رئیس کمیسیون عمران شورای شهر بوشهر، با اعلام اینکه وضعیت کنونی شهرداری بندر بوشهر چندان مناسب نیست، از خوابیدن 80 درصد پروژه‌های این شهر خبر داد و گفت: هیچ پیشرفت فیزیکی و ریالی در این پروژه‌ها مشاهده نمی شود. این مطلب در حالی بیان شد که توسط رئیس سابق شورا و شهردار ابقا شدۀ بندر بوشهر هر نوع مشکل مالی در طول سالیان گذشته انکار می‌شد و روال مالی شهرداری در سالهای گذشته مطلوب ارزیابی می‌گردید. بیان این سخنان از سوی اکبر توسلی، رئیس کمیسیون عمران، ما را بر آن داشت تا با یکی از اعضای سابق شورای شهر که بیانات انتقادآمیزی نسبت به عملکرد مالی شهرداری وقت داشت گفتگویی ترتیب دهیم.

الهام بارگاهی در سال 95 در یکی از نطق های خود با بیان اینکه روال تحقق بودجه مطلوب نیست، نسبت به ورشکستگی شهرداری در آینده ای نزدیک ابراز نگرانی کرد و خواهان توجه جدی همکارانش در شورای چهارم به این مهم شد. هشداری که اهمیتی به آن داده نشد تا امروز که همان مسئله به بیانی دیگر توسط رئیس کمیسیون شورای فعلی مطرح شده است. این مصاحبه را می‌خوانید:

- خانم بارگاهی! اخیراً در جلسۀ شورای شهر، مهندس توسلی اعلام کرد که 80درصد پروژه‌های عمرانی شهرداری بندر بوشهر هیچ پیشرفت فیزیکی و ریالی نداشته و به اصطلاح خوابیده است. در شورای چهارم در خصوص مشکلات بودجه و در مخالفت با تصویب بودجه‌های سال 95 و 96 شما صحبت های متعددی داشتید. به نظر شما این صحبت رئیس کمیسیون عمران شورای کنونی چه ارتباطی با بودجه‌ریزی در سه سال گذشته دارد؟

- این مسئله عین همان هشدارهاست. بودجۀ سال 94 یکی از بهترین بودجه‌هایی بود که در شورا بسته شد. همه چیز تعریف شده و عملیاتی بود، درآمدها نزدیک به تحقق پیش بینی گشته بود و بر اساس واقعیت و توان شهرداری پروژه و هزینه تعریف شده بود. اما با انتخاب آقای میگلی نژاد به سمت شهرداری بوشهر متأسفانه بودجۀ برنامه محور جای خود را به بودجۀ شخص محور داد. نگرانی در سال 95 به ویژه از شهریورماه به بعد شدت گرفت. نیمه سال 95 که پشت سر گذاشته شد، فضایی بودن بودجۀ آن سال خود را نشان داد و هشدارهایی جهت اصلاح بودجه داده شد و در نهایت هم همان موقع اجباراً در قالب نطقی به صراحت گفتم که بیم آن می‌رود یک شهرداری ورشکسته تحویل شورای بعد بدهیم. پروژه‌هایی که در سال 94 و 95 تعریف شده بود تعادلی با درآمدهای واقعی شهرداری نداشت. یعنی برای بسیاری از پروژه ها اصلاً مطالعه و برنامه‌ای وجود نداشت. شاید تأسف برانگیزتر پروژه‌هایی بود که فاز اول آنها اجرا شده بود اما پروژه ها را نیمه کاره رها می‌کردند و طرحهای جدید کلنگ‌زنی می‌شد. مثل پروژۀ دفع آبهای سطحی تنگک ها که الان یکی از مناطق خطرناک و حادثه‌خیز شهر است که دست آخر تا پایان شورای قبل هم تکمیل نشد.

