سجادبهزادي 

انقلاب هاي زيادي در دنياي گذشته و فعلي ما رخ داده است. برخي از آنها مانند انقلاب ايران تحول آفرين بوده است  و برخي ديگر ناقص به ثمر نشست. اما اصلاح نيز هميشه در كنار انقلاب بعنوان گزينه ي مورد نظربرخي حاكمان و صاحبنظران مطرح بوده است. برخي ها همچنان در شرايط بحران از انقلاب دفاع مي كنند و برخي هاي ديگر موافق اصلاحاتند و از هزينه هاي انقلاب نگرانند. اما آنچه ملموس است اينست كه انديشه انقلاب هنوز در بسياري از ملل هاي كمتر توسعه يافته و بخصوص در سطح توده ها وجود دارد و اين انديشه در كشورهاي توسعه يافته كمتر وجود دارد.

جواهر نهل نهرو در كتاب تاريخ جهان مي گويد "انقلاب در كوچه پس كوچه ها خانه دارد" يا به قول گوستاو لوبون "انقلاب براي جوامع توده اي هميشه در كمين نشسته است". مسئله مهم انقلاب حكومت هاي گذشته و حتي حال در كشورهاي عربي را چگونه به خود مبتلا  كرده است؟ بر همين اساس انقلاب هم مايه ترس و نگراني متفكران و جامعه شناسان بوده است وهم در برخي موارد از آن حمايت مي شده است. اكنون نظر برخي از همين جامعه شناسان را در اين زمينه مرور مي كنيم.

ماكياولي ايتاليايي عليرغم اينكه دوران آن روزهاي ايتاليا بسيار بهم ريخته بود، فسادهاي زيادي بود، جنگ هاي فراواني در جامعه بود اما  راه نجات ايتاليا را متحد شدن و تحت لواي يك حكومت واحد درآمدن مي دانست. او اين كار را به زور و تزوير هم مجاز مي دانست تا مردم آنقدر آرام شوند كه ديگر انقلاب نشود.

هابس انگليسي نيز مانند ماكياولي مخالفت خود را از وقوع انقلاب اعلام مي دارد. وي معتقد است انقلاب هميشه جنايتي غير قانوني و نادرست است و بهتر است رخ ندهد. شاه اگر هم مستبد بود بهتر از وقوع انقلاب و هرج و مرجي است. نظم و قانون از هر شيوه اي و با هر قيمتي كه باشد بهتر از انقلاب است.

اما جان لاك طبق معمول دوباره ساز مخالف مي زند و موافق انقلاب است. جان لاك آنگونه كه در كتاب "رساله اي براي حكومت" آورده است مي گويد"هيچ كس حق ندارد به آزادي و مالكيت انسان تعرض كند. اگر تعرض كند بر اساس قرارداد اجتماعي و حقي كه ملت به ديگري سپرده اند بايد جلو هرج و مرج را گرفت. جان لاك در ادامه مي گويد وقتي كه حكومت از امريت خود سواستفاده مي كند و زياده خواه ميشود راهي جز انقلاب نيست. لاك حتي بحث را متوجه آنهايي مي كند كه انقلاب را قبول ندارند و مي گويد وقتي حكومت با امريت مستبدانه به مالكيت و آزادي انسان ها مداوم تعرض كند پس چه راه حلي وجود دارد؟

 اسپينوزا آلمان نيز معتقد است صلح تنها در نبود جنگ رخ نمي دهد بلكه صلح واقعي زماني  است روح مردم در اتحاد باشد و دولت به مردم خدمت كند. 

منتسكيو فرانسه نيز از انقلاب حمايت نمي كرد. منتسكيو مخالف تكامل صنعت نيز بود و اعتقاد داشت كارگران را بيكار مي كند. او موافق نگهداشت وضعيت فعلي بود. 

روسوي فرانسوي نيزهميشه نگران انقلاب بود. روسو مانند منتسكيو از انقلاب و پيشرفت، روي گردان بود و زندگي آرام و روستايي را بر شهرهاي صنعتي برتري مي داد.