یکی رفت. رییس علی کشته شد. میرزا رحمت لیلکی همه ی امروز را چشم به من دوخته بود و وقتی بعدازظهر خبر را آورد از سکوت طولانی ام تعجب کرد. هرگز شانه اش را نفشرده بودم. پس از پایان دوره ی طولانی سکوتم، شانه اش را فشردم. باید قهقهه سر میدادم، ولی نمی خواهم. آن کس را که برگزیده بودم کار را تمام کرد...
به گزارش نسیم جنوب دهها سال این چنین تصور می شد که رئیسعلی دلواری دشمن سرسخت استعمارگران و مبارز نامی ایران زمین، بدون توطئه انگلیسی ها و به دلایل محلی توسط یکی از افراد محلی به شهادت رسید، اما انتشار ترجمه ویس کنسول انگلیس در بوشهر نشان داد که انگلیسی ها بطور مستقیم در بشهادت رساندن رئیسعلی دلواری نقش داشته اند. قسمتی از خاطرات هربرت چیک – ویس کنسول انگلیس در بوشهر را به نقل از دانشنامه بوشهر می خوانید:
سه شنبه 1 سپتامبر 1915
به گمانم راه را یافته ام. دیشب او را یافتم. میرزا رحمت لیلکی مرا به نزد او برد. صحبت ها انجام شد. غلام حسین پذیرفت. شاید هیچکس اشک نریخته ی مرا ندید. آن کس که باید کار را تمام کند، پذیرفت که چنین کاری را انجام دهد. نه تنها در این دیار بلکه در هر دیاری هر نوع آدمی پیدا میشود. پذیر و رفت . رفت. من و میرزا رحمت بازگشتیم. فهمیده بود در فکرم، اصلا صحبت نمیکرد.
بر چنین ملتی حکـومت کردن آسان است. به لقمه نانی خرسندند. ما همه این را میدانیم. ما و روس ها و آلمانی ها و فرانسوی ها و هر یک از گوشه ای پا به این میدان می نهیم. تا دو سه ماه پیش فکر میکردم غوغایی شگفت تر برپا شود، ولی با همه چیز کنار آمده اند. دولت تنها در اندیشه ی خموش ساختن مخالفان خود در تهران است. شاه مجسمه ی تَرَک خورده ی قدرت است، مجلس نمایش مضحک انقلابی است که ریشه در اندیشه ی هم آهنگ با زمان ندارد. ایرانی نیست. آذربایجان وامانده از هر واکنشی غرق در رویاهای فرداست. خوزستان هر لحظه ای انتظار درگیری های جنگ جدیدی را دارد. خراسان و بلوچستان گویا تکه هایی جدا از ایران اند. اصفهان قلب تپنده ای است که غرق در خروش است بی آنکه به فردایش بیندیشد و فارس سردرگم و گیج از هر عکس العملی است. خبر رسیده که امروز تلاش برای ترور سرکنسول مان در اصفهان ناکام مانده است.
سه شنبه 8 سپتامبر 1915
در سیلاب دگرگونی ها حادثه ای روی داد. تمام شد. یکی رفت. رییس علی کشته شد. میرزا رحمت لیلکی همه ی امروز را چشم به من دوخته بود و وقتی بعدازظهر خبر را آورد از سکوت طولانی ام تعجب کرد. هرگز شانه اش را نفشرده بودم. پس از پایان دوره ی طولانی سکوتم، شانه اش را فشردم. باید قهقهه سر میدادم، ولی نمی خواهم. آن کس را که برگزیده بودم کار را تمام کرد. در میان درگیری تیری و فریادی و مرگی. ................... پایانی بر یک ماجرا. آدمی افتاده بر خاک. در خاک خواهد خفت. فردا درباره ی او و من و آن خاک چه خواهند گفت. من و او جنگیدیم ولی فردا درباره ی آن کس که تیر را انداخت چه خواهد گفت؟
بی حوصله ام. باید بروم پرسه ای بزنم. شبی شرجی و گرم است. از شهر هیچ صدایی نمی آید.
منبع:
دانشنامه بوشهر
راپورت های مستر چیک از رویداده های فارس و بوشهر در جنگ جهانی اول
گزارش گر هربرت چیک – ویس کنسول انگلیس در بوشهر
ترجمه افشین پرتو
آخرین اخبار
- نگاهي به تبعيضهاي درماني در کشور / به بهانه کلنگ زني بيمارستان نفت در شيراز
- استقبال از عيد نوروز باستاني در بوشهر
- دنياي معترضان
- چاپ شعري از استاد باباچاهي در امريکا
- آقاي استاندار در مقابل لغو مجوز فستيوال کوچه بوشهر، پاسخگو باشيد
- گردشگران دره ساساني «تنگ جيز» دشت خشت کازرون
- خاطرات خدمت سربازي در سپاه دانش
- مرثيه اي براي موسيقي
- فستيوال کوچه بوشهر در مسير رونمايي از گنج موسيقي نواحي است
- «کوچه بوشهر» مدل جديدي براي آغاز کوچههاي ديگر ايران
- در فستيوال کوچه بوشهر چه گذشت؟
- «کوچه» فستيوالي که واقعا فستيوال است!
- به کوچههاي بوشهر گوش دهيد
- امثال جشنواره کوچه، بهانهاي است براي زيستن
- فستيوال کوچه؛ اميد فرداي فرهنگ و هنر بوشهر
پربیننده ترین
- سبدی موثر با شیوه توزیع نامناسب
- 21 استانداری که در بوشهر بر صندلی ریاست نشستند + تصاویر
- عکس های دیدنی از زندگی رئیسعلی دلواری
- انگالي، پدر حسابداري استان بوشهر
- معماری بومی بافت تاریخی بندر بوشهر
- مزاحم تلفنی بیش از ۱۰۰۰ بار با اورژانس جم تماس گرفت
- «نسيم جنوب»، در خدمت گسترش و نشر حقيقت
- مژده مواجي، بوشهري مقيم آلمان در مصاحبه با نسيم جنوب:
- ترس از شکست
- فستيوال کوچه بوشهر؛ الگوي موفق از يک رخداد فرهنگي در کشور
- گردشگران دره ساساني «تنگ جيز» دشت خشت کازرون
- آداب و رسوم عيد باستاني نوروز در استان بوشهر
- اولین کمپ کتابخوانی با حضور بچههای کار در بوشهر برگزار شد
- استقبال بالای میهمانان نوروزی از توربوشهرگردی شهرداری بوشهر+تصاویر
- فضا برای مشارکت جوانان در توسعه استان بوشهر فراهم شود