دختران، طلاق و زن زيادي

دکتر سعيد معدني

جلال آل احمد کتابي دارد به نام زن زيادي. اين  کتاب شامل  مجموعه قصه هاي کوتاهي است که يکي از قصه ها «زن زيادي» است.

آل احمد با همان نگاه تيزبين خود مشکلي را طرح مي‌کند که دختران ما در جامعه از آن رنج مي‌کشيدند و رنج مي‌کشند.

روايت قصه آل احمد سرنوست دختري است آبله رو و کچل که از کلاه گيس استفاده مي‌کند. مردي که پايش شَل است و مي‌لنگد و عينک ته استکاني مي‌زند و با عصا راه مي‌رود و هزار عيب دارد!،  به خواستگاري دختر مي‌آيد. به او مي‌گويند که دختر اين عيب را دارد و از کلاه‌گيس استفاده مي‌کند. اما مرد اصرار دارد که همه شرايط را مي‌پذيرد. عروسي سر مي‌گيرد، دختر نگون‌بخت به خانه شوهر مي‌رود. اما مورد بي‌مهري و آزار مادر شوهر و خواهر شوهر و در پي آن شوهر قرار مي‌گيرد. سرانجام پس از مدتي طلاق مي‌گيرد و به خانه پدر مي‌آيد... .

تلخي قصه همين جاست!

او در خانه پدر ديگر جايگاه ديروزي و قبل ازدواج را ندارد و حالا ديگر همه به او به عنوان يک غريبه و يک «زن زيادي» نگاه مي‌کنند. به عبارتي دختر تا زماني که خانه‌ي پدر است حتي اگر چهل- پنجاه ساله هم باشد اطاق‌اش، کمد و وسايل‌اش و... مشخص است و احترام دارد. اما وقتي پس از ازدواج و مدتي زندگي متاهلي، طلاق مي‌گيرد و مجددا به خانه پدر برمي‌گردد، انگار يک زن زيادي در خانه قدم مي‌زند. به خصوص اگر خواهر و برادر ديگري هم داشته باشد نگاه‌ها آزاردهنده و سنگين‌تر است و رنج زنان مطلقه بيشتر مي‌شود.

آمارها نشان مي‌دهد در سال‌هاي اخير بيشترين طلاق در تاريخ ايران ثبت شده است. در مقابل هر سه ازدواج يک طلاق رخ مي‌دهد. افزايش اين آمارها نشان مي‌دهد زنان مطلقه جامعه ما و خانواده‌هاي‌شان چه رنج‌هايي مي‌کشند. البته بي‌‌شک اين رنج‌ها براي مردان جدا شده هم هست که مجال ديگري براي پرداختن به آن مي‌طلبد.

نکته‌اي را هم بايد اضافه کنم اين است که؛  امروزه به واسطه‌ي تحولات اجتماعي با پديده‌ي طلاق به عنوان يک انتخاب، معقولانه‌تر برخورد مي‌شود. ولي در گذشته - مثلا زمان جلال آل‌احمد- اين‌گونه نبود. زن بايد با همه رنج‌ها و ناملايمات و تحقيرها و آزارها در خانه شوهر و خانواده‌ي شوهر مي‌ماند و مي‌ساخت. حتي اگر به قيمت جان‌اش تمام مي‌شد.

(هفته نامه نسیم جنوب – سال بیست و ششم- شماره 1056)

دکتر عباس حاتمي: 1- بحران ناشي از کمبود بودجه‌:آموزش و پرورش که کمترين رشد را دارد. 2- بحران عدم تربيت و عدم استخدام معلم حرفه‌اي‌ متناسب با پرستيژ بچه هاي امروزي.لازمست سازمان غير دولتي و منتخب نظام معلمان تشکيل و در خصوص آموزش، صلاحيت و حقوق معلمان فعاليت نمايد. ايدئولوژيک شدن آموزش باعث ايجاد تعارض و تضاد ذهني در دانش آموز مي‌شود زيرا دانش آموز واقعيات امروزي را متفاوت از ايديولوژي مي بيند!...

سرهنگ علي رهبري: بعد از مدتي دادستان کل کشور به بوشهر آمد و دستور داد مرا و هفت افسر شهرباني دستگير کرده به زندان نيروي هوايي منتقل کنند. در آن‌جا براي سرگرد خلبان محمد حاجي پيام دادم که بيا که دوستت در بند است. او که به خوبي مرا مي‌شناخت از منزل براي‌مان غذا و لباس و تلويزيون آورد و در زندان برايمان امکانات فراهم کرد. بعدها سرگرد حاجي در جنگ عراق با ايران به شهادت رسيد...

