خبر کوتاه بود و غم?انگیز؛ هنرمند خوش?نام تئاتر و سینما?، داود رشیدی چشم از جهان فروبست. در خلوت و تنهایی به او فکر می?کنم. به مجله پاراگراف زل می?زنم که او بر جلدش نقش بسته?، به عمر هنری?اش، بازی?هایش. به «پیروزی در شیکاگو»، به «در انتظار گودو»، «ریچارد سوم»، «منهای دو» و.....و مهم?تر از همه به عشق و علاقه?اش به تئاتر استان?ها و فعالان تئاتر شهرستان ها. به مرور تاریخ می?پردازم. به تاریخ تئاتر بوشهر، می?خواهم رد پای رشیدی را پیدا کنم. چه رد پای درخشانی:

به روایت تاریخ، تئاتر بوشهر، عمری تقریبا هشتاد?ساله دارد. هر?چند چهار?دهه دوم?، یعنی از دهه چهل به این سو، رویدادها و حوادث تئاتری جدی?تر و حرفه?ای?تر دنبال شده است، اما چهار?دهه نخست، سرشار از اتفاقات مهم سیاسی، اجتماعی است که نمی?توان به?سادگی از آن گذشت؛ به?ویژه این که نام و نشان بزرگانی چون زنده?یاد منوچهر آتشی در میان باشد. از دهه چهل شمسی به?واسطه فعالیت دبیران خوش?ذوق مدارس بوشهر?، هنرمندان محصل، هنر خود را در سطح ملی مطرح کردند. اردوهای دانش?آموزی در شمال کشور، نخستین محفلی بود برای حضور هنرمندان تئاتر بوشهر و شکوفایی استعداد آن?ها. اما در قالب تئاتر آماتور و حرفه?ای?، هیچ نام و نشانی در تئاتر کشور نداشتیم. اگر چه در شهر بوشهر نمایش?های متعدد با استقبال شورانگیز مردم اجرا می شد?، اما گستره?ی اجرا در سطح استان باقی می?ماند. این روند تا اواسط دهه ۵۰ ادامه پیدا کرد. دقیق?تر?، تابستان ۱۳۵۴.

پیش از تشریح ماجرا باید بگویم، تئاتر بوشهر یک ویژگی تاریخی دارد که سایر استان?ها ندارند. ویژگی این است که معرفی تئاتر بوشهر به تئاتر ایران و جهان هم?زمان رخ داده است. روشن?تر آن?که، شهری که پیش از آن، هیچ نام و نشانی در تئاتر کشور نداشت به یک?باره هم خودش را به تئاتر کشور معرفی کرد و هم به?واسطه حضور بزرگان تئاتر جهان در ایران، خودش را به تئاتر جهان.

به?روایت تاریخ، این معرفی آن?قدر درخشان بود که ستایش بزرگان تئاتر جهان را برانگیخت و دری رو به تئاتر بوشهر گشود که هنوز پس از گذشت چهار?دهه تئاتر بوشهر از همان در دیده می?شود.این اشاره کوتاه را بیان کردم تا به نقش داود رشیدی در این  معرفی برسم .

در آن تابستان گرم که شرجی از سر و کول بوشهر بالا می?رفت. طیاره?ای در بوشهر به زمین نشست که دو? هنرمند تنومند تئاتر کشور مسافرش بودند. آنها با?عنوان کارشناس تئاتر، وارد بوشهر شدند. مستقیم به «خانه هنر» رفتند تا نمایش «قلندر?خونه?» را به روایت امروزی?ها بازبینی کنند.

یکی از این دو نفر «عباس جوانمرد»، کارگردان مطرح تئاتر کشور بود و دیگری «داود رشیدی» تحصیل?کرده و بازیگر تئاتر.?

در آن روز گرم، این دو بزرگ?مرد، تئاتر را دیدند و همان لحظه زبان به ستایش?اش گشودند و مسیر را برای حضور تئاتر بوشهر در جشن هنر فراهم کردند.حضوری که باعث شد، تئاتر بوشهر به ایران معرفی شود؛ تئاتر بوشهر به جهان معرفی شود؛ پای تئاتر شهرستان برای اجرای عموم به تهران بازشود.(چون بعد از اجرا در جشن هنر، قلندرخونه، ۶۰ شب در تهران اجرا رفت. ۳۰ شب در سالن اصلی تئاتر شهر و ۳۰ شب در تالار سنگلج) و مهم?تر از همه این?ها?، انقلاب تئاتری که قلندرخونه آغازش کرد، باعث تغییر نگاه مرکز?نشینان به تئاتر شهرستان?ها شد و از آن پس، جور دیگری به هنرمندان استان?ها نگاه می?کردند و از سوی دیگر خود هنرمندان شهرستانی نیز به درجه?ای از اعتماد به نفس و خودباوری رسیدند که در ادامه نتیجه?اش شد خلق آثار درخشان در استان?های کشور.

