روشنایی فانوس دریایی بوشهر، در یک عکس تاریخی

یاسین محمدی

این عکس نمونه خوبی است از آن چه که نیست بر آن چه که بود شهادت می‌دهد. 

عبدالعزیز از طایفه بنی‌هاجر،  ناخدا و دریانورد جفره‌ای، در سال ۱۲۴۲ شمسی، مناره ای برای فانوس دریایی در محله جفره در کنار عمارت کنسول‌گری آلمان برپا کرد که ۱۵ سال، شعله‌های آن راهنمای کشتی ها بود.  هر سال شرکت کشتی رانی بخاری انگلیس و هند(BISN)

۲۴ حلب روغن نارگیل و ۶۰ تومان بابت نگهداری این فانوس پرداخت می‌کرد. فانوس دریایی عزیز،   مناره ای ۱۰ متری بود که بعد از ۱۵ سال،  از رده خارج شد و یک سال بعد، در سال ۱۲۵۸ شمسی، عزیز هم از دنیا رفت.

این فانوس دریایی به مناره عزیز مشهور بود و تا سال‌ها بعد هم بقایای ساختمان آن در محله جفره در کنار دریا، باقی بود. 

به عکس برگردیم، این عکس را واسموس کنسول آلمان در سال ۱۲۹۱ شمسی از کنسول گری آلمان در جفره گرفته‌ست. 

واسموس برای گرفتن عکس، روی مناره فانوس ۱۰ متری عزیز ایستاده، همین راهنمای خوبی ست که با تقریب دقیقی جای فانوس رو بشه جانمایی کرد. چون در اون‌محدوده ساختمان دیگه‌ای نبوده و  نیست.

با ناخدا رسول غریبی در ساحل جفره بودیم و نقل همین فانوس بود. حاج رسول در کودکی باقیمانده بنای مناره را دیده بود، به دیوارها و بناهای پایگاه که نگاه کرد گفت نمی تونم دقیق نشونت بدم، از بس همه چیز تغییر کرده،  بذار برم دم ساحل از روی آب نگاه کنم! رفت کنار آب ایستاد به دریا نگاه کرد بعد یک جایی در خشکی اشاره کرد که این جا بود. یعنی دریا را بهتر از خشکی می شناخت.

از  گزارش های روزانه کنسول انگلستان در بوشهر و یادداشت های لوریمر، فلور و دیگران پی می بریم که کنسولگری عثمانی در سال ۱۲۹۰ شمسی به مدت یک سال دو چراغ روی دکل در کنار دریا نصب کرده بود.

کنسولگری روسیه به مدت یک سال چراغ گازسوزی روی دکل در محوطه خودش نصب کرده بود.  در ارتفاع ۱۶ متری دکل کنسولگری انگلستان در محله کوتی هم دو چراغ سفید و قرمز رنگ نصب شده بود که روی دریا تا حوالی ۲۰ کیلومتر دیده می شد.

در سال ۱۳۱۹ شمسی هم یک مهندس ایتالیایی به سفارش دولت ایران یک فانوس دریایی در محله جفره ساخت که تا اوایل دهه ۵۰ برپا بود و به چراغ دولت مشهور بود. 

بعد از اون نزدیک تل عاشقان هم یک چراغ نصب شد که تا اوایل دهه ۷۰ پابرجا بود.

اگر در نزدیک میدان هوایی پشت به دریا بایستید، دکل آنتن تلفن همراه در محدوده پایگاه تقریبا جای مناره عزیز نصب است و چراغ دولت تقریبا در سمت راست هتل پرواز فعلی بوده است.

با سپاس از محبت و راهنمایی ناخدا رسول غریبی، علیرضا مظفری زاده، و آثار کاکس، لوریمر، واسموس و فلور که در گذشته ما را ثبت و ضبط کرده اند.

عکس از کتاب بندر  بوشهر(عکس های واسموس و هولتزر  از  بوشهر)گردآوری خانم ابراهیم زاده.

   (هفته نامه نسیم جنوب – سال بیست و چهارم ، شماره 979)

#بوشهر #بوشهری #بوشهریا #خلیج_فارس #روزنامه #مقاله #نسیم_جنوب