ریشهر در 8 کیلومتری جنوب شهر بوشهر واقع شده است. قدمت آثار کشف شده آن به هزاره سوم تا هزاره اول بیش از میلاد می رسد. آمار مکشوف در سال های 1872 تا 1877 میلادی و نتایج اکتشافات باستان شناسی فرانسوی به سرپرستی پزار در سال 1914 میلادی که شامل کتیبه های میخی عهد «شوتروک ناخنوته » و آثار بناها و اشیاء، مفرغی و سفال های نقش دار است، نشان می دهد که ریشهر از هزاره دوم پیش از میلاد یکی از شهرهای مهم امپراطوری عیلام بوده است.

از آجر نوشته های عیلامی معلوم می گردد که این شهر در آن عصر به نام «لیان» خوانده می شده است. ظاهراً لیان به سبب موقعیت خاص جغرافیایی، یکی از حلقه های ارتباطی تمدن های شرق و غرب دنیای قدیم بوده است، چرا که مرزهای جنوبی فلات ایران به سبب همجواری با دریا و سایر شرایط جغرافیایی به ساکنان فلات هند اجازه ‏می داد که از آب های ساحلی، برای برقراری انوع ارتباط تجاری با تمدن های فلات ایران و دشت بین النهرین استفاده کنند.

نام ریشهر خلاصه شده «ریوارد اردشیر» است. اردشیر بابکان شهرهای متعددی در زمان حکومت خود برپا نمود که در واقع ریوارد اردشیر یکی از آنها است که می توان گفت تجدید بنای همان شهر «لیان» بوده ‏است. این شهر در دوران حکومت ساسایان یکی از مهم ترین مراکز علمی و ادبی محسوب می شد. در آنجا جماعتی از دانشمدان و نویسندگان جای داشتند که با استفاده از خطوطی موسوم به گشتک، کتاب هایی در زمینه علوم طب، نجوم، فلسفه ، متون و روایات مذهبی و سایر رشته های علم و ادب را ثبت و تدوین می نمودند که نام آنها راگشتک دفتران می گفتند.

ریشهر بعد از اسلام تا سده هایی چند رونق داشت. مطابق اسناد و مدارک پرتغالی ها در قرون 16 و 17‏میلادی، بر روی نقشه های آن ها ریشهر یکی از مراکز تجاری بزرگ به حساب می آمده است. گفته می شود که این شهر در قرن شانزدهم در حدود دو هزار خانه مسکونی داشت. دو منطقه باستانی «تلی پی تلی» و«شاه نشین» نیز در همان حوالی ریشهر شناسایی شده است.

منطقه و شهر باستانی ریشهر در تاریخ 24‏ شهریور ماه 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

http://www.makanbin.com