ناپل شهر خاصی است و در دوران رنسانس آنگونه که کارل جولیوس بلوش (۱۸۵۴-۱۹۲۹) مورخ آلمانی می نویسد با ۲۱۰ هزار نفر جمعیت یکی از پر جمعیت ترین شهرهای اروپا بوده است (بلوش ص ۳۲۷)  ناپل و روم دو مرکزی بودند که نوع دیگری از مدنیت را گستراندند: سیستم اداری و بدنبال آن مرکزیت قدرت شکل گرفت. (بورک ص ۲۷۰)

در واقع موضوع اصلی در دولت شهرهای ایتالیایی در رنسانس (اول و دوم) آزادی انسانی بود و همواره با این اعتقاد میزیستند که آزادی (آزادی فردی) تجارت (اقتصاد) را شکوفا می سازد و این یکی فرهنگ را گسترش می?دهد. (بورک ص ۴۱) برای همین مفهوم آزادی با اهمیت ترین مفهوم و حکومت فردی (تیرانی) ترسناک?ترین مفهوم برای شهروندان دولت شهرها در ایتالیا از قبل از رنسانس بوده است.

ناپل بسان دیگر شهرهای باستانی ایتالیا دو بخش دارد: بخشی قدیمی و بخشی یکسره مدرن. طبیعتا زندگی در بخش?های قدیمی جاذبه های زیادی برای مسافری که تازه وارد است، دارد. شهری با کوچه های تنگ و باریک و متداوم که انگار پایانی ندارند و هنگام گردش در آن ها  احساس مشترک فراوان می?توان یافت و همین حس مشترک می?تواند سرچشمه اُخت شدن با شهری چون ناپل  باشد. مسافری که وارد ناپل می?شود  خیلی زود و راحت پذیرفته شده و بیگانه بودن را حس نمی کند و این روح و خاصیت شهرهای ایتالیاست زیرا احساس بیگانه بودن در آن وجود ندارد.

اما از این ها گذشته شما از هر شهری می?توانید یادگاری با خود ببرید ولی مطمئن باشید که ناپل از آن دست شهرهایی است که مردمانش همواره در خاطرتان خواهند ماند فقط و فقط به این سبب که می دانند چگونه از زندگیشان لذت ببرند. این جمله گوته در مسافرتش به ناپل در سال ۱۷۸۷ را می?توان در این شهر با تمام وجود لمس نمود. 

مسافرت به ناپل جزو برنامه های من برای سال ۲۰۲۰ بود یعنی زمانه ای که ویروس کووید تازه اهمیت یافته و مشغول تاراج جان انسان?ها گردیده بود و مجبور شدم  دوبار آن را علیرغم میل باطنی به تعویق بیاندازم. هدف اولیه دیدار از موزه هایی که آثاری از رنسانس را در خود داشته باشند مانند موزه کاپادیمنتو و یا کلیسای پیو مونته و گالری زوالوس برای دیدن دو اثر از کاراواجیو بود، اما چیزی که مسافرت را شورانگیز می نمود دیدار از نقاشی سرامیک متعلق به سال دوم قبل از میلاد مربوط به جنگ داریوش سوم و الکساندر بود. در کنار آن نیز مجسمه مسیح (معروف به مسیح پوشیده که از مرمر ساخته شده) در کلیسای سانسورو میتوانست جذاب باشد.

موزه باستانشناسی ملی ناپل

این موزه که بیش از دویست سال از آغاز بکارش می?گذرد از اصلی ترین برنامه های دیدار من بود. 

در واقع تنها دلیلی که این موزه را برای من جذاب می ساخت وجود یکی از قدیمی ترین آثار مربوط به ایران بود. 

تابلوی نبرد اسکندر با داریوش سوم احتمالا سیصد سال قبل از میلاد کشیده شده است. نقاش اصلی اثری احتمالا  فیلوکسن درتری (Philox讥 d'ɲ鴲ie) بوده و پس از او و آن گونه که پلن انسین (م ورخ و نویسنده رومی ۲۳ -۷۹ م ) می آورد زنی نقاش با نام هلن مصری (نقاش قرن چهارم قبل از میلاد) در درجه دوم قرار دارد (ایو پرین ص ۹۳). 

ورژن سرامیک آن  که در این موزه موجود است از  روی همین نقاشی مفقود شده در سال ۱۱۰ قبل از میلاد کپی شده است.

در سال ۷۹ بعد از میلاد و پس از فوران آتشفشان وسنوو واقع در منطقه،  تمام شهر پمپئی زیر خاکستر مدفون می شود. اطلاعات موجود از آثار مدفون شده حداقل نزد اهل فرهنگ ناشناخته نبوده و چه بسا تلاش?های زیادی برای آغاز کاوش های باستانشناسی در این منطقه روی داده باشد.

از سال ۱۷۴۸ حفاری?ها آغاز گردید ولی به صورت جدی?تر در سال ۱۸۰۷توسط فرانسویان دنبال گردید تا این که در سال ۱۸۳۱ این منطقه از زیر خاک بیرون می آید. نقاشی سرامیک این اثر در منزل یکی از اشراف زادگان با نام فون کشف می شود (در ابعاد ۳.۱۳ در ۵.۸۲) که نخست بر روی زمین قرار داشته (پمپئی ص ۱۸۴) و بدنبال آن از روی زمین کنده شده و در موزه بسان دیواری در معرض دید قرار می?گیرد. 

(هفته نامه نسیم جنوب - سال بیست و چهارم - شماره 970)