مصاحبه نسیم جنوب با فرشید جان احمدیان نویسنده و داستان نویس بوشهری در سالروز تولد:

امیدوارم نسل جدید داستان‌نویسی بوشهر نسبت به پیشینیان یک گام جلوتر بگذارند

- جناب جان احمدیان ابتدا به واسطه قبول زحمت برای این گفتگو آن هم در مدرسه مانای سعادت ازطرف خوانندگان فهیم هفته نامه وزین نسیم جنوب از شما تشکر می‌کنم و امیدوارم که همچنان درخشان به رسالت خود در صیانت از فرهنگ وادب این دیار  ادامه دهید. اجازه می‌خواهم اولین سوالم را این گونه مطرح کنم که چه چیزی بیش از همه باعث ایجاد شوق و انگیزه در یک خواننده حرفه‌ای می‌شود تا یک داستان را تا انتها بخواند؟

- شاید تعلیق در داستان شوق‌برانگیزترین وجهی باشد که خواننده را وا می‌دارد خواندن داستان را تا انتها ادامه دهد، این تعلیق ممکن است در ماجرای داستان وجود داشته باشد و یا در تحول شخصیت یا زبان داستان و یا حتی در سکون و ایستایی آن، که هر کدام از آن‌ها وابسته به پیرنگی‌ست که نویسنده را با خود همراه می‌کند.

- به نظر شما یک منتقد ادبی موفق باید چه مولفه‌هایی داشته باشد؟

- منتقد ادبی باید پویا باشد و به مطالعات اولیة خودش بسنده نکند و از آخرین آراء نظریه‌پردازان ادبی استفاده کند و مهم‌تر از آن دارای بینش باشد، همین مسئله باعث می‌شود نقدش خنثی نباشد.

- بحثی هست و آن این که عده‌ای معتقدند که خدمات هنرمند خدمت اجتماعی است به نظر شما می‌شود در حوزة خدمات اجتماعی به هنرمند به عنوان یک فعال اجتماعی نگاه کرد؟

- قاعدتاً هنرمند می‌تواند در حوزة خدمات اجتماعی فعال و سهیم باشد، اما این‌که خودش را مصلح اجتماع بداند اشتباهی بوده که بسیاری آن‌ را مرتکب شده‌اند.

- مهم‌ترین فعالیت هنری اجتماعی شما کدام بوده است؟

- عضویت در انجمن اهل قلم و برگزاری همایش‌ها و جشنواره‌های ادبی در دهة هشتاد که باعث شد جو فرهنگی بوشهر شرایط جدیدی را تجربه کند. در آن سال‌ها به جز این جشنواره‌ها و همایش‌ها جلسات پربار نقد شعر و داستان در محل انجمن تشکیل می‌شد که با استقبال شاعران و نویسندگان بوشهر روبرو می‌شد، از طرفی در همان دهه که بهار مطبوعات بود آخرین خبرهای هنری و ادبی انجمن انعکاس می‌یافت که خودش باعث جذب هنردوستان می‌شد.

- برخی ادیبان و آگاهان ادبیات جدید مخالف تعریف کردن داستان هستند. نظر شما چیست؟

- به هر حال هر قراردادی دارای بندهایی است که باید برای طرفین معنایی مشترک داشته باشد و همین فهم مشترک باعث تعریف اصولی می‌شود که قرارداد بر پایة آن معنا می‌یابد. تعریف داستان هم بر اساس همین قرارداد بین نویسنده و خواننده بسته می‌شود، به هر حال هر دو باید به فهم مشترک و یا تا حدودی نزدیک به هم رسیده باشند که متنی داستان خوانده شود. من معتقدم هرچقدر هم آوانگارد باشیم در ذهن خودمان تعریفی برای داستان داریم و هر متنی را به عنوان داستان نمی‌پذیریم.

- آیا نظرات شما به عنوان یک منتقد ادبی، به شکل خاص در بارة آثار یک نویسنده در جایی به چاپ رسیده است؟

- این‌که آثار یک نویسنده را بررسی کرده باشم و آن‌ را به صورت یک کتاب منتشر کرده باشم، نه، اما آثار تمام نویسندگان بوشهر را به اجمال تحلیل و بررسی کرده‌ام که چکیدة آن در کتاب "فرهنگنامة داستان‌نویسان بوشهر" گنجانده شده و به شکل اختصاصی و کامل‌تر هم به شکل منفک در نشریات به چاپ رسیده است. 

- وضعیت استقبال عمومی ازکتاب فرهنگنامه داستان نویسان چگونه بوده است؟

- تا آن‌جا که من اطلاع دارم در این وضعیت آشفته‌بازار کتاب استقبال از آن خوب بوده، البته با شکل نگرفتن نمایشگاه سالانه کتاب، نباید انتظار بیشتری داشت. البته ذکر یک نکته هم مهم است که معمولاً کتاب‌های پژوهشی علاقمندان خاص خودش را دارد و کمی زمان لازم است که کتاب به محققین معرفی شود.

- با توجه به این‌که فرهنگنامه داستان نویسان بوشهر کتابی پژوهشی در فرهنگ استان است، آیا ارگان‌های متولی فرهنگی بوشهر از آن حمایت کرده‌اند؟

- اگر منظورتان خرید آن باشد باید بگویم تا امروز که یک‌سال از انتشار این کتاب می‌گذرد  ادارة ارشاد بوشهر تماسی برای تهیه و خرید کتاب نگرفته، البته شنیدم باید نویسنده شخصاً درخواست بنویسد و خدمت مدیرکل ببرد تا با درخواست خرید کتاب موافقت شود که احساس کردم اگر متولیان فرهنگی نیازی به وجود این کتاب در کتاب‌خانه‌های عمومی داشته باشند، خودشان باید اقدام کنند، به هرحال اداره کل فرهنگ و ارشاد بوشهر معاونت فرهنگی دارد که فکر می‌کنم یکی از وظایف‌اش رصد آثار چاپ شدة نویسندگان بوشهری باشد. البته یک‌بار هم به مدیر شعبة بوشهر شناسی گفتم این کتاب منتشر شده، از کمبود بودجه برای خرید کتاب گلایه داشت که واقعاً صحبت‌هایش را درک نکردم. اگر بوشهرشناسی قادر نیست چند جلد کتاب فرهنگنامه که دقیقاً در راستای اهداف آن نهاد است، بخرد، حرفی باقی نمی‌ماند. 

- به نظر شما بطور کلی وضعیت داستان نویسی در بوشهر چگونه بوده است؟

- داستان‌نویسی بوشهر هم متاثر از فضای فرهنگی کشور فرازوفرودهای خاص خودش را دارد و اگر بگوئیم حال‌ و روز خوشی ندارد بی‌راه نگفته‌ایم. مهم‌ترین دغدغه امروز نویسنده‌ها یافتن ناشریست که ریسک سرمایه‌گذاری را بپذیرد که این مهم برای نویسنده‌هایی که نام‌وآوازه‌ایی ندارند دوچندان است چرا که تیراژ کتاب برای نویسنده‌های نام آشنا هم حدود سیصد تا پانصد نسخه است و اگر کتاب در چند جشنواره مقام بیاورد و تبلیغات فضای مجازی ناشر حرفه‌ای به دادش برسد کتاب تجدید چاپ شود. در این شرایطی نباید توقع داشت نویسنده شهرستانی که هیچ آشنایی در مرکز ندارد و نمی‌داند لابی‌گری ادبی چیست موفق شود بدون سرمایه‌گذاری کتاب‌اش چاپ شود و تازه اگر چاپ شود باید زحمت پخش آن ‌را هم به دوش بکشد، کاری سخت و بیهوده که به زحمت‌اش نمی‌ارزد.

- نسل جدید داستان نویسان بوشهر را چگونه می بینید و چه چشم اندازی برای آن متصور هستید؟

- من شخصا امیدوارم نسل جدید داستان‌نویسی بوشهر نسبت به پیشینیان خودشان یک گام جلوتر بگذارند به هر حال این نسل به واسطه فضای مجازی با دنیای بیرونی ارتباط بیشتری دارند و برای آشنایی با تفکرات جدید موانع کمتری دارند علاوه بر آن نسل جدید خودش را از آن نگاه تعهد اجتماعی سارتر جدا کرده و قاعدتا باید بیشتر به ادبیت اثر بیندیشد. هرچند این دو سال گذشته که ویروس کرونا دنیا را تحت تاثیر خودش قرار داده کمی از شور‌وشوق‌های ادبی کمتر شده و جلسات ادبی به فضای مجازی محدود شده و همه مثل جزایر دور از هم از حال و کار هم سراغ داریم.

- در پایان اگرصحبت خاصی با خوانندگان هفته نامه نسیم جنوب دارید بفرمائید. 

- تشکر می کنم از این که فرصتی دست داد تا باخوانندگان خوب هفته نامه نسیم گفتگویی داشته باشم.