حمیدرضا جلایی‌پور عضو هیات علمی دانشکده علوم‌اجتماعی دانشگاه تهران و عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت روز شنبه 27 مهر در دومین نشست از سلسله نشست‌های جبهه اصلاحات اصفهان با عنوان جامعه مدنی حضور پیدا کرد.

جلایی‌پور در ابتدای سخنانش با اشاره به ویژگی اعتدال‌گرایان گفت: ایجاد توافق و مصالحه بین نیروها، پرهیز از درگیری، اعتقاد به تغییر ابعاد نامطلوب جامعه با اتکا به الگوی اصلاح‌طلبی از مشخصات اعتدال‌گرایی است. وی با بیان این‌که اعتدال‌گرایی یک گفتمان سیاسی همچون سوسیالیسم یا لیبرالیسم نیست، گفت: اعتدال‌گرایی یک مشی سیاسی است و به معنای واقعی کلمه در برابر افراط‌‌گرایی قرار می‌گیرد.

وی با تاکید بر این‌که مشی سیاسی اعتدال یا اعتدال‌گرایی در عرصه سیاسی، بیشتر در برابر افراط‌‌گرایی قرار می‌گیرد، تصریح داشت: یکی از دلایل بروز اعتدال‌گرایی در دولت آقای روحانی این است که جامعه از دوران افراط گرایی در عرصه سیاسی خسته شده بود، بنابراین زمینه سیاسی- اجتماعی مناسبی فراهم آمد تا مردم به اعتدال‌گرایی روی بیاورند.

همپوشانی مشی اعتدال با مشی اصلاح‌طلبی

این محقق و پژوهشگر حوزه جامعه‌شناسی در بخش دیگری از صحبت‌های خود در ارتباط با نسبت اعتدال‌گرایی با اصلاح‌طلبی بیان داشت: اعتدال‌گرایی و اصلاح‌طلبی همپوشانی زیادی با هم دارند و می‌توان گفت اعتدال‌گرایی همان اصلاح‌طلبی است که به دلیل شرایط بسته جامعه از آن به اعتدال یاد می‌شود. وی با بیان این‌که کشور بعد از یک دوره هشت ساله افراطی‌گری با دولتی روبه‌رو شده که مشی سیاسی اعتدالی را در دستور کار خود قرار داده است، تصریح کرد: این مشی دولت جدید سبب شده تا پایگاه اجتماعی خوبی با آن هم راستا شود، پایگاهی که متشکل از محافظه‌کاران روشن‌اندیش و عقلایی و میانه‌روهای اصلاح‌طلب است. به میزانی که آقای روحانی و دولتش بتوانند افراط‌‌گرایی را مهار کنند، می‌توانند به برنامه‌هایی که به مردم قول داده‌اند، جامه عمل بپوشانند و خودشان را درمعرض قضاوت افکار عمومی قرار دهند.

راهبرد اصلاح‌طلبان در دوران اصلاحات و بعد از آن

این محقق و پژوهشگر حوزه جامعه‌شناسی، حاکمیت قانون برای رسیدن به توسعه سیاسی را یک اصل مهم تلقی کرد و ادامه داد: راهبردمحوری اصلاح‌طلبان برای رسیدن به توسعه سیاسی، حاکمیت قانون است که در همین راستا جبهه اصلاحات در تمام انتخابات حضور خود را اعلام کرده است چون اعتقاد به اصل حاکمیت قانون که همان صندوق‌های رای است، دارد. این در حالی است که مخالفان افراطی اصلاح‌طلبان از سال 1376 به بعد حاکمیت قانون را نقض می‌کردند. افراطی‌ها راهبرد اصلاح‌طلبان را در دوران اصلاحات فشار از پایین و چانه‌زنی از بالا خواندند که این اشتباه است. اصلاح‌طلبان هیچ‌گاه به دنبال فشار از پایین نبودند، زیرا ریشه خود را در انقلاب اسلامی می‌دانستند. وی راهبرد اصلاح‌طلبان در دوره دولت نهم و دهم را «ایستادگی مدنی» نامید و تصریح کرد: راهبرد دولت‌های نهم و دهم محو اصلاح‌طلبان از بدنه دولت و همچنین منفعل شدن آن‌ها در جامعه بود که به دلیل ایستادگی اصلاح‌طلبان و مردم، این امر محقق نشد.

