فقط کتاب نخريم 

نسیم جنوب - محمود حمزه ئيان 

وقتي صحبت از هفته کتاب و کتابخواني ميشود، ناخودآگاه ذهن‌ها به قفسه کتابخانه‌ها و کتابفروشي‌ها پر مي‌کشد. به بوي کاغذ و جوهر چاپ. شايد هم به قيمت هاي بالاي اين روزهاي کتاب و سرانه پايين کتابخواني. اما هدف از خواندن کتاب چيست؟ شايد بطور خلاصه بشود گفت افزودن بر آگاهي و تغذيه روح و گسترش مزرهاي تفکر.

اما آيا مگر مجلات و روزنامه ها اين کار را نمي‌کنند؟ بله، برخي کتابها جايگزيني ندارند. مثلا تاريخ بيهقي يا ديوان شمس و شاهنامه و... 

اما چرا اينقدر بايد بر کتابخواني تاکيد کنيم؟ چرا مجله يا روزنامه نخوانيم؟ مگر هدف ما از خواندن چيز جز افزودن بر آگاهي نيست؟ مجله‌هاي تخصصي زيادي در حوزه هاي مختلف وجود دارند که خواندن آنها حقيقتا در اين راه بسيار کمک کننده خواهند بود. چرا براي ترويج مطالعه فقط بر روي کتاب خواندن تکيه کنيم؟ براي امروز که بسياري وقت زيادي ندارند و ذهن ها آشفته است، شايد خواندن مجلات و روزنامه ها ساده‌تر باشد.

مجلات مزيت هاي ديگري هم دارند. مثلا عموم کتابها بدلايل مختلف مانند هزينه ترجمه، اصولا خيلي دير به فارسي ترجمه ميشوند. پس در بسياري مواقع محتوي کتاب کمي قديمي شده است. مثلا در حوزه مديريت، شايد جديدترين کتابهاي ترجمه شده مربوط به شش يا هفت سال پيش باشد. ولي بسياري از نظريات حوزه مديريت از آن زمان و خصوصا در دوران همه گيري کرونا، عميقا دچار تحول شده‌اند. اما احتمالا شما کتابهاي جديد اين حوزه را در قفسه ها پيدا نمي‌کنيد، چون هنوز ترجمه نشده اند. اما مجلات و مقالات حوزه مديريت تقريبا همزمان با نشر در دنيا، در مجلات تخصصي يا حتي روزنامه هاي ما نيز ترجمه و منتشر مي‌شوند. به بياني ديگر، مطالعه مجله ها، آگاهي شما را در لبه مرزهاي کنوني دانش به روز نگه ميدارد.

مسئله ديگر، بحث هزينه‌هاست. اين روزها مجلات و روزنامه ها با فاصله ارزانتر از کتاب‌ها هستند. قيمت کتابها مثل هر کالاي ديگري اين سالها بسيار بالا رفته و خريد آنها عملا از عهده بسياري از اقشار جامعه خارج است. اما مجلات و روزنامه ها مي‌توانند تبليغات بگيرند و اين گونه قيمت‌ها را پايين نگه دارند و در نتيجه خريدشان هم براي عموم راحت‌تر ميشود. براي خواننده هم زياد سخت نيست در کنار مقاله اي از فريد زکريا مقاله نويس تايم يا اولا کلنيوس مديرعامل مرسدس بنز، تبليغي هم از روغن موتور يا کلينيک جراحي زيبايي ببيند!

مورد ديگر، تنوع مطالب در مجلات و روزنامه‌هاست. اهميت اين مسئله در چيست؟ وقتي عضوي از خانواده مجله اي را خريد شايد پدر خانواده يک مقاله را دوست داشته باشد و مادر نيز مقاله اي ديگر. فرزندان خانواده هم شايد از روي کنجکاوي، بخشي از مقاله اي را که احتمالا عکس جذاب تري دارد، بخوانند. وقتي مهماني هم آمد، شايد او هم اين مجله را از سر تفنن تورقي بکند. پس دايره افرادي که مطالعه مي‌کنند، بيشتر ميشود. اين هم خودش در اين دوران مزيتي است.

مسئله اين نيست که نبايد کتاب بخريم يا کتاب بخوانيم و هيچ کس هم اين را توصيه نمي‌کند. اما شايد بهتر باشد در کنار کتاب، مجله اي هم در حوزه‌اي که علاقه يا تخصص داريم، بخريم و بخوانيم. محدود کردن مطالعه به کتاب، احتمالا کمکي به افزايش سرانه کتابخواني و خريد کتاب نمي‌کند، اما خريد مجلات و آشتي عموم مردم با مطالعه متن‌هاي چاپي( و نه آنلاين)، حتما در اين راه، کمک کننده خواهد بود.

(هفته نامه نسیم جنوب – سال بیست و ششم، شماره 1062)