دكتر محمد كارگر

بنده از باب توجه به این حکمت متعالی  امیر حقیقت و عدالت ، مولا علی (ع) که می فرماید: "زمامدار همچون رودخانه ی پهناوری است که رودهای کوچک از آن جاری می شود، پس اگر آب آن رودخانه ي پهناور ، گوارا باشد، آب درون رودها ی کوچک گوارا خواهد بود. "

برخود فرض می دانم به پاس زلالی ، تابناکی و گوارایی  این آب وجود، دل گفته هایی را خطاب به استاندار جوان  بوشهر دکتر سالاری تقدیم نمایم .

چند گام عملی برای رسیدن به توسعه اجتماعي و فرهنگی

 

اندیشیدن - قدرت اندیشه

باشروع یک آغاز ، آغاز می کنم / ناگفته های دلم را باز می کنم / این یاس های خفته در طلوع نگاه تو/ قربانی طریقت پرواز می کنم. (محمد کارگر -رهرو)

برای آغاز باید از اندیشه آغاز کرد ، چرا که در تفکر اسلامی ، پایه و اساس شخصیت انسان و همچنین انسانیت یک انسان بر مدار اندیشه است و به تعبیری کیفیت زندگی یک انسان را کیفیت یک اندیشه ی او شکل می دهد.

در آیین اسلام  ارزش اندیشیدن  تا بدان حد است که دینداری هر کس به اندازه ی خردمندی وی می باشد. امیر دل ها علی (ع) می فرماید: «ملاک هر امری عقل است و ملاک ارزشمندی و ارجمندی  انسان  به عقل اوست».

جایگاه اندیشه و عقل  تا بدان جاست که شرط موفقیت انبیاء به عنوان سفیران الهی، منوط به وجود قوه ی اندیشه در انسان هاست و اگر انبیاء باشند و عقل در انسان نباشد ، مسیر سعادت را نخواهد پیمود.

امروز بزرگترین نیاز جامعه ی ما، نیاز به اندیشیدن است و یک انسان بزرگ نمیشود الا به بزرگی اندیشه اش .

راهکارهای کاربردی پیشنهادی،  جهت تعالي روح و قدرت اندیشیدن : 

 

1) تاسیس اتاق علم در هر شهرستان

 حضرت امیر در فرمان مبارکش به مالک اشتر می فرماید: ای مالک! از علما علم را و از حکما حکمت را  دریاب . در آموختن حقايق از دانشمندان  و در کاوش با حکماء به طور فراوان با آنان همنشین باش .

 

2)از سقراط بیشتر بیاموزیم :

•هنر گفت و شنود (گفتمان) :

بدیهی  است که اگر سقراط فقط به شنیدن بسنده می کرد، فیلسوفی چنین نامدار نمی شد. روش سقراط این بود که فقط سوال کند ، انگار که هیچ نمی داند. سقراط که مادرش ماما  بود، می گفت هنرش مانند هنر مامايي است. ماما خودش نمی زاید، اما حضورش زایمان را تسهیل می کند. 

سقراط کمک می کرد تا بینش درست متولد شود . چرا که بینش درست به عملکرد درست می انجامد .

چه بینش ها و انديشه هاي نابي که در این استان متولد شدند  اما به علت فقدان  تحمل عقیده ی مخالف و نبود فراخی سینه و سعه صدر، رخت سفر بستند و به جهان باقی شتافتند، اما روش گفت و شنود حقیقتا  مجالی است جهت رشد و پرورش اندیشه های زایش یافته و کمتر مجال بروز یافته . آقا امیرالمومنین در همين زمینه تعابيري حكيمانه دارند كه :

- الحلم تمام العقل (بردباری کمال خرد است )

- الحلم راس السیاسه (بردباری راس سیاست و مدیریت است)

- السلم ثمره  الحلم (صلح و آشتی میوه برد باری است )

•روح پرسش گري و نظارت 

سقراط برای اولین بار روح پرسش گری و فلسفه را به کوچه و بازار برد. ما سقراط را نه بخاطر پاسخ هایش ، بلکه به اعتبار پرسش هایش  در یادمان زنده داشته ایم.

•هرچه انسان عاقل تر، عادل تر 

سقراط شیفته ی این دیدگاه بود که انسان هر چه عاقل تر، عادل تر خواهد بود و می گفت اگر می خواهید عدالت در جامعه پیاده شود باید عقلانیت را فراگیر و پیاده کنید .

 

3) روز اندیشه (تولد اندیشه ها)

ما برای تولدمان  جشن می گیریم  و در تقویم روز مشخصی را به عنوان تاریخ تولدمان به شادمانی می نشینیم . مگر نه آن است که هستی و وجود انسان را اندیشه ي انسان شکل می دهد. پس چرا در استان و شهرستان روزی را بعنوان روز جشن تولد اندیشه ها تعیین نمی کنیم. 

دکارت، پدر فلسفی فکر نو می گفت :هر جا تفکر من متوقف شود ، شاید در همان وقت هستی و وجودم متوقف شود. از یاد نبریم که فکر نو ، جهان نو را در پی خواهد  داشت. 

