حاکمیت یک?دست و یکپارچه اصولگرایان برای قبول مسئولیت

 اسماعیل منصورنژاد

با یک نفر بر سر داستان یک?دستی حکومت و اقدام شورای نگهبان در حذف علی لاریجانی، اسحاق جهانگیری و... حرف می?زدیم و... سخن به درازا کشید و از هر دری سخنی. نتیجه این شد:

وقتی یک جناح قدرتمند و پشت صحنه؛

1 ـ تصمیم?گیرنده اصلی باشد، 2 ـ بتواند معادلات، تصمیمات و برنامه?های دولت رسمی را در حل بحران? روابط خارجی به هم بزند، 3 ـ مانع ایجاد کند و پاسخگو نباشد، 4 ـ همه را به کم?کاری، خیانت، ناتوانی و... متهم کند، 

در مقابل:

دولت منفعل دایم گله و شکایت کند و بگوید:

1 ـ مانع?تراشی می?کنند، 2 ـ نمی?گذارند کار کنیم،

 3ـ اختیار نداریم و....

با این حساب، چرا همان جناح قدرتمند خودش وارد گود نشود و همه امور را در دست نگیرد؟ 

وقتی همه امور به دست خودشان بیفتد و با حقایقی که آن?ها را انکار می?کنند، روبرو شوند:

1 ـ یا مشکلات را حل می?کنند و ثابت می?شود که هر چه می?گفته?اند، درست بوده است.

2 ـ یا در اداره کشور درمی?مانند. در آن صورت، هیچ حالت بینابینی جز حل مشکلات (پیروزی) یا شکست وجود نخواهد داشت و دولت آن?ها نمی?تواند کسی را به عنوان «سپر بلا» و «مقصر» معرفی و از زیر بار مسئولیت مستقیم شانه خالی کند.

اقدام شورای نگهبان در حذف کسانی مانند علی لاریجانی و اسحاق جهانگیری، یک کار بسیار مهم  در 4 دهه گذشته است. کار شورای نگهبان از این نظر مهم است که حاکمیت یک?دست و یکپارچه می?شود و از فردای پیروزی یک اصولگرا، تمام مسئولیت?ها بر دوش همان کسانی می?افتد که همه را جز خودشان مقصر می?دانند. وقتی یک اصولگرا ـ فرض کنیم ابراهیم رییسی ـ رییس?جمهور شود، توپخانه رسانه?های رسمی و غیررسمی اصولگرایان از جمله تلویزیون برای متهم کردن دیگران خاموش می?شود و از آن پس کسی جز خودشان در مقابل خودشان قرار نخواهد گرفت.

این منطق تجربه شده را در مقابل هر کسی با کمترین بهره هوشی قرار بدهیم، کار شورای نگهبان را در جهت یکدستی حاکمیت می?ستاید. 

کار شورای نگهبان فراهم آوردن زمینه یک فینال پس از تسلط کامل اصولگرایان بر امور است. 

در این فینال اصولگرایان در مسابقه با خودشان و شعارهایشان یا کاملاً پیروز می?شوند و یا کاملاً شکست می?خورند. وقتی خودشان همه?کاره باشند، حالت بینابین و فرسایشی وجود نخواهد داشت؛ حالتی که در زمان اصلاح?طلبان و دولت روحانی تجربه کرده?ایم.

البته برخی افراد ذی?نفع که می?دانند در دولت اصولگرایان جایی ندارند، هزار بهانه در قالب «ضرورت اصلاحات» و «دفاع از منافع ملی» می?آورند تا بگویند اقدام شورای نگهبان در حذف این افراد درست نیست. نگرانی اغلب آن ها به خاطر این است که در فردای دولت اصولگرایان هیچ جایگاهی ندارند. هر کسی جای آن?ها باشد، از آینده سیاسی? و موقعیت?ها و امکاناتی که قبلاً داشته و دیگر نخواهد داشت، می?ترسد. حضور آن?ها در حاکمیت هیچ توجیه عقل?پذیری جز این ندارد. اصلاحات امری ضروری است، اما کار آنها نیست. زیرا وارد زمین بازی می?شوند و نمی?توانند در مقابل حریف بازی کنند، آن وقت تیم حریف را به عنوان مقصر و مانع معرفی می?کنند. از خودشان هم نمی?پرسند وقتی مانع وجود دارد و شما نیز حریف آن نیستید، چرا مسئولیت را می?پذیرید؟

