دکتر جعفر حمیدی

از روز شنبه یکم مهرماه 1340 تا روز دوشنبه یکم مهرماه 1392 به مدت پنجاه و دو سال در کلاس‌های دبیرستان و دانشگاه تدریس کرده‌ام، جمعاً می‌شود 18980 روز که 2080 روز آن تعطیلات بوده و مابقی یعنی 16900 روز و بیش از نیم قرن تدریس. در این مدت بیش از پنجاه هزار نفر دانش‌آموز و دانشجو از کلاس‌های من فارغ‌التحصیل شده‌اند. در بین آنان نویسنده، شاعر، هنرمند، مدیرکل، نماینده‌ی مجلس، پزشک، جراح، مهندس، کارمند، بازاری، ورزشکار و... بوده‌اند. بعضی بازنشسته شده و بعدها فرزندان‌شان و تا امروز نوه‌هایشان در خدمت‌شان بوده و هستم. در این مدت پنجاه و دو سال همیشه در کارم موفق بوده‌ام و شاگردان قدیمی و امروزی من اگر این نوشته را بخوانند، تصدیق خواهند کرد که هیچ‌گاه مسأله‌ی معلم و شاگردی بین من و محصلانم نبوده و جز دوستی و همدلی و همکاری در کلاس‌هایم حکم‌فرما نبوده است. از این مدت 52 سال، مدت 25 سال در دبیرستان و 27 سال در دانشگاه درس گفته‌ام که هنوز هم مشغولم تا تقدیر چه باشد. کار معلمی عشق است، اگر عاشقی و به کارت ایمان داری، معلم شو و اگر از سر لاعلاجی معلم شده‌ای، خودت را با شغلت وفق بده، هیچ‌گاه اظهار دلتنگی مکن.

«باغبان گر پنج روزی صحبت گُل بایدش

بر جفای خار هجران صبر بلبل بایدش»

تمام سختی‌ها و دلتنگی‌های دوران معلمی را با همین یک غزل ماندگار "حافظ" (مطلع غزل) می‌توان التیام بخشید. و اصولاً چه دلتنگی، هنگامی که سر و کارت با دانش‌آموز و دانشجو است، او که چشم در دهان تو دارد که چه می‌گویی و حتی برایش رازدارتر از پدر و مادرش هستی. او که تو را تکیه‌گاه خویش می‌داند حتی گاهی حرف تو را بیش از حرف پدرش قبول دارد. این تفکر، آرام‌بحش است، التیام می‌دهد درد و فقر و آن‌چه که تو را آزار می‌دهد به آرامش تبدیل می‌کند.

آیا فکر می‌کنید معلمی پایانی دارد و همین که بازنشسته شدی، کارت به پایان رسیده است. البته چنین نیست. واژه‌ی معلم از علم گرفته شده و اسم فاعل یا صفت فاعلی است یعنی علم دهنده، تعلیم دهنده و علم دریایی است که کرانه ندارد مثل ادبیات که پایان‌ناپذیر است.

«تو خسته‌ای و نشد عشق را کرانه پدید

تبارک‌الله از این ره که نیست پایانش

جمال کعبه مگر عذر رهروان خواهد

که جان زنده‌دلان سوخت در بیابانش» (حافظ)

معلمی، زنده‌دلی است. این زنده‌دلی از جمال کعبه‌ی دیدار فراهم می‌شود. می‌توانی چنان زندگی کنی که همیشه زنده‌دل باشی و همیشه زنده. مرگ نمی‌تواند اثر معلمی را از بین ببرد زیرا که معلم حقیقی بعد از مرگش  نیز معلم است. تو این راه را انتخاب کرده‌ای، چه بخواهی و چه نخواهی باید این راه طی شود و صد البته آثاری را از خود بر جای بگذارد. اما:

«تا نگردی آشنا زین پرده رمزی نشنوی

گوش نامحرم نباشد جای پیغام سروش

در حریم عشق نتوان زد دم از گفت و شنید

زآن‌که آن‌جا جمله اعضا چشم باید بود و گوش» (حافظ)

حریم معلمی حریم عشق است و در آن حریم تمام اعضای انسان باید چشم و گوش و زبان باشد تا سرّ عشق را ببیند و بشنود و بگوید. آن‌چه که از آدمی می‌ماند، نام نیک است و در کار معلمی رفتار و گفتار و کردار نیک، زیرا که مُلک دنیا پایدار نیست و معلم نیز مِلکی ندارد که غم آن را داشته باشد.

«نه عمر خضر بماند، نه ملک اسکندر

نزاع بر سر دنیای دون مکن، درویش

بدان کمر نرسد دست هر گدا، حافظ 

خزانه‌ای به کف آور ز گنج قارون بیش»

این خزانه که "حافظ" گفته، خزانه‌ی عشق است و علم است و حیات نیکو و زیبا که از گنج قارون فراتر و بیشتر است.

پنجاه و دو سال زمان کمی نیست و قطعاً در این مدت طولانی، خاطرات شیرین و تلخ برای آدمی می‌ماند و من آن‌چه در این مدت دیده‌ام خاطره‌های شیرین است و اگر خاطره‌ای ناگوار باشد، همان غم و اندوه مشکلات دانش‌آموز و دانشجو خوردن بوده است و در این مدت از هیچ آفریده ندارم شکایتی، و تا امروز خواندن و نوشتن و تدریس را رها نکرده‌ام و قصد رهایی و جدا شدن از این سه همنشین را ندارم مگر این که تقدیر طور دیگری حکم کند.