 

4)استفاده از مهندسی معکوس :

ما بر این باوریم که مهندسی معکوس علاوه بر صنایع دفاعی و نظامی می تواند در حوزه ی اندیشه و اجتماع  نیز بسیار موثر باشد. باید بکوشیم  تمامی اندیشه ها ، حتی اندیشه های متفاوت  و مخالف  با خودمان را بشنویم و با روش اکرام و احترام  با آنها رفتار نماییم، چرا که تفاوت نظر در میدان اندیشه ، بسیار بسیار راهگشا  و کلیدی است اما در میدان  عمل تمام انرژی  خود را به جای تفاوت ها، وقف شباهت ها کنیم  و در پی آن باشیم  تا مشابهت ها و داشته های مشترک اجتماعی  و انسانی خود را ارج بگذاریم .

در همین راستا ، علی (ع) در فرمانش به مالک اشتر می فرماید: مقدم ترین مردم در نزد زمامدار اسلامی باید کسانی باشند که حق را در تلخ ترین حالات ، گویاتر از دیگران گوش زد می کنند. 

مالک، گاهی شنیدن  و یا عمل  به حق تلخ است. اما چه باید کرد که گوش جان در موقع شنیدن حق ، حتی در تلخ ترین حالات آن، نغمه ی آشنای جان را می شنود که حق است. 

 

5)برای تولید علم ابتدا باید  تولید فکر کرد

 باید اتاقی در استانداری راه اندازی شود با نام اتاق تولید ایده که ایده ها  و اندیشه های بکر و ناب اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی ، صنعتی  و ....را ضمن پذیرش و ثبت ، قدر بگذارد.

 

6)بستر سازي در مسير تفكر سيستمي و روح جمعي

هفته ي کتاب و فرهنگ کتاب خوانی و شب نشینی که از میراث گران بهاي سرزمین بوشهر می باشد را دوباره پر رنگ تر از دیروزها احیاء کنیم، چرا که در پرتو فرهنگ  کتابخوانی می باشد که تفکر جمعی  و روح گروهی جان می گیرد و مشارکت معنا پیدا می کند و همچنین تربیت عاطفی و همدلی و هم آوایی های اجتماعی جانی تازه می گیرد.

 

7) انديشه هاي انساني هم آوا با ارزش هاي انساني

بکوشیم در کنار اندیشه های انسانی ، ارزش های انسانی را هم بصورت توامان در جامعه رشد دهیم .ارزش هایی همچون معرفت ، صداقت ، محبت ، کرامت ، سخاوت ، شجاعت ، عدالت ، مناعت ، رفاقت . 

در بستر تاریخ انسانی ، هر جا که اندیشه ای جوانه زده و دوران كودكي، شباب و جوانی را پیموده بی گمان در سایه سار ارزش های انسانی بوده است که توانسته به ثمر بنشیند و انجمنی را متنعم سازد. نظیر اندیشه های آفتاب گونه ی شخصیت های سترگی همچون پرفسور حسابی ها ، دکتر چمران ها و ....

در همین راستا شهسوار اسلام حضرت علی (ع) می فرماید : همه چیز محتاج خرد است اما خرد محتاج ادب . 

 

8)بزرگ بیاندیشیم و کوچک عمل کنیم :

تصویر زیبا و مانایی از مسیری که می خواهیم بپیماییم را داشته باشیم و هماره چشم انداز و افق دیدمان، وسیعتر و گسترده تر  کنیم و اما در میدان عمل گام به گام و پیوسته حرکت کنیم. قطعا یک زمامدار تصاویر زیبا را باید از انسان هایی با اندیشه های زیبا بگیرد. در همین باب حضرت امیر( ع) خطاب به یار دیرینه اش مالک می فرماید: ای مالک دورترین و مبغوض ترین رعیت نزد تو باید عیب جو ترین آنان از مردم باشند. زمامدار نباید هرگز سخن چین را تصدیق کند.

حال بیاندیشیم  که چرا مولا علي(ع) این تعابیر عمیق را دارد؟ از باب اینکه انسان های عیب جو و سخن چین تصویر زیبای یک زمامدار را  به مرور می شکنند و تصویري نازیبا به جای آن می كارند.

 

9)در حوزه اندیشه الگو پذیری کنیم :

زنبور عسل از باب آنکه الگویش گل است ، ثمره و محصولش می شود عسل . حضرت علی (ع) در همین راستا تعابیری زیبا دارد، می فرماید: تمامی اندیشه های نیکو را در مشک ذهن ات بریز  و آنها را بهم زن ، تا عصاره و لب آن را بتوانی بدست آوری. حضرت در جای دیگر می فرماید: هر که چوبش تر، تازه تر ، پربارتر ، آماده تر.

 یعنی آنکه ذهن انسان باید فروتن، انعطاف پذیر، غیر متعصب، روان، ملایم، باز و آزاد باشد. چرا که هر چوب خشکی روزی می شکند ، اندیشه های بسته و خشک مقدس مابانه در تاریخ انسانی ، هزینه های بسیار سنگینی را بر بشریت تحمیل کرده است . نظیر اندیشه های متعصب و خشک خوارج ، که انسانی کامل و بی بدیل همچون علی (ع) را که آفتاب عالم تاب ، عالم انسانیت بود را از ما گرفتند. هر چند که اندیشه های علی (ع) همچون انوار آفتاب ، هر روزه بر وجود ما در حال تابیدن هستند.

نارخندان باغ را خـندان كنـــد/ صـحبت مـردانـت از مـردان كند/ گرتو سنگ سخره ومرمر شوي / چون به صاحب دل رسي گوهر شوي/ مهـر پاکـان درمـيان جان نشان/ دل مــده الا به مـهــر دلـخوشـان (مولانا)