- چرا این پروژه ها تکمیل نمی شد؟

- بهایی به آنها داده نمی شد. علت را از کسانی که آن سبک و سیاق بودجه‌ریزی را در شورا تأیید می‌کردند و اصول بودجه ریزی را رعایت نمی نمودند باید پرسید. اما به واقع اینگونه پروژه‌ها علی‌رغم اهمیت حیاتیشان برای توسعۀ شهر چون به چشم نمی‌آمد کسی هم به سمتشان نمی‌رفت. من نمی‌خواهم وارد این مباحث شوم. به صورت کلی و به صراحت می‌گویم شخص محور شدن بودجه که سلائق و منافع جای اصول و قانون را گرفته بود حجم عظیمی از پروژه‌ها را به بار آورد که با درآمد شهرداری نمی خواند و این نگران کننده بود که ثمره‌اش را الان می‌بینیم. جناب مهندس توسلی کاملا درست می‌گوید. این پروژه ها استخوان لای زخم شده‌اند که به نوعی این پروژه‌ها نه می‌توانند تعطیلشان کنند و نه تمامشان نمایند.

- این عدم پیش‌بینی صحیح و فضایی بودن بودجه‌ها که می گویید در تمام سالها وجود داشت؟

- بگذارید کارشناسی تر این مسئله را بکاویم. بودجه شهرداریها بر اساس پیش‌بینی است. اما این پیش‌بینی ها را می‌توان بر اساس روش ها و اصول بودجه ریزی که یک علم قوام یافته است بسیار دقیق و نزدیک به واقعیت پیش بینی کرد‌ به عبارتی با 9 ماهه سال جاری و سه ماهه سال گذشته و با افزایش ده تا بیست درصد و مسائل کلان کشوری وضعیت سیاسی، نرخ رشد اقتصادی کشور، نرخ سرمایه گذاری خارجی و داخلی و... می‌توان برای یک سال بودجه ای نزدیک به واقعیت پیش‌بینی کرد که درآمد شهر بوشهر چه مقدار می‌تواند باشد. از وقتی در شورای چهارم با این مشکل مواجه شدیم که بودجه درست پیش‌بینی نمی شد. بودجۀ سال 93، حدود 60 میلیارد تومان بود ولی 117 میلیارد محقق می‌شود. سال بعد با کاهش بودجه رو به رو می‌شویم که در مجموع 140 میلیارد پیش بینی شد ولی 125 میلیارد آن محقق گشت. در سال 95 همین روند اشتباه تشدید می‌شود و یک بودجۀ کاملا غیرواقعی بالغ بر 203 میلیارد تومان تعریف می‌شود که بارها اعتراض کردم که این غیرواقعی بستن بودجه تبعاتی دارد که یکی از آن تبعات ورشکستگی شهرداری و تعطیلی پروژه‌ها خواهد بود. در بحث بودجۀ جاری شهرداری که باید حقوق پرداخت کنند وضعیت بغرنج تر و حادتری دارند که شورای پنجم به زودی به آن خواهند رسید. در سال 96 هنوز این مشکل بیشتر خود را نشان خواهد داد. بودجۀ سال 96 شهرداری 207 میلیارد تومان است که یکی از غیرواقعی‌ترین ارقامی است که برای بودجۀ امسال می‌توانستند پیش‌بینی کنند. یک اشتباه به نحوی در حال تکرار است که دارد دومینو را می‌اندازد. آقایان هنوز از بحران عظیم بدهی های شهرداری پرده برداری نکرده‌اند. اخیراً آقای نجفی اعلام کرد که قالیباف، شهرداری تهران را با 30هزار میلیارد تومان بدهی تحویل وی داده است. باید پرسید که آقای میگلی نژاد از سال 94 تا کنون چه اندازه بدهکاری برای شهر به ارمغان آورده است؟ جمع آن بدهکاریهای هنگفتی که پشت پرده نگه داشته‌اند و این حجم از پروژه‌های نیمه کاره که تا 80 درصد اعلام شده است اصلاً وضعیت خوبی برای آیندۀ توسعۀ بوشهر ترسیم نمی کند. شورا و شهر با مشکلی مواجه است که بسیار خطرناک است.

