بررسی طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» 

به اسم صیانت برای ایجاد محدودیت

 

عقبگرد بسیار بزرگ

دکتر عبداله آورا: طرح صیانت یک عقبگرد بسیار بزرگ و وحشتناک برای جامعه است. اقتصاد، علم و تکنولوژی و کسب و کارهای مجازی  قربانیان اصلی این طرح تنگ نظرانه خواهند بود. تصویب این طرح، تحریمی شدیدتر بر روی تحریمی است که آمریکا به اقتصاد ما تحمیل کرده است و اثرات تحریم‌های خارجی را تشدید خواهد کرد.

 

به ضرر جامعه

علی اسماعیلی: باید دید طرح صیانت قرار است از چه چیزی صیانت کند؟ فضای مجازی تاکنون مهمترین بستر افشای فسادها، رانت ها و آگاهی رسانی به جامعه بوده است (پیشروتر از رسانه های کاغذی، دیداری و شنیداری). طرح مذکور قطعا در مقابل هر آن چه منظور طراحان هست قرار است صیانت نماید، ناخواسته شامل این مبارزه با فساد و آگاهی رسانی نیز خواهد بود که به ضرر جامعه ما خواهد شد.

 

کارکرد ضد صیانت

دکتر زهره عالی نسب: ما  در وضعیت وارونگی زندگی می کنیم. كلمات از معنا تهی گشته اند. زمانی که کلمات از معنا، تهی شوند، زیست اجتماعی، شرایطی باژگونه پیدا می کند و وضعیتی که در آن زیست می کنیم به وضعیتی وارونه تبدیل می شود. در این وارونگی، قوانین وضع شده، طرح ها، لوایح، موارد اجرایی و ... معنایی متضاد خود پیدا می کنند و در نتیجه ی این وضعیت،  جامعه به نومیدی، استیصال و درماندگی کشیده می شود. این طرح یعنی طرح صیانت از فضای مجازی هم درست، ذیل این وضعیت، معناپذیر است. در واقع، هر طرحي كه جلوی گردش آزاد اطلاعات را بگيرد و جامعه را از این آزادی، محروم سازد،  کارکردش علیه صیانت است. در این وضعیت، جامعه به سمت خبرهاي گزينشي کشیده شده و سانسور از وضعیت اعمال به شرایط پیش گیری و انسداد سوق داده می شود. بدون شک، اجرای این طرح،  نتيجه اي ، جز ياس و سرخوردگي بیشتر و ايجاد فاصله ای افزون تر میان  مردم و حكومت چیزی دیگر به ارمغان نمی آورد. 

 

محروم کردن جامعه

دکتر جمال الدین عارف زاده: پیشرفت علم و ‌دانش به مسیر خود ادامه می دهد، همچون رودخانه ای قوی که هر مانعی را از سر راه خود برمی دارد، باید یاد گرفت چگونه می شود از این ظرفیت علمی بهره برداری مفید و به نفع جامعه از هر جهت انجام داد. جامعه را نمی توان از دستاوردهای علمی و پیشرفت تکنولوژیک محروم کرد زیر این دو برای بقاء در جامعه جهانی امروز لازم و‌ ملزوم یکدیگرند و نیازمند به حذب هم هستند و لذا هر دو مسیر رسیدن به یکدیگر را بالاخره پیدا خواهند کرد. حالا یا با اینترنت جهانی یا فیلتر شکن و یا هر ابزار دیگری، بهتر است زمان و اعتبار را صرف کار بی نتیجه نکنند و به جایش ظرفیت سازی نمایند انسانها به شدت نیاز به توسعه ارتباطات بدون محدودیت جهت بقا در جامعه جهانی هستند و اقتصاد الکترونیکی به عنوان یک رویکرد جدید اقتصادی در جامعه جهانی و فردی انکار ناپذیر است.

 

منع برای مردم

حسین حشمتی: اینترنت و فضای مجازی ابزار نوین ارتباطات و مورد استفاده ی همه ی مردم از جمله خود نمایندگان مجلس  است، مگر می شود خودشان استفاده کنند اما برای مردم قانون منع استفاده تصویب نمایند؟ فناوری های جدید ارتباطی مورد نیاز و علاقه ی ملت است که با تصویب نامه و دستور نه تنها از بین نمی رود بلکه بیش از پیش استفاده خواهدشد.