دکتر محمود دهقاني: محبت‌هاي دکتر شهباز زارعي حس انسان‌دوستي و هم نوعي را در ميان مردم دشت زنده و بيماران را قوت قلب مي دهد. برخورد اين دانشمند با مردم به گونه‌اي است که در کنار تلاش در برطرف کردن درد،  اميد را در دل بيمار روشن مي کند. برخورد صميمي يک پزشک با بيمار، خود به تنهايي نصف معالجه است. آنچه در درازناي تاريخ باعث شده ايران برپا بماند...

دکتر محسن قيصي‌ زاده : زبان ديرپاي فارسي شناسنامه‌ي ما ايرانيان است، تنه‌ي اصلي هويت ماست، ريشه در فرهنگ و تمدن و زيست ما دارد و به عنوان نقطه‌ي اشتراک بين قوميت‌هاي کشور و حتي فراتر از مرزها در حوزه‌ي نفوذ تمدن فرهنگي ايران، همبستگي مي‌آفريند. اين‌چنين است که شخصيت‌هاي فرهنگي و ادبي از آذربايجان تا سيستان و از خوزستان تا خراسان و حتي از افغانستان تا تاجيکستان و... بر نقش بي‌بديل و غيرجايگزين اين زبان تأکيد دارند...

خاطره خواندني دکتر منوچهر قيصي‌زاده از فعاليت عکاس خبرنگار بوشهري:

 شبي که سقف اورژانس بيمارستان فرو ريخت

ليد نيوز: در زمان تصدي رياست بيمارستان فاطمه زهرا (س) بوشهر، شبي به من خبر دادند که قسمتي از سقف بخش اورژانس بيمارستان فرو ريخته و خبرنگار عکاسي آمده و براي انتشار اين خبر، عکس گرفته‌ است.

کارکنان بيمارستان به من گفتند دوربين عکاس را گرفته و ضبط کرده‌اند.

سريعا خودم را به بيمارستان رساندم و ديدم آن خبرنگار عکاس (مرحوم) صادقي هست و گلايه‌مند بود که با وي برخورد شده و با زور و پيچاندن دست دوربينش را گرفته‌اند.

فورا گفتم دوربينش را پس دادند، رويش را بوسيده و از وي عذرخواهي کردم.

خليل عبداللهي معاون سياسي فرماندار بوشهر هم در همان دقايق به بيمارستان آمد.

دستش را گرفتم و به خبرنگار گفتم بيا از من و معاون فرماندار دقيقا زير قسمت تخريب شده عکس بگير و خبر تهيه کن.

اين رويکرد و پخش خبر همراه با عکس اين حادثه، باعث توجه مسئولين شد که توانستم بودجه ويژه‌اي از سازمان مديريت و برنامه‌ريزي بگيرم و کل سقف اورژانس را تعمير اساسي کنيم.

 بعد از دوندگي‌هاي بسيار زياد بالاخره سال 1400 زمين به ما تحويل داده شد و کار ساخت را شروع کرديم. فوندانسيون که تمام شد متاسفانه شهرداري پروژه را درست در حين بتن ريزي ستون‌ها به بدترين وجه ممکن متوقف کرد و ما به اجبار چند ده ميليون بتن را توي بيابان تخليه کرديم. از آبان ماه سال 1400 تاکنون اين پروژه همچنان متوقف است و هر چه دويديم به بن بست رسيديم و به حال شهر و استانمان تاسف خورديم...

اکنون خبر مي‌رسد در دولت ابراهيم رئيسي دوباره مي‌خواهند به آن سالها برگردند، در کنار تصفيه و برکناري استادان منتقد و ناموافق،  دانشجويان را هم چک کنند و محدوديت‌هاي دهه‌هاي نخست انقلاب را دوباره احيا کنند. نمي دانم چرا مي‌خواهند تجربه شکست خورده دهه ‌60 - 70 را دوباره تکرار کنند...

طنين صداي گرم و دلنشين نوحه هاي محرّم و صفر و رمضان محمد شريفيان، نابغة نوحه و موسيقي در بوشهر، هنوز پس از سال ها در خاطره و ذهن مردم بوشهر، برقرار و پايدار است. او از نوحه‌خوانان سرشناس و موسيقي‌دانان زبردست روزگار خود بود که ايام محرّم عاشورا، اربعين، بيست و هشت صفر و ساير مراسم حسيني، در مسجد نو در محله شنبدي، صلح آباد، سنگي و چند محلة ديگر نوحه مي خواند...

دکتر عبدالرحيم مهرور: يکي از تيره‌ترين سال‌هاي سياه جهان، کرونايي بود که جهان را در بهت و  حيرت و ماتم به مدت چندين سال به  تباهي و فلج رساند.  روزهاي وحشت‌انگيزي که دنيا درگير بلاي خانمانسوز مرگ ناشي از کوويد 19 شد. از طرفي ديگر تاثير آن بر جبنه‌هاي زندگي از جمله بيکاري، استرس و افسردگي، ياس از آينