پوشش گياهي: حرا, گز و كهور.
پرندگان : گيلانشاه خالدار و هوبره .
منطقه حفاظت شده مند با وسعت ۴۶هزار و ۵۰۰هكتار با دو اكوسيستم آبي و خشكي در كنار بخش بردخون از توابع شهرستان دير واقع در ۱۸۰كيلومتري جنوب شرقي بندر بوشهر قرار دارد. مند منطقه‌اي جلگه‌اي كويري است كه داراي دو فصل زمستان نسبتا خشك و تابستاني گرم است. چهار جزيره خان، تهمادون، نخيلو و ام‌الكرم به زيبايي منطقه حفاظت شده مند در سواحل زيباي خليج فارس افزوده‌اند. رودخانه زيباي مند پرآب‌ترين رودخانه استان بوشهر تنها منبع آبي تامين آب شرب حيات وحش منطقه ياد شده است. پوشش‌مناسب گياهان‌نادري چون‌انوكنمون سودامبوليس،دامبارنكيما، هالوكاريس، ساريكورينا، و درختان حرا، گز، كهورپاكستاني و كنار و ساحلي بودن اين منطقه مكان زيست و مهاجرت انواع پرندگان، آبزيان، خزندگان و حيوانات را فراهم كرده است.
نخل، نماد زيبايي سواحل خليج فارس نيز در قالب نخلستان‌هاي پراكنده در منطقه حفاظت شده مند به چشم مي‌خورد. رويش بيش از ۸۰نوع گياهان ماندآبي كه يكي ازبااهميت‌ترين اكوسيستم‌هاي زمين‌است زيستگاه سفره‌اي بسيار مناسبي را براي انواع گونه‌هاي جانوري بويژه گونه‌هاي مختلفي از لاك پشت‌ها را در اين منطقه فراهم كرده‌است. در تمام جهان تنها هفت گونه لاك پشت دريايي شناسايي شده كه به علت شكار بي رويه نسل انواع لاك پشت‌ها در معرض خطر انقراض قرار گرفته است.
لاك پشت دريايي نوك عقابي،خزنده‌اي با بيش از ۱۵۰ميليون سال سابقه پيدايش از نادرترين نوع لاك پشت‌هاي دنيااست كه بيش از انواع ديگر لاك پشت‌ها، نسل آن در خطر انقراض است اما منطقه حفاظت شده مند محل تخم‌گذاري و تكثير نسل اين لاك پشت است. منطقه حفاظت شده مند از دير باز زيست گاه مهم آهو بوده كه در دسته‌هاي كوچك و بزرگ، زيبايي طبيعت اين منطقه را دو چندان كرده‌اند. انواع ديگري از حيوانات شامل خرگوش، روباه، گراز، كفتار، گرگ و جوجه تيغي نيز به وفور در منطقه حفاظت شده مند به چشم مي‌خورند. گونه‌هاي مختلف پرندگان بيش از هر چيز ديگري حيات وحش منطقه مند را زيبا كرده طوري كه بيش از ۶۰گونه پرنده مهاجر و بومي درمند بسر مي‌برند.
باكلان، اگرت ساحلي، فلامينگو، چكاوك، ماهي خورك، زنبورخوار،دراج، پرستوي دريايي و نمونه‌هاي متعدد ديگري از پرندگان مند را مملو از آواز زيباي خود كرده‌اند. يكي از پرندگان بسيار با ارزش و زيباي طبيعت درنا است كه از اواخر فصل پاييز تا اوايل فروردين را در منطقه مند مي‌گذراند. زيباترين صحنه‌هاي حيات وحش منطقه حفاظت شده مند مربوط به ده‌ها هزار پرستوي كاكلي كوچك و بزرگ دريايي است كه در جزاير منطقه حفاظت شده مند و بر روي شن‌هاي داغ ساحل تخم‌گذاري مي‌كنند. منطقه حفاظت شده مند از جاذبه‌ها گردشگري با ارزش كشور است كه نقش مهمي در حفظ و نگهداري نسل انواع پرندگان و حيوانات و آبزيان كشور دارد.
موقعیت عمومی منطقه
اين منطقه از نظر جغرافيايي در جنوب ايران و در 180 كيلومتري جنوب شرقي استان بوشهر در منطقه جلگه اي – كويري در كنار بخش برخون از توابع شهرستان دير در 27 درجه و 15 دقيقا تا 28 درجه و 45 دقيقه عرض شمالي و 51 درجه و 15 دقيقه تا 51 درجه و 35 دقيقه طول شرقي واقع گرديده است .
ویژگی و سیمای عمومی منطقه( شامل وضعیت توپوگرافی , چشم انداز, پو شش گیاهی وگونه های شاخص گیاهی , وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها ) :
منطقه اي جلگه اي و كويري بوده كه در شهرستان دير و بخش بردخون واقع گرديده است .حداكثر ارتفاع از سطح دريا به كمتر از 10 متر مي رسد كه به صورت يك فلات در حاشيه خليج فارس واقع شده است .
پوشش گياهي
پوشش گياهي منطقه حفاظت شده مند شامل 2 بخش مي باشد :
1-شوره زارهاي ساحلي كه پهنه هاي پوشيده از گياهان علفي ،بوته اي يا درختچه اي در مجاورت آب هاي شور مي باشد .
2- شوره زارهاي موسوم به درون منطقه اي كه پوشش نسبتاً مشابهي با اراضي شور ساحلي دارد .
حيات وحش
بيشترين تنوع جانوری مهره دار خشکی زی منطقه را پرندگان دارند که تاکنون 120 گونه در منطقه شناسايی شده است. برخی همچون خروس کولی دشتی، بالابان، هوبره، بحری و عقاب طلايی از پرندگان بسيار ارزشمند اين منطقه محسوب می گردند.از رده پستانداران نیز تاکنون 18گونه شناسایی شده اند که از آنها می توان به :
آهو(بالغ بر 600 راس) ،گربه وحشی ، گراز ، خرگوش ، کفتار وروباه شنی اشاره نمود. لاکپشت نوک عقابی ، لاکپشت سبز ، بزمجه دشتی ، سوسمار خاردم و ماردریایی نمونه های شاخصی از 18گونه خزنده این منطقه می باشند.
جاذبه های اکوتوریستی
داراي جاذبه هاي طبيعت گردي بوده بدليل عدم اطلاعات كافي و نبودن زيرساخت ها در حال حاضر ميزان جذب توريست امكان پذير نيست .
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی
حاشيه نشينان اين منطقه اكثرا شغل صيادي ،دامداري و كشاورزي دارند
تعارضات مهم منطقه
-استقرار تاسیسات گازی پارس شمالی در مجاور منطقه
2- مشکلات ناشی از فعالیت اهالی روستاهای منطقه
3-عدم وجود سيل بند و يا عوارض طبيعي نظير پناهگاه
تجهیزات و امکانات
ساختمان پاسگاه محيط باني( داراي آب ، برق ، تلفن ) – سيستم راديويي بيسيم – خودرو صحرايي – موتورسيكلت – تجهيزات انفرادي محيط باني ( كوله پشتي ، دوربين چشمي ، كيسه خواب ) – موقعيت ياب دستي – موتور برق – تراكتور – رايانه و اينترنت
سایر ملاحظات
با توجه به خشكسالي هاي متوالي و افزايش جمعيت حيات وحش منطقه ضرورت دارد تا نسبت به كشت علوفه اقدام موثري به عمل آيد .