 

حذف مسئله

سیروس بنه گزی: طرح صیانت از فضای مجازی مجلس، نشانه ی شکست و استیصال دستگاه های مسئول تبلیغات و ایدئولوژیکی برای یکپارچه سازی نظر و آرای مردم خصوصا نسل های دوم و سوم انقلاب است. این طرح هیچ مفهومی ندارد جز این که دوباره به جای  حل کردن مسئله، به سمت حذف و پاک کردن  مسئله رفته اند. مسئولان باید تا کنون متوجه شده باشند که اگر در گذشته از مبارزه با نوار کاست و ویدئو و ماهواره و بگیر و ببندهای شهروندان، نتیجه ای گرفته اند در طرح و تصویب صیانت از فضای مجازی هم موفق خواهند شد.

 

دل نگرانی برای کسب و کار

محمد حیاتی: به نظر بنده هر تصمیمی که به اکثریت یک کشور و جامعه ارتباط داشته باشد قبل از این که بخواهد تصمیمی لحاظ شود  باید زمینه های آن فراهم و جزئیات آن برای مردم بیان شود. تفاوتی ندارد که این طرح قرار است  وضعیت را بهتر کند یا بدتر.  و متاسفانه نمایندگان مجلس توضیحات شفافی هم  به مردم نداده‌اند و این مهم دل نگرانی برای مردم و کاسبان این فضا در میدان کسب و کار ایجاد کرده است. باید قبل از ورود هر فناوری به کشور و جامعه، فرهنگ سازی و بستر سازی  آن آماده شود، در غیر این صورت آسیبهای آن بسیار بیشتر از محاسن آن خواهد بود.

 

مقاومت در برابر مدرنیسم

حسن احمدی: از زمانی که انقلاب صنعتی در جهان شیوه زندگی مردم برخی کشورها را داشت دگرگون می نمود در کشور ما، اما، عده‌ای حاضر به پذیرش ورود به دنیای مدرنیسم نبودند. مردم ایران بارها شاهد مقاومت ها و ممنوعیت ها توسط حکومت ها بودند هرچند با گذر زمان ممنوع کنندگان با استفاده از همان کالای ممنوع کرده شان، مهر شرمندگی بر پیشانی خود حک کرده اند، اما همین محدودیت ها سالها کشور ما را به عقب رانده است.  طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی که این روزها در مجلس شورای اسلامی مطرح شده است را نیز می توان  ادامه همان مقاومت‌هایی دانست که بارها در برابر مدرنیسم صورت گرفته است، هرچند سرنوشت این طرح پس از تصویب نیز چیزی جز شکست نخواهد بود، اما نمایندگان مردم در مجلس باید بدانند که اثرات این طرح محدودکننده هم بر زندگی تک تک مردم ایران می تواند تاثیر منفی داشته باشد و هم به عنوان یک طرح متحجرانه و واپسگرایانه در کارنامه ی آنان ثبت خواهد شد و دیری نخواهد گذشت که به مانند گذشته، مهر شرمندگی بر پیشانی عده‌ای دیگر حک خواهد شد.

 

عواقب ناخوشایند

زیبا هوشیار: اصل ۸۵ قانون اساسی «نمایندگی قائم به شخص است و هیچ نماینده ای نمی تواند اختیار قانونگذاری را به دیگری واگذار نماید مگر در صورت ضرورت، با رعایت اصل هفتاد و دوم قانون اساسی به کمیسیون های داخلی خود تفویض نماید»

طرح صیانت از فضای مجازی در دولت قبل توسط مجلس انقلابی مطرح گردید ولی به لحاظ انعکاس عدم رضایت مردم و افکار عمومی به تعویق افتاد ولی متاسفانه با یکدست شدن روسای سه قوه در نظام، دوباره مطرح گردید، در حالی که این طرح غیر منطقی و خلاف منافع عمومی است.

