با آغاز مدارس سؤال این است که آیا سیستم فربه و سست کنونی راهگشاست؟ پاسخ روشن است. دو رویکرد در برابر سیستم?های اجرائی وجود دارد: اولی رویکرد بوروکراتیک است. براساس آن، مدارها معمولا در گرد همان که بوده می?چرخد و سیستم و عاملان آن در برابر تغییرات مقاومت نشان می?دهند. دومی به دنبال پویایی است و برای رسیدن به وضعیت بهتر انعطاف دارد. به نظر من، رویکرد غالب درون?سیستمی از نوع اول است درحالی?که برای گذر از نابسامانی?ها ما نیازمند رویکرد دوم هستیم. مسئله فقط این نیست که کلاس?های درس دایر شوند، معلم سر کلاس برود و متن یکسان دولتی را بگوید و دانش?آموزان هم همان را -به هر نحو- فراگیرند و امتحان دهند. این -با فرض مناسب?بودن متن- خواستی حداقلی است. 

مسئله این است که سیستم آموزشی از طریق معلم?ها فضایی ایجاد کند که دانش?آموزها علاوه?بر یادگیری پایه، با گفت?وگو، استدلال، جرئت سؤال?کردن، جرئت قانع?نشدن، شجاعت نه گفتن و ادب اینها آشنا شوند. مسئله مهم این است که مدرسه، دانش?آموزان را آماده ورود به جامعه -فضای کار و تعامل و زندگی مثبت اجتماعی- کند. پیش?شرط همه اینها صد البته آشنایی اولیه با حقوق خود است. من در مدارسی رفت?وآمد کرده?ام و به نظرم، معلمی که فقط با تحقیر دانش?آموزان می?تواند اعمال تحکم کند اساسا معلم نیست، آن مدرسه هم مدرسه نیست، نام دیگری دارد. متأسفانه باید گفت سیستم کنونی که متن محور است، نمی?تواند حتی اهداف ترسیم?شده همین سیستم قدیمی را هم تأمین کند. باید از متن -ظاهر-به مفهوم -محتوا و باطن- گذر کنیم. مطلوبیت خروجی سیستم فقط به کارنامه پایان سال نیست. اصلا به عدد و رقم نیست. به کیفیت است. در سال?های گذشته بارها شکل سیستم آموزشی تغییر کرده، راهنمایی حذف شده، پیش?دانشگاهی وارد شده و بعد حذف شده و هکذا. ولی مسئله?ای حل نشده. این تغییرات مکرر نشان?دهنده حرکت روی مدار صحیح نیست، نشان?دهنده سردرگمی است. من از بوروکرات?ها ناامید هستم. باید سیستم را به سمت کرامت دانش?آموز و معلم سوق داد. جایی که معلم، احساس حقارت کند جز حقیرشدن دانش?آموزان چیز بهتری بیرون نمی?آید. مهم?تر از متن یکسان باید مثل دانشگاه، سیلابس تعریف کرد و همان را از مدارس خواست و در جزئیات دست معلم و مدرسه را بازتر گذاشت. البته سخن فراوان است.