زندگی نوجوانان را تلخ نکنیم

یونس قیصی زاده (دانش آموخته دکترای روانشناسی)

- اگر هنوز فیلم تایتانیک را به یاد داشته باشید، حتما دختر زیبایی را که با بازی در آن فیلم به شهرت رسید، به یاد دارید.

«کیت وینسلت» بازیگر توانمند بریتانیایی است که به تازگی در مینی سریالی به نام «میر از ایست تاوان» در ژانر جنایی و درام بازی کرده است. داستان سریال در مورد یک کارگاه پلیس به اسم «میرشیهان» با بازی «کیت وینسلت» در شهر کوچکی در ایالت پنسیلوانیا است که روزی با قتل یک دختر جوان روبرو می شود، و باید گره از آن بگشاید، این در حالی است که در زندگی شخصی خود نیز با مشکلات بسیاری از جمله ارتباط با دختر نوجوانش روبرو است. در طی این سریال با نوجوانانی روبرو میشویم که بدلیل وضعیت نابسامان زندگی والدین، با آنها دچار تعارض شده و تجارب تنش زای را در هنگام بلوغ می گذرانند.

- نوجوانی از مهمترین دوران زندگی هر فرد هست که چنانچه در یک خانواده پر از تعارض طی شود، ممکن است پیامدهای نامطلوبی را برای ادامه زندگی به همراه داشته باشد.

وضعیت نابسامان خانواده، دعوا و اختلاف بین پدر و مادر و رفتار خشونت آمیز والدین، از علل مهمی است که نوجوانان را دچار نگرانی و ناامنی می کند. فرزندان در چنین شرایطی ممکن است روابط خود را با والدین گسسته، گاه زیر این فشارها ناچار شوند برای ارضای نیازهای خود یا انتقام گرفتن از والدین به خاطر محرومیت ها و سخت گیری های نابجای آنها، دست به کارهای خلاف بزنند.

نکته مهم دیگر وارد کردن فرزندان در اختلافات بین زوجین هست، بطوریکه زوجین یا یکی از آنها برای یارگیری در نزاع بین خود، مسائل و مشکلات زندگی مشترک با همسر را با فرزند در میان گذاشته که در این صورت در اختلاف زوجین مثلث سازی شکل می گیرد.

طبیعی است که در این حالت، تنش روانی بین زوجین به فرزند نیز منتقل می شود، در حالیکه فرزندان توان تحمل و تجربه پشت سر گذاشتن این تنش ها را ندارند.

در یک تحلیل سطحی ممکن است فرزندان نتیجه بگیرند که علل اختلاف بین والدین به آنها بر می گردد و یا اینکه وظیفه دارند برای کاهش این اختلاف، دست به اقدامی بزنند.

این آزارهای عاطفی که بر فرزندان وارد می شود، باعث القای حس گناه و تقصیر در آنها می شود که در ادامه زندگی ممکن است استرس و اضطراب زیادی را برای آنها به همراه بیاورد.

القاي احساس گناه و حس مسئولیت پذیری که برای نوجوانان در خصوص رفع تعارض بین والدین بوجود میاید، ممکن است آنها را به انجام کارهای نسنجیده و نامتناسب با توان و افکار و شخصیت شان وادار نماید که در این صورت حتی ممکن است زمینه بروز خشونت و پرخاشگری نیز فراهم شود و نوجوانان را به سمت بزهکاری، سوء مصرف مواد، مصرف الکل و نیز انجام رفتارهای پر خطر بکشاند.

- «کیت وینسلت» که دیگر از آن دختر عاشق پیشه بر فراز تایتانیک فاصله گرفته و به یک مادر دغدغه مند خانواده تبدیل شده، در شغل یک کارگاه جاه افتاده در سریال «میر از ایست تاوان» با زیرکی و هوشیاری و بررسی دقیق مستندات، ضمن اینکه همکار خود را در بررسی این پرونده از دست می دهد، سرانجام گره از پرونده قتل دختر جوان می گشاید و در می یابد که قاتل وی یک پسر نوجوان هست که ناخواسته در تعارض بین والدینش وارد شده و فکر می کرده که این زن جوان دلیل اختلاف بین والدینش هست و زیر تنش زیاد و احساس مسئولیت نوجوانی، در یک تحلیل سطحی و غیر عقلانی و کاملا هيجاني، راهکار رفع تنش بین والدینش را حذف فیزیکی دختر جوانی دانسته که او نیز خود قربانی شرایط پیش آمده در زندگی نابسامانش بوده است.

- این سریال نشان دهنده یک واقعیت تلخ هست، به تلخی اینکه فرزندانمان را وارد تنش های زندگی مشترک خود کنیم و ناخواسته آنها را به سمت خشونت و پرخاشگری و حتی بزهکاری و جنایت سوق دهیم، به تلخی اینکه اختلافات زندگی مشترک را بیش از اندازه بزرگ و عیان کنیم بدون اینکه حواسمان به فرزندانمان و آسیب های روانی که می بینند باشد، به تلخی اینکه با بگو مگوهای روزمره و لجبازی های مکرر و اختلافات پر تنش، زندگی را برای فرزندانمان رقم زنیم که حاصلی جز پریشانی و استرس و افسردگی و انزوا نداشته یا اینکه آنها را به سمت طغیان و سرکشی بکشاند.

- اختلافات و تنش های زندگی مشترک را جدی بگیریم و برای مدیریت آن و در امان ماندن فرزندانمان از این اختلافات سعی کنیم مهارتهای لازم را بدست بیاوریم.