با توجه به این که در سراسر دنیا، فضای مجازی، علاوه بر استفاده های دیگر، محلی برای امرار معاش و کسب در آمد عده زیادی از مردم می باشد، قطعا پافشاری و اصرار تعدادی از نمایندگان به تصویب این طرح، با وجود عدم رضایت مردم، عواقب ناخوشایندی را شاهد خواهیم بود، ایکاش به جای اصرار و تعصب به تصویب این طرح، وضعیت معاش مردم را در نظر می گرفتند و برای آن برنامه ریزی می کردند و مهمتر این که چگونه ضرورت تصویب این طرح را تعریف کرده اند که تصویب آن را به کمیسیون های داخلی مجلس واگذار کرده اند. 

 

صیانت های واپس گرایانه 

عبدالرحیم کارگر: آزموده را دوباره آزمودن خطاست... نزدیک به دو قرن است که عده ای تحت عنوان صیانت با دست آوردهای بشری به خصوص غرب به مقابله و ‌مجادله بر‌‌ خاسته اند. یک روز به  بهانه ی صیانت از دین، روز دیگر صیانت از حریم  خانواده و امروز صیانت از فضای مجازی دغدغه کسانی بوده است که همواره می خواهند مردم را حقیر و صغیر بدانند؛ غافل از این که مدرنیته و ره آوردش  خود را تحمیل می کند و دستور بردار نیست. از شیر حمام گرفته  تا میکروفون، موز، رادیو، تلوزیون ، ویدیو و ریسور از جمله ابزار و اموری بودند که روزی ممنوع شدند و ‌پس از مدتی الزام خود را بر جامعه و قشریون تحمیل نمودند. مگر می شود جلوی موج های ماهواره ای رو گرفت؟ مگر می شود قانون را بر عرف برتری داد؟ مگر می شود در دیروز ماند و با امروز  به مقابله برخاست؟ مگر می شود نماینده ی مردم بود و خواسته های همین مردم را نادیده گرفت؟ و ده ها نمی شود های دیگر که بارها آزموده اند و به در بسته خورده اند. واپس گرایان باید بدانند آزموده را آزمودن خطاست و این ره که می روند به ترکستان است.

 

آب در هاون کوبیدن

دکتر امان اله شجاعی: مهم نیست که چه عنوانی برای آن انتخاب کرده اند و یا در نهایت چه خواهند کرد، بلکه آن چه مهم است، سر جنگ با مواردی است که اسرار هویدا می کنند. در کشورهایی که حداقل در امور داخلی خود به درجه ای از دموکراسی باور دارند، احزاب و روزنامه ها در همان حد و اندازه آزادند. ولی در کشورهایی که به این مهم باور و اعتقادی ندارند، احزاب بسته و یا منزوی می شوند و بار حزب را هم روزنامه ها بر دوش می کشند به همین دلیل، آن ها هم دادگاهی و یا بسته می شوند. در نهایت در حال حاضرکه شبکه های مجازی با کمک اینترنت مرزها را در نوردیده اند، این شبکه ها بار احزاب و روزنامه ها را بر دوش دارند و به همان دلیل پیش گفته، می بایست تحت کنترل و یا تعطیلی قرار گیرند و یا به گونه ای با آن رفتار شود که از حیز انتفاع خارج شوند. اما باز هم این تمهیدات بی نتیجه خواهد بود و به مثابه آب در هاون کوبیدن است.

 

عقب ماندن از قافله ارتباطات جهانی

دکتر فرزان اسدی: طرح صیانت با پیگیری از یک شیوه به خصوص، دیدگاه‌های جریان سیاسی تندرو را مشخص و تقویت می‌کند و شاید از آن مهمتر، با مداخله در ساختار خدمات اینترنتی به دنبال باز توزیع منافع اقتصادی کلان است. این که در محتوای مطالبی که در فضای مجازی نشر داده می شود کنترل و نظارت صورت بگیرد موضوعی قابل دفاع و بر همگان این مساله روشن و واضح می باشد، اما با اجرای این طرح هدف مورد نظر محقق نخواهد شد و جامعه پذیرای چنین طرحی نیست چون جامعه در این دنیای ارتباطات و دهکده جهانی بوجود آمده حاضر به برگشتن به عقب نبوده و لزومی هم نمی بیند که از قافله ارتباطات جهانی عقب بماند. لازم به ذکر است با توجه به تاکیدات قانون اساسی مبنی بر اصل آزادی اطلاعات، این طرح به نوعی با این اصل مغایرت دارد. 

