با آغاز مدارس سؤال این است که آیا سیستم فربه و سست کنونی راهگشاست؟ پاسخ روشن است. دو رویکرد در برابر سیستم‌های اجرائی وجود دارد: اولی رویکرد بوروکراتیک است. براساس آن، مدارها معمولا در گرد همان که بوده می‌چرخد و سیستم و عاملان آن در برابر تغییرات مقاومت نشان می‌دهند. دومی به دنبال پویایی است و برای رسیدن به وضعیت بهتر انعطاف دارد. به نظر من، رویکرد غالب درون‌سیستمی از نوع اول است درحالی‌که برای گذر از نابسامانی‌ها ما نیازمند رویکرد دوم هستیم. مسئله فقط این نیست که کلاس‌های درس دایر شوند، معلم سر کلاس برود و متن یکسان دولتی را بگوید و دانش‌آموزان هم همان را -به هر نحو- فراگیرند و امتحان دهند. این -با فرض مناسب‌بودن متن- خواستی حداقلی است. 

مسئله این است که سیستم آموزشی از طریق معلم‌ها فضایی ایجاد کند که دانش‌آموزها علاوه‌بر یادگیری پایه، با گفت‌وگو، استدلال، جرئت سؤال‌کردن، جرئت قانع‌نشدن، شجاعت نه گفتن و ادب اینها آشنا شوند. مسئله مهم این است که مدرسه، دانش‌آموزان را آماده ورود به جامعه -فضای کار و تعامل و زندگی مثبت اجتماعی- کند. پیش‌شرط همه اینها صد البته آشنایی اولیه با حقوق خود است. من در مدارسی رفت‌وآمد کرده‌ام و به نظرم، معلمی که فقط با تحقیر دانش‌آموزان می‌تواند اعمال تحکم کند اساسا معلم نیست، آن مدرسه هم مدرسه نیست، نام دیگری دارد. متأسفانه باید گفت سیستم کنونی که متن محور است، نمی‌تواند حتی اهداف ترسیم‌شده همین سیستم قدیمی را هم تأمین کند. باید از متن -ظاهر-به مفهوم -محتوا و باطن- گذر کنیم. مطلوبیت خروجی سیستم فقط به کارنامه پایان سال نیست. اصلا به عدد و رقم نیست. به کیفیت است. در سال‌های گذشته بارها شکل سیستم آموزشی تغییر کرده، راهنمایی حذف شده، پیش‌دانشگاهی وارد شده و بعد حذف شده و هکذا. ولی مسئله‌ای حل نشده. این تغییرات مکرر نشان‌دهنده حرکت روی مدار صحیح نیست، نشان‌دهنده سردرگمی است. من از بوروکرات‌ها ناامید هستم. باید سیستم را به سمت کرامت دانش‌آموز و معلم سوق داد. جایی که معلم، احساس حقارت کند جز حقیرشدن دانش‌آموزان چیز بهتری بیرون نمی‌آید. مهم‌تر از متن یکسان باید مثل دانشگاه، سیلابس تعریف کرد و همان را از مدارس خواست و در جزئیات دست معلم و مدرسه را بازتر گذاشت. البته سخن فراوان است.