معضلات جامعه بدون داشتن دولت کارا و هماهنگ مهار شدنی نیست

وی در ادامه با اشاره به این‌که دولت آقای روحانی با دو مساله جدی مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها روبه‌رو است، افزود: در حال حاضر معضل اقتصادی به تحریم‌های بین‌المللی گره خورده و شبکه‌های ارتباطی اقتصادی ایران را بلوکه کرده است، بنابراین جنبشی که علیه تحریم‌ها راه افتاده، حرکت درستی است، به دلیل این‌که مردم ایران از حرکت‌های غیرانسانی آمریکا آسیب دیده‌اند. این استاد دانشگاه با بیان این‌که کنترل مساله تحریم و اقتصاد برای این که به بحران‌های جدی تبدیل نشود، مساله مهمی است، گفت: راهبرد اصلی اصلاح‌طلبان این است که از دولتی که قصد دارد حکومت و دولت را هماهنگ، شفاف و کارا و مسائل و مشکلات را مدیریت کند، دفاع می‌کند. وی اظهار داشت: من از نتایج انتخابات 92 نه به دلیل این‌که نامزد اصلاح‌طلبان پیروز شده است، خوشحال هستم، بلکه از این بابت خوشحالم که معضلات جامعه بدون داشتن دولت کارا و هماهنگ مهار شدنی نیست و این موضوع کار هر آدم شعاری نبود و باید دولتی روی کار می‌آمد که پاسخگو، مسئول، نگران و کارآمد باشد. آقای روحانی از نظر چینش نیروی انسانی خوب عمل کرده، بنابراین نخستین راهبرد اصلاح‌طلبان دفاع از هماهنگی و کارایی دولت آقای روحانی است. وی همچنین با اشاره به آسیب‌های اجتماعی جامعه ایران اظهار داشت: وجود سه‌میلیون و 700‌هزار معتاد در جامعه يعني با احتساب درنظر گرفتن هر معتاد در یک خانواده چهار یا پنج نفره می‌توان گفت 15‌میلیون از ایرانی‌ها به نوعی به معضل اعتیاد گرفتار هستند. علاوه بر این در کشور شش تا 8‌میلیون حاشیه‌نشین حاد داریم که روابط انسانی در این خانه‌ها نمی‌تواند به درستی شکل بگیرد و بحران‌های اخلاقی و آسیب‌های اجتماعی این خانواده‌ها را تهدید می‌کند. وی با تاکید بر این‌که به عقیده من نخستین نهادی که ایران را حفظ می‌کند، خانواده است، تصریح کرد: پدر و مادر به فکر رفع تمامی مشکلات فرزندان خود هستند و کار دولت و نهادهای مذهبی را انجام می‌دهند و خودشان را وقف فرزندان می‌کنند، اما ما امروز مشاهده می‌کنیم که این نهاد نیز در معرض خطر قرار گرفته است. افزایش سن ازدواج، عدم تمایل والدین به داشتن فرزند، رواج تک‌فرزندی و خارج شدن میزان طلاق از حد طبیعی عواملی هستند که نهاد خانواده را دچار مشکل کرده و به تبع آن به جامعه ایرانی ضربه زده است.

بهترین راه برای برون‌رفت از اوضاع نابسامان کشور در دوره اعتدال: راهبرد همکاری سه‌جانبه دولت، نهاد‌های مدنی و مردم

جلایی‌پور ادامه داد: راهبرد همکاری سه‌جانبه دولت، نهادهای مدنی و مردم آسیب‌دیده می‌تواند به نهاد خانواده و درنهایت جامعه کمک کند که این دقیقا راهبرد اصلاح‌طلبان برای کاهش آسیب‌های اجتماعی است که نمونه موفق آن را می‌توان در تشکیل و گسترش خیریه‌ها و مدارس غیرانتفاعی در کشور و جامعه مدنی ایران برای مهار آسیب‌های اجتماعی مشاهده کرد.

رشد مستمر اقتصادی مثل نان شب برای جامعه واجب است

عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت اظهار داشت: راهبرد دیگر برای کاهش آسیب‌های اجتماعی کشور با وجود رشد جمعیتی رشد اقتصادی مستمر بالای پنج‌درصد بیش از دو دهه است تا جامعه برای مهار آسیب‌ها توانایی پیدا کند. وی افزود: رشد مستمر اقتصادی مثل نان شب برای جامعه واجب است و رشد مستمر اقتصادی بدون تشکیل مردمسالاری میسر نیست. همچنان راهبرد بلندمدت اصلاح‌طلبان تقویت مردمسالاری است، زیرا اگر مردمسالاری تقویت نشود ثبات اقتصادی بیمه نمی‌شود و تداوم پیدا نمی‌کند. وی با اشاره به این‌که تثبیت مردمسالاری به ثبات سیاسی کمک می‌کند و به دنبال آن ثبات اقتصادی ایجاد می‌شود، تاکید کرد: توسعه همه‌جانبه با تاکید بر مردمسالاری راهبرد اصلی اصلاح‌طلبان است و در این بین ایستادگی مدنی و حمایت از دولت کارا مهم‌ترین نشانه روی اصلاح‌طلبان است.

جلایی‌پور تاکید کرد در کنار توسعه همه‌جانبه باید به وضع بد اقلیم و محیط‌زیست ایران توجه خاصی شود که به دلیل سوءتدبیر در هشت سال گذشته متاسفانه رو به نابودی رفته است، بنابراین در کنار توسعه همه‌جانبه حفظ محیط‌زیست ایرانیان از مسائل مهمی است که باید برای برون‌رفت از این وضع چاره‌ای اندیشیده شود.