 

فیلیتر بجای تقویت

هلنا سعادتمند: امروزه با پیشرفت جوامع بشری و عصر ارتباطات که کل جهان به دهکده ای تشبیه می شود باید ببینیم سهم کشور ما در این میان چه اندازه می باشد؟

متاسفانه به جای این که زیرساختها را قویتر کنند و امکانات لازم برای  آموزش نسل جوان را فراهم کنند هنوز می خواهند از بُعد امنیتی به این موضوع نگاه کنند به جای افزایش پهنای باند و سرعت در ردوبدل کردن اطلاعات و توسعه زیرساخت در شبکه های اجتماعی به فکر فیلتر کردن هستند. به جای فیلتر و پرداختن به چنین موضوعی  می توانند به مسئله تورم و گرانی و عدم اشتغال جوانان بپردازند و نگران فضای مجازی نباشند که بخواهند طرح صیانت راه اندازی کنند. هم اکنون بسیاری از طریق فضای مجازی به کسب و کار مشغول هستند اگر قرار باشد به نام صیانت از فضای مجازی کنترلی صورت بگیرد به جز نومیدی بیشتر در نسل جوان دستاورد دیگری نخواهد داشت. زیبنده نیست نمایندگان به جای هزاران درد بی درمانی که جامعه ما در حال حاضر با آن روبروست دغدغه شان صیانت از فضای مجازی باشد

 

در کنار مردم بایستید

دکتر سعید معدنی: برخی مفاهیم هستند که دقیقا ضد خود معنا می‌یابند مثل مدرسه یا دانشگاه غیر انتفاعی. در حقیقت هدف از ایجاد این نوع مراکز دقیقا انتفاع و سود بردن است. 

طرح موسوم به " صیانت از فضای مجازی" به باور بسیاری هدف صیانت نیست بلکه محدود سازی است اما با اسم مثبت آمده است. بنا به گفته یکی از نمایندگان مجلس "حتی اگر میلیون ها نفر هم مخالف باشند، کار خودمان را انجام می دهیم". یعنی نظر مردمی که قرار است از آنان صیانت شود مهم‌ نیست! مهم تصمیم اقلیت است که باید اکثریت بپذیرند. 

اگر این طرح مورد رفراندوم قرار گیرد قطعا اکثریت جامعه آن را رد خواهند کرد. زیرا جهان امروز جهان گردش آزاد اطلاعات است. فقط معدود کشورهای کمونیستی سابق مثل چین و کره شمالی و امثالهم چنین طرح هایی را پیگیری می‌کنند.

اگر این قانون تصویب شود، قطعا اکثریت جامعه تبعیت نکرده و راهی برای دور زدن آن پیدا خواهند کرد، مثل ممنوعیت ماهواره، فیلتر کردن برخی اپلیکیشن‌ها و غیره که‌ مردم دهن کجی کرده و قانون را نادیده می گیرند. 

با توجه به تجربه چهل ساله انقلاب پیشنهاد می شود؛ به جای جلو مردم ایستادن، در کنار آنها بایستید. 

 

تضییع حقوق کاربران

محمد شاکری مطلق:  طرح صیانت اینترنت که به تازگی با تغییر عنوان به طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» شهره شده، در صورتی که در راستای بهبود زیست عموم مردم و ارتقا کارآمدی آن گام بر می داشت بی شک اعتراض های چالش برانگیز مردم را به همراه نداشت. اما گفته های اعضا کمیسیون طرح و پیش نویس های ارائه شده، طرح فوق از اعمال محدودیت های محسوس و ایجاد لابیرنت های تامل برانگیز بر فضای مجازی حکایت می کند. این محدودیت ها برخلاف ادعای عنوانی طرح، حقوق کاربران در بسترهای فراهم شده فضای مجازی بویژه حوزه کسب و کار را تضییع می کند و با تغییر نقش راهبری و پشتیبانی مردم و دولت توسط قانون گذار آرامش ذهنی کاربران را برهم می زند.

