خاطرات، رویاها، اندیشه‌ها

دکتر سعید معدنی 

نوجوانی و پانزده سالگی نسل ما مقارن با وقوع انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ بود. در آن زمان تب و تاب کتاب‌های انتقادی و انقلابی از آثار مارکسیستی گرفته تا کتاب های نویسندگان مسلمان داغ داغ بود. در این میان ما آثار شریعتی را که بیشتر سخنرانی بود و در کتابهایی کم حجم، چاپ شده بود،  می‌خواندیم. می‌خواندیم که چه عرض کنم می‌بلعیدیم! 

یکی از کتاب‌های مرحوم شریعتی "خودسازی انقلابی" بود. در فرازی از این کتاب، شریعتی یکی از راه های خودسازی را "مطالعه زندگینامه انسان‌های موفق" می‌داند. از همان زمان یکی از دل مشغولی‌های من مطالعه زندگینامه‌ نویسنده‌ها و  افراد مشهور و موفق بود. بعد از آن عادتم شد هرکتابی که دستم می‌گیرم یا فیلمی می‌بینم، سعی می‌کنم از زندگی و فضای زیستی نویسنده و سازنده اثر اطلاعاتی ولو مختصر کسب کنم. البته امروزه گوگل کار را آسان کرده و  با یک کلیک اطلاعات زیادی در باره سرگذشت افراد در اختیار خواننده می‌گذارد.  

 بعد‌ها که در دانشگاه جامعه شناسی خواندم متوجه شدم یکی از راههای مطالعه آثار  نویسندگان، فیلمسازان و اهل هنر، بررسی زندگینامه و فضای اجتماعی است که فرد در آن بزرگ شده است. به باور جامعه‌شناسان این فضا که ذهن و شخصیت افراد را تشکیل می‌دهد در آثار اهل قلم و هنرمندان متبلور است.

یکی از کتاب‌هایی که در جهت همین توصیه شریعتی در جوانی و در دوره دانشجویی خواندم و از آن بسیار آموختم یک اتوبیوگرافی با عنوان "خاطرات، رویاها، اندیشه‌ها" اثر کارل گوستاو یونگ روانشناس سوئیسی بود. وی شاگرد و همکار فروید بوده و بنیانگذار "روانشناسی تحلیلی" است. این کتاب چگونگی "رشد، شدن، و بالندگی"  یک انسان موفق و تاثیرگذار در اندیشه بشری قرن بیستم را به نمایش می‌گذارد.

به افراد اهل مطالعه بویژه جوانان توصیه می‌کنم این کتاب را بخوانند. این اثر یونگ در ذهن بسیاری از افراد افق‌های جدیدی را می‌گشاید. با آن که کتاب "خاطرات، رویاها، اندیشه‌ها" را بیش از سی سال پیش خوانده ام، اما هنوز در بسیاری از مواقع اتفاقاتی که پیرامونم می‌‌افتد ناگهان بخش هایی از این کتاب در ذهنم تداعی می‌شود.