- آیا شما در پایان شورای چهارم بالاخره توانستید به میزان بدهکاریهای شهرداری که ناشی از کسر بودجه‌های سنوات گذشته بوده دسترسی پیدا کنید؟

- اواسط سال 95 ما تذکری دادیم به شهردار و در قالب نطق هم بیان شد که میزان بدهکاریهای شهرداری را مشخص کنید. شورای چهارم چندان اهتمامی به مسئلۀ بدهکاریهای شهرداری نداشت. یا نمی دانست و یا اساساً نمی خواست که بداند در شهرداری چه خبر است و یا اگر هم بخواهم رادیکال بگویم اساساً نمی توانستند به این اسناد دسترسی پیدا کنند. فضا در شورا به شدت مدیریت می‌شد و بر بسیاری از نارسایی ها و حتی تخلفات سرپوش گذاشته می‌شد. این حق مردم و شهروندان است که بدانند با پول آنان در شهرداری چه می‌شود. اگر بنر می‌زنید که این پروژه را با این هزینه احداث می‌کنیم باید در آن بنر هم نوشته شود که چقدر هزینه پرداخت شده و چقدر آن به صورت بدهی بر دست شهرداری باقی مانده است. شفافیت مالی چیزی جز این مسائل نیست. مردم باید بدانند که عملکرد نمایندگان و مدیران منتخبشان در شورا و شهرداری به چه صورت است. سه بار نطق کردم و چندین بار غیرعلنی گفتم که تکلیف بدهکاری های شهرداری را معلوم کنید. اما کسی گوش نمی‌داد و هر بار آمار ضد و نقیضی اعلام می‌شد و البته همه هم غیر رسمی بود.

- چرا این اتفاق افتاد؟ این دومینویی که به تعبیر شما ریزش کرده که پروژه‌ها خوابیده، مشکلات بودجۀ جاری شهرداری تشدید شده و بدهکاری های هنگفتی هم بر دست شورا و شهرداری باقی مانده چگونه به این مرحله رسید؟ چرا شورای چهارم نتوانست زمینه‌های مالی شفافیت و انضباط مالی را فراهم کند؟

- شورای چهارم با مشکلات عدیده ای مواجه بود. یکی روزمرگی و یکی نداشتن دید مناسب نسبت به آینده. می‌توانستند خیلی بهتر عمل کنند. اما به دلیل محفلی نشستن و محفلی تصمیم گرفتن، شورا از بُعد نظارتی ساقط شد و عملاً به جای پاسخگویی رسمی، تذکرات و تخلفات و بی تدبیری ها، دوستانه حل می‌شد. اصلاً بحث کارشناسی نبود. شورا به دلیل نداشتن مدیریت درست به سمتی رفت که عملاً نظارتی صورت نمی گرفت. معلوم بود که در محفل هایی برای شورا تصمیم‌گیری می‌شود و اغلب هم به صورت غیر قانونی مصوبه می‌گرفتند. به کرات و دفعات با همۀ تنش هایی که در شورا به وجود می‌آمد به فرمانداری نامه می‌نوشتم و خواهان ورود این ارگان به بسیاری از تخلفات می‌شدم. اما در نهایت نتیجه‌ای که باید گرفته می‌شد به دست نیامد. نداشتن آگاهی و توانایی در بستن بودجه‌های منظم و ساقط شدن شورا از بعد نظارتی و توجه بیشتر به مسائل محفلی و محلی و روزمره شورا را فلج کرده بود.