 

برخورد با اینترنت

حسین روئین: این طرح می تواند ایجاد اشکالات عدیده ای در روند امور اقتصادی فکری فرهنگی کشور ومردم ایجاد نماید. امروزه در دنیای مدرن، اکثرمبادلات و معاملات و معادلات توسط اینترنیت انجام می پذیرد، لذا خدشه برآن، کُند کردن آن لطمات جبران ناپذیری به  روند اجرایی کشور و زندگی مردم وارد می کند، مضاف بر آن این که امروز با توجه به تمام انسدادهای موجود و تحمیل تنگناهای کرونایی،  قشرعظیمی از بدنه جامعه به خصوص جوانان تنها تفریح فکری علمی  روحی شان بوجود اینترنت وابسته شده است و برخورد با آن و محدود کردنش صیانت نیست بلکه  حماقت است.

 

مخالفت با چرخش آزاد اطلاعات

دکتر رسول هاشمی: در دنیایی که چرخش آزاد اطلاعات از اصول اولیه حقوق شهروندی است، طرحی که با عنوان صیانت از حقوق کاربران در مجلس مطرح شده زیرپا گذاشتن و نادیده گرفتن همین اصل اولیه است. از طرفی دیگر ظاهرا یکی از دغدغه های طراحان چنین طرحی مقابله با تهاجم فرهنگی و جنگ نرم دشمنان و صیانت از فرهنگ دینی و اعتقادی مردم است. اما جای این پرسش همچنان باقی است که بعد از چند دهه شکست سیاست های محدودسازی و تصویب طرح های متعدد در زمینه  محدودیت وسایل ارتباطی مانند ویدیو و ماهواره، آیا چنین طرحی در اجرا به سرنوشت دیگر طرح های شکست خورده مبتلا نخواهد شد؟ و اینکه چگونه می‌توان محتوای خوب و بد را تفکیک کرد؟ و اصولا آیا نگهبانان فضای مجازی فرشته اند و مصون از خطا؟ و ده ها پرسش دیگر. 

 

طرحی محکوم به شکست است

رضا نکیسا : طرح "صیانت از حقوق کاربران در فضای‌ مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های ‌اجتماعی" طی چند مدت گذشته با مخالفتهای قاطبه بخش فعال جامعه در این حوزه  مواجه شده است. علت این نارضایتی ها  بی دلیل هم نیست، اکثر فعالین در این حوزه اعتمادی به این گونه تصمیم گیری ها ندارند،  چون در فضای شفافی این طرح توسط کارشناسان بی طرف بررسی نشده است.

نکته دیگر نیز بر می گردد به کسب و کارهایی که در این پلتفورم شکل گرفته و جایگزینی مناسبی هم در حال حاضر برای آن متصور نیستند. در شرایط حاضر اکثریت مردم می پرسند اکنون که مملکت گرفتار بی کاری، تورم، و مشکلات عدیده است، چرا اولویت نمایندگان مجلس طرحی است که جایگزین مناسبی هم برای آن ندارند؟

 امروزه در دنیای مدرن و حکمرانی فناوری های نوظهور مبارزه با اینترنت و فضای مجلس وقت تلف کردن، و بازی با روح و روان جامعه است. این طور نباشد که مردم فکر کنند که نمایندگان مجلس شورای اسلامی اغلب بجای رفع دغدغه مردم، دقیقا به فکر ایجاد دردسر، گرفتاری و نگرانی برای مردم هستند. در عصر انقلاب دیجیتال، ایجاد اخلال در شبکه های اجتماعی و بسترهای ارتباط جمعی، رفتار و عملکردی نیست که بتواند افکار عمومی جامعه را متقاعد کند. به گواه تاریخ تمامی رفتارهایی از این دست در تمامی دوره های گذشته محتوم و محکوم به شکست بوده و این طرح نیز از این قائده مستثنی نیست.

طرح ساماندهی شبکه های مجازی جز این که کسب و کارهای مجازی را با مشکل مواجه کند و بر خیل بیکاران و ناراضیان از وضع موجود بیشتر کند دستاوردی دیگر نخواهد داشت. هر طرحی بدون همراهی مردم هم محکوم به شکست است، اگرچه در کوتاه مدت، دقیقا فقط به طور کوتاه مدت ممکن است متوالیان طرح را خرسند کند.

به باور نگارنده آن چه حاصل این طرح است بی اعتمادی و نارضایتی بیشتر مردم خصوصا نسل جوان و آنان که هزینه زندگی خود رو از این بستر تهیه می کنند و ضرر آن بیش از منافع اش است.

 

    (هفته نامه نسیم جنوب – سال بیست و چهارم – شماره 976)