با این اشاره?، می?خواهم تاریخ را بازخوانی کنم. البته بهتر است بگویم معکوس?خوانی کنم.

اگر در آن تابستان گرم ?در بوشهر?، داود رشیدی به اجرای قلندرخونه?، نه می?گفت و دبیرخانه جشن هنر می?گفت کار به درد نمی?خورد، تاریخ چگونه برای ما و تئاتر ما ورق می?خورد؟ باید تمرکز کرد و اندیشید به این نکته و حرف استاد صغیری را در مراسم دو سال پیش در هفته بوشهر به?یاد آورد. روزی که دقایقی از قلندرخونه بعد از سی?و?هشت سال، مجددا در حضور داود رشیدی، اکبر زنجانپور و داریوش ارجمند اجرا شد، صغیری صادقانه گفت: «?اگر داود رشیدی نبود، معلوم نبود امروز در تاریخ تئاتر این شهر و این کشور نامی از قلندرخونه باقی می?ماند. بنابراین اگر امروز اینجائیم?، اگر قلندرخونه نام و نشانی دارد، اگر تئاتر بوشهر حرفی در کشور دارد، بدون تردید مدیون نگاه مثبت داود رشیدی است.»

بنابراین این نگاه و تاثیر در تاریخ تئاتر این دیار، همیشه زرین خواهد ماند. درود استاد رشیدی.

دیدن نمایش قلندرخونه و سپس اجرا در شیراز و اجرای شصت روزه?اش در تهران?، نام ماندگاری از تئاتر بوشهر و ایرج صغیری در ذهن داود رشیدی حک کرد. اشاره کنم که رشیدی برای اعزام این نمایش به هفده فستیوال بین?المللی در اقصی نقاط جهان نیز تلاش کرد اما دستهایی فراتر از هنر مانع این کار شدند.

کنسل?شدن سفرهای خارجی و اعزام به کشورهای اروپایی را خود داود رشیدی?، تلفنی به صغیری اعلام کرد. با حسرت و ناراحتی.در یک صبح پاییزی. تلفنی حرف?هایی به زبان آورد که عملا همه راه?ها بسته است.

رشیدی تمام تلاش?اش را کرده بود. اما کسانی لغو کرده بودند که در حیطه قدرت بودند و تلاش برای راضی?کردن آن?ها بی?فایده بود.

این اتفاق اما باعث شد دوستی و رفاقت رشیدی و صغیری عمیق شود و چند سال بعد قبول کند، روبروی دوربین ایرج صغیری در نخستین تجربه سینمایی?اش?، فیلم «طفر» (سفر غریب?) بازی کند. که خود این فیلم سرشار از اتفاقات تلخ و شیرینیست که در فرصتی دیگر باید گفت.

رشیدی علی?رغم این?که پس از انقلاب در فیلم?های متعدد سینمایی و تلویزیونی بازی کرد، اما دغدغه تئاتر لحظه?ای رهایش نکرد. همواره خودش را تئاتری می?دانست و برای تئاتر تلاش می?کرد. به?ویژه برای تئاتر استان?ها. در همین دهه هشتاد با جوانان جویای نام تئاتر کشور مراوده و رابطه صمیمانه داشت. نیما نعمتی?زاده عزیز (که هر کجا هست خدایا بسلامت دارش) از خوبان تئاتر بوشهر نیز از خیل این مشتاقان بود که از این طریق جوانان بسیاری را حمایت می?کرد و دست?شان را می?گرفت و اگر گرفتاری تئاتری داشتند?، خاضعانه با مدیران تئاتر کشور مطرح می?کرد و حل می?نمود.

آخرین دیدارمان، اختتامیه اردیبهشت تئاتر ایران بود. سی?ام اردیبهشت۱۳۹۴. قرار بود در آن مراسم از من به?عنوان رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان بوشهر تقدیر شود. چه سعادتی بود که در همان مراسم?، مرکز هنرهای نمایشی مراسم تجلیل از وی را برگزار کرد. روی سن که آمد، همه ایستاده، اشک در چشم برایش دست زدند. بانوی برومندش همراهی?اش می?کرد. مثل همه سال?های بیماری?اش. به?یاد روزهای اوجی افتادم که چه شاد بود و سراپا و استوار روی صحنه قدم می?زد.

حالا دارم به پاراگراف نگاه می?کنم?، به تلاش?هایش در هنر، به چهره ماندگاری که از خود به جا گذاشت.

قلمم را که زمین می?گذارم به دریای نیلی بوشهر می?گویم: حالا بازیگر توانای تئاتر ایران به یگانه کارگردان هستی رسیده است.

روحش آرام.