برخی از آن ها این?طور نیستند و واقعاً دلشان برای منافع ملی می?سوزد، ولی به خاطر تعصبات حزبی و سیاسی و فرو رفتن در جانبداری مطلق، توانایی تحلیل اوضاع را ندارند و سالهاست که سوزن گرامافون آنها روی یک صفحه قفل کرده و یک بیت شعر را بارها و بارها تکرار می?کنند: «اگر اصولگرایان حاکم شوند، کشور از هم می?پاشد.» این منطق لولویی قانع کننده نیست.

اقدام شورای نگهبان برای پایان دادن به بازی «دولت مقتدر سایه?نشین و غیرپاسخگو» و «دولت غیرهمسو و رسمی اما منفعل»، نقطه عطف بسیار مهمی در تاریخ ایران است و باید منتظر نتایج آن بود.

نشستن اصلاح?طلبان یا هر فرد دیگری خارج از چارچوب «دولت مقتدر سایه?نشین» (اصولگرایان) بر مسند ریاست جمهوری، تنها کارکردش، قرار گرفتن در جایگاه سیبل و تبدیل شدن به سپر بلا برای افتادن همه تقصیرها گردن آن?ها و ماسکه کردن نقش و سهم اصولگرایان در بروز بحران?های ملی و بین?المللی است.

جریان اصلاح?طلب یا هر فرد غیرهمسو در حکم دستگاه «استابلایزر»ی است که جلوی کاهش،  افزایش و نوسانات جریان را به سمت یک وسیله برقی می?گیرد، اما بیشترین فشار به خودش وارد می?شود و وسیله برقی را سالم و سرپا نگه می?دارد. 

اصولگرایان دقیقاً در حکم همان وسیله برقی?اند که سپر «بلا»یی (استابلایزری) به نام اصلاح?طلبان دارند که تقصیرهای خودشان را هم گردن آنها بیندازند. فرض کنیم استابلایزر ضعیف شده و از کار افتاده است، اکنون باید وسیله برقی را بدون واسطه و مستقیم به برق وصل کنیم تا معلوم شود چند ماه یا سال در مقابل افت یا شدت جریان و نوسانات دوام می?آورد.

تشخیص شورای نگهبان برای بیرون کشیدن دستگاه استابلایزر ضعیف شده از برق، بیشتر در جهت کمک به اصلاح?طلبان است، نه کمک به اصولگریان؛ هرچند مطمئنم آن ها چنین هدف و انگیزه?ای در حذف لاریجانی و جهانگیری نداشته?اند و نگرانی آن ها چیزهای دیگری بوده است. 

شورای نگهبان (بدون در نظر گرفتن انگیز?های آن از حذف دو پرشعار حرفه?ای مانند جهانگیری و لاریجانی) خواسته یا ناخواسته به این بازی سراسر باخت و فرسایشی پایان داد و همه امور به همان کسانی واگذار خواهد شد که همه?کاره?اند، اما رسماً مسئولیتی نداشته?اند که از عواقب رفتارهایشان واهمه داشته باشند. 

اقدام ناخواسته و غیرارادی شورای نگهبان مهم است و به نظرم روزهای روشن و شفافی منتظر ما است. وقت آن رسیده که وسیله برقی (اصولگرایان) بدون تلطیف?کننده و استابلایزر (اصلاح?طلبان) به برق وصل شود تا معلوم گردد چه?قدر می?تواند در مقابل شدت یا افت جریان و نوسانات مقاومت کند.