وضعیت ناگوار کارگران در طرح?های نفتی و گازی

حسین حسنی بختیاروند، فعال کارگری

بیش از یک قرن است که با ایثار و سخت?کوشی کارگران چرخ?های بزرگ صنعت نفت و گاز ایران در گردش?اند، تلاشی که بعد از یک قرن در تیرماه ۱۴۰۰ خورشیدی، احتمالا برای سومین?بار در طول تاریخش، متوقف شده و به اعتصابات سراسری در پروژه?های نفتی و گازی منتهی شده است، کارگران این حوزه هماهنگ و یک صدا دست از کار طاقت?فرسایشان کشیدند تا صدایشان را به مجموعه?ی حاکمیت برسانند. 

کارکنان پایانه خارگ نیز دست به اعتصاب و اعتراض کاری و غذایی زده?اند. دلیل این اتفاق نارضایتی این کارکنان از شرایط کاری? و حقوق ناچیزشان است.

حقوق کارگران از اهمیت والایی برخوردار است که شوربختانه در بیشتر مواقع آن را نادیده گرفته?اند و با ظهور شرکت?های ظاهرا خصوصی بزرگ، اما در بیشتر مواقع وابسته به ارکانی از حکومت، در پروژه?های مختلف و نظارت کم دولت و قوه?ی قضاییه بر فعالیت?های این گونه شرکت?ها، مایه?ی ناخشنودی نیروی بزرگ کارگری را فراهم آورده است. قطعاً اگر نیروی کار مولد کشور با مشکلات بسیار مواجه گردند، دیگر نمی?توان امیدی به پیشرفت و آبادانی سرزمینمان داشته باشیم.

نوشتار پیش رو تجربیات و مشاهدات نگارنده در یکی از پروژه?های نفتی جنوب است که می?توان آن را مصداق کامل وضعیت ناگوار کارگران در سال?های اخیر برشمرد:

شرکت?های پیمانکاری در بدو ورود نیروی کار با آنان قراردادی سفید امضا می?بندند، و حتی اجازه?ی مطالعه?ی متن قرارداد را هم به شخص کارگر نمی?دهند و جالب است که فرم تسویه حساب و رضایت از کارفرما را در همان ابتدا از کارگران اخذ می?کنند! این نخستین مرحله?ی نقض حقوق کارگری در محیط پروژه?های جنوب توسط کارفرمایان است که در صورت اعتراض کارگران، از بستن قرارداد با آنها خودداری می?کنند.

دوری از خانواده، کیفیت پایین غذا، ایمنی پایین کارگاه?ها، زندگی در کمپ?های شلوغ و غیربهداشتی و اتاق?های کوچک سی متری که پانزده نفر در هوای گرم و طاقت?فرسای جنوب در آن استراحت می?کنند، سختی کار را بر کارگران دو چندان می?نماید و یادآور اردوگاه?های کار اجباری یا وضعیت همین صنعت در دوران استیلای انگلیسی?ها بر آن است؛ آن چه در کتاب?ها خوانده?ایم و در عکس?های قدیمی دیده?ایم.

ساعات زیاد و فشار بالای کاری کارفرمایان بر کارگران باعث وارد آمدن لطمات جبران?ناپذیر جسمی و روحی بر آنان می?شود که غالباً به صورت پرخاشگری و مصرف مواد مخدر خود را بروز می?دهد. 

هم?اکنون برخلاف قانون کار که هشت ساعت کار در هر روز را در نظر گرفته است، کارفرمایان حداقل ده ساعت کار را برای کارگران تعریف نموده?اند و هیچ گاه این ساعات اضافه کاری را برای کارگران محاسبه نکرده و باز هم خلاف قانون و بدون رضایت کارگران، ساعات کاری را اضافه می?نمایند. 

همچنین شرکت?های پیمانکاری، حقوق و مزایای کارگران را به موقع پرداخت نمی?کنند به طوری که حقوق کارگران اغلب چهار الی هشت ماه پس از اتمام کار، به حساب آنان واریز می?شود.

یکی دیگر از ظلم?هایی که به جامعه?ی کارگری وارد می?گردد، در نظر نگرفتن سختی کار و حق بیمه?ای است که قانون بر عهده کارفرمایان نهاده است. شوربختانه به علت تحویل پروژه?ها به پیمانکاران دست چندم، این حقوق کارگران در بیشتر مواقع در نظر گرفته نمی?شود و چون پیمانکار دست چندم هستند، قابل پیگرد هم نیست. 

بارها مشاهده شده که پیمانکار پس از پایان کار، یا بیمه نیروهایش را رد نکرده و یا سختی کار و عناوین شغلی آنان را به علت پرداخت هزینه?های کمتر به شرکت?های بیمه در لیست?ها وارد ننموده است.

همانا نداشتن بیمه و نبود نظارت بر عملکرد شرکت?های پیمانکاری باعث شده که افراد زیادی با وجود سابقه?ی کار بالای سی سال، هنوز هم در پروژه?ها به امید بازنشستگی کار کنند و از جوانی تا کهنسالی شان را در سخت?ترین شرایط سپری نموده و به هیچ رفاهی دست نیافته?اند.

امید است جامعه?ی کارگری ایران امروز هم نقش پیشتازانه خود را ایفا کرده و با تسلط کامل به قانون کار و قوانین ضد کارگری از آخرین حقوق خود آگاهی یابند و بتوانند آن را از شرکت?های متخلف و افراد سودجویی که زندگی آنان و خانواده?هایشان را به مخاطره می?اندازند، بستانند.