- استدلال موافقان بودجه ای که به تعبیر شما تا این اندازه خسارت بار است در شورای قبل چه بود؟ بزرگترین ضعف شان در تصویب این بودجه ها از کجا ناشی می شد؟

- بدون شک عدم پیش‌بینی درست و پوپولیستی رفتار کردن شورا و شهردار منتخبش. ببینید بودجه را با یک استدلال بسیار غلط و نادرست می‌بستند و آن هم اینکه اگر رقم بالاتری پیش‌بینی کنیم می‌توانیم پروژه‌های بیشتری تعریف کنیم. اصلاً نمی‌دانستند و یا نمی‌خواستند بدانند که تبعات آن چقدر برای آیندۀ شهر وحشتناک خواهد بود، توجهی نمی‌کردند. عدم توانایی شورا در درک صحیح تبعات این روند مخرب بسیار هزینه‌زا بود. اگرچه در سال آخر که تقریباً تبعات آن نحوۀ بودجه ریزی غلط برملا می‌شد تعداد بیشتری از نمایندگان به مخالفت با بودجه‌ریزی بی قاعدۀ شهرداری پرداختند اما باز هم مؤثر نبود و با مهندسی شدن فضا توسط رئیس وقت شورا، بودجۀ سر تا پا غلط سال 96 را به تصویب شورای چهارم رساندند. در حال حاضر نیز تبعات آن بودجه ریزی غیر مسئولانه را باید مردم شهر بدهند و البته شورای پنجم که شرایط بسیار سختی را تجربه می‌کنند.

- یعنی قائل به این هستید که آقای برزگرزاده خلاف مقررات عمل می‌کرد؟ منظورتان از مهندسی کردن فضا چیست؟

- من کاری به آن بخش ندارم که در چهارچوب قانون کار شد یا نشد. منظورم از مهندسی کردن فضا این است که وقتی می‌دانند در این جلسه که فلان اعضای شورا هستند و با مخالفت خود مانع تصویب بودجه می‌شوند، زمان رأی گیری به بودجه را درست به زمانی می‌اندازند که این اعضا به هر دلیلی در جلسه نتوانند شرکت کنند. بودجۀ سال 96 دقیقاً با مهندسی فضا و کنار گذاشتن مخالفان سرسخت این بودجه در پایان سال بسته شد و مصوبه گرفت. آن موقع حتی پیشنهاد کردم که بودجه را به صورت یک دوازدهم برای سال 96 ببندیم تا وضعیت صورتهای مالی و مسائل متعدد بودجه شفاف شود و بعد برای یازده ماه سال 96 کل بودجه مصوبه بگیرد. اما به صورت عامدانه بررسی بودجه را تا پایان سال به تعویق انداختند و بعد با فضاسازی در شرایطی که سال جدید آغاز می‌شد و تکلیف بودجه مشخص نبود، مصوبۀ این بودجۀ غیرواقعی و غیر اصولی را گرفتند. بودجه هم شش به پنج مصوب شد یعنی مقاومت بسیاری از اعضا تا آخرین دقیقه ادامه پیدا کرد.

- پیش‌بینی شما برای آیندۀ شهرداری چیست؟

- همان که نزدیک به یک سال پیش گفتم. در این وضعیتی که شهرداری بوشهر با آن رو به روست اگر نخواهند تن به شفافیت و پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری بدهند و نظارت مردم بر عملکرد شورا و شهرداری را نهادینه کنند به واقع خطر ورشکستگی این شهرداری و شهر بوشهر را به صورت جدی تهدید می‌کند. دقت کنید که فعلاً فقط در خصوص پروژه‌ها صحبت شده که 80درصد پروژه‌ها تعطیل است. این 80درصد یعنی دقیقاً چند صد میلیارد تومان پول و چند سال زمان؟ به غیر از این وضعیت کسر بودجه‌ها و بدهیها چقدر است و نحوۀ بازپرداخت آنان به چه صورت خواهد بود؟ چه اندازه جریمه بابت دیرکرد صاف کردن ‌حسابها بر دست شهرداری باقی مانده؟ اینها مسائلی است که آقایان باید به مردم پاسخ بدهند و بگویند با پول این مردم چه کرده اند و چگونه با سوداگریهای خود این همه خسارت به بار آورده اند.