* متن حاضر صورت ویراسته سخنرانی استاد مصطفی ملکیان در مراسم افتتاحیه‌ی مجمع عمومی سازمان دانش آموختگان ایران اسلامی (ادوار تحکیم وحدت) در سال 1384 (پنجشنبه 29 دی ) می‌باشد. متن سخنرانی در نسخه سابق سایت نیلوفر و بعدها در شماره سوم ماهنامه آیین انتشار یافت. بهانه‌ی باز نشر و دعوت به بازخوانی این متن، انتشار آن از سوی تعدادی از رسانه‌های کشور (آرمان، انتخاب، فرهنگ امروز و ...) در روزهای گذشته می‌باشد که البته این نشریات اشاره‌ای به تاریخ این سخنرانی نداشتند.

با تصویب قانون مهم و پر بار منشور حقوق شهروندی، بحث ها پیرامون نقاط قوت و ضعف این قانون، جریان یافته است. این یادداشت بر آن است که اهم کاستی ها و نواقص منشور را در راستای رعایت فن قانون نگاری و اصول حقوقی بیان کند. در ضمن، ایرادهایی که در ادامه آورده می شود، بیانگر رد کامل منشور نیست بلکه در حقیقت در پی اصلاح  منشور حقوق شهروندی و توسعه حقوق شهروندی است.

هومان دورانديش : رفتار سياسي ايرانيان، دست‌كم در تاريخ معاصر ايران، موضوع تامل و نقد بسياري از متفكران و جامعه‌شناسان داخلي سياستمداران و روزنامه‌نگاران داخلي و خارجي بوده است. نه تنها نخبگان بلكه مردم عادي ايران هم به «رفتار سياسي ايرانيان» نقدها دارند؛ هر چند كه در اين ميان كمتر كسي خودش را در مشكلات جامعه ايران مقصر مي‌داند. البته صحنه‌هاي فراموش‌نشدني و بي‌نظير 8 سال دفاع مقدس فراتر از اين رفتار‌ها قابل ارزيابي است و چه‌بسا نمونه‌يي قابل توجه در اين زمينه‌، اما رفتار سياسي ملت ايران همواره داراي فراز و نشيب‌هايي بوده است. علي رضاقلي، نويسنده كتاب مهم و مشهور جامعه‌شناسي نخبه‌كشي، جزو كساني است كه در رفتار سياسي ملت ايران تاملي جدي كرده است. او اگر چه به دلايلي خوش نداشت هر آنچه را مي‌تواند در نقد رفتار سياسي مردم ايران (چه نخبگان و چه عامه مردم) بر كاغذ آورد، با اين حال به اكثر سوال‌هاي ارسالي پاسخ داد. آنچه پيش روي شماست، پاسخ‌هاي علي رضاقلي است به سوال‌هاي روزنامه اعتماد درباره رفتار سياسي ايرانيان.

علوم انساني در سطح جنبش دانشجويي، يا جنبش زنان يا حتي جنبش اصلاحات و در سطح نخبگان سياسي- فرهنگي نقش داشت. اما آنچه در بدنه جامعه رخ مي‌دهد چندان ربطي به اين ندارد. گرچه شايد به دليل پرتيراژتر شدن كتاب‌هاي علوم انساني اين تاثير بيشتر شده باشد يا بخشي هم توسط شبكه‌ها و رسانه‌ها باشد

دکتر علی اصغر قهرمانی مقبل: شگفت آنجاست که اشخاصی چون مهاتما گاندی و نلسون ماندلا، نه در خلوت صوفیانۀ خود، بلکه در دل جامعه و در بحبوحۀ کشمکش سیاسی، منادی اخلاق گذشت و مدارا و دل بی‌کینه هستند. آن هنگام که گاندی در درون سلول خود برای زندان‌بانش گیوه می‌بافد و یا آن هنگام که ماندلا زندان‌بان خود را با کمال احترام و نه برای شرمنده کردنش، به مراسم تحلیف ریاست جمهوری...

محمد ابراهیم فروزانی: نلسون ماندلا به عنوان یک شخصیت جهانی برای آرمان های بشری و صلح با همه کس و با هر ایدئولوژی نشست و گفت و گو کرد. به آنان لبخند زد و تلاش کرد تا با آنان همدلی کند تا بفهمدشان و زمینه برای فهم آنان از خودش و از دیگران فراهم کند. استراتژی او نه تنها گفت و گو بود بلکه ایجاد و توسعه فضایی بود که در آن امکان گفت و گوی دیگران در صلح و آرامش بوجود آید...

«نلسون ماندلا» بزرگ مردی است از تبار آزادگی و انصاف که پربارترین دوران عمر خود را در زندان به سر برد تا انسانیت اسیر بیداد و تبعیض را در هر کجای زمین از زندان برهاند و آنگاه که در میان شور بی همانند هموطنانش و هلهله شادمانی همه آزادیخواهان بر مسند قدرت رسمی جا گرفت...

برای فرار از دست پلیس لباس شوفری پوشیده بود. پس از مخفی شدن به خاطر فعالیت‌هایش در کنگره ملی آفریقا، توانایی آقای ماندلا در فرار از دست نیروهای امنیتی، لقب "پیمپرنل سیاه" را برای او به همراه آورد. اشاره این نام به رمان "پیمپرنل سرخ" درباره یک قهرمان با هویتی...

نماینده مردم تهران تاکید دارد: «معتقدم اگر آقای موسوی و کروبی و احمدی‌نژاد همان ماه‌های اول به‌طور همزمان محاکمه علنی می‌شدند، فتنه‌ همان‌روزها تمام شده بود.» او درخصوص اینکه آیا معترضان نباید به راه‌های قانونی تمکین می‌کردند؟ گفت: «بله، آنها هم خطا کردند اما باید آنها را آزاد می‌گذاشتیم که حرفشان‌را بزنند.»...

سید محمد خاتمی، روز ۲۱ مهر، ۷۰ ساله شد؛ «فرزند فاضل، باتقوا و متعهد» امام خمینی، فرزند روحانی بزرگ یزدی، آیت‌الله سید روح‌الله خاتمی است که در خودزندگینامه‌اش نوشته: «بزرگترین عامل مؤثر در شخصیت و ذهنیت من پدرم و خصوصیات ممتاز علمی، اخلاقی و اجتماعی او بود که به ما آموخت که با روشن‌بینی و آشنایی با زمان و مکان چگونه می‌توان دین را آنگونه فهمید و پذیرفت که پاسخگوی همه پرسش‌ها و نیازهای معنوی و روحی و مادی زندگی باشد....

نابرابری‌های منطقه‌ای موجود در ایران امروز تماما به‌دوره معاصر و سیاست‌های دولت مربوط نیست و بخشی از آن محصول جغرافیای متنوع و تاریخ کهن این سرزمین است و اگر اجتناب‌ناپذیر نباشند دست‌کم می‌توان گفت انتظار رفع آنها توسط دولت چیزی جز رویاگرایی نیست. با وجود این...

با روي كار آمدن دولت روحاني كه موسوم است به دولت «تدبير و اميد»، مفهوم «اعتدال» در ادبيات سياسي و فضاي فرهنگي كشور مورد توجه قرار گرفته است. آن‌طور كه از گفتار سياسي دكتر روحاني و همكاران ايشان بر مي‌آيد، اعتدال در قلمرو سياست عبارت است از فرو نهادن ماجراجويي‌هاي سياسي و با جهانيان از در مصالحه و تعامل وارد شدن نه بر طبل خشونت و نزاع كوبيدن.

در موضوع حقوق شهروندي، آقاي روحاني هم حقوقدان است و هم زبان اصولگرايان را مي‌فهمد. بايد با رهبري صحبت كند و لايحه حقوق شهروندي را ارائه بدهد. اين لايحه بسيار مهم است و بايد درباره آن اقدام جدي صورت بگيرد/ سياست خارجي ادامه سياست داخلي است و اولويت دولت بايد حل مسائل داخلي باشد...

در سایه روشن تاریخ منطقه خاورمیانه شاخه هائی نو رسته و پیوند خورده از ریشه و تبارهای این منطقه سر برون آورده، که کهته های سرباز کرده دمل های چرکین روزگار گذشته تاریخی این منطقه هستند. 

سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور اسبق ایران، ۱۵ سال بعد از پیشنهاد گفت‌وگوی تمدن‌ها از ضربه‌هایی که به این ایده وارد شد سخن گفته است. او به تلقی اشتباه بخشی از افکار عمومی جهان اشاره کرده که او را سیاستمداری پنداشتند که با طرح گفت‌وگوی تمدن‌ها،..

رئیس دولت اصلاحات حوادث پیش آمده در حاشیه استقبال از رئیس جمهور را سازماندهی شده دانست و هشدار داد: اگر جلوی جریانات تخریبی گرفته نشود مثل زمان اصلاحات می‌شود که اوایل این طور بود و بالاخره منجر به ترور شد...

از رییس جمهور  امریکا جناب آقای اوباما نمایندگان کنگره، احزاب، تشکل ها، نهاد های مردم نهاد و نخبگان آن کشور درخواست می نماییم  تا با ورود موثر به موضوعات مورد علاقه دو ملّت و تلاش  در جهت رفع تحریم ها بر علیه ایران، زمینه  گفتگوی  بدون  پیش شرط  و از موضع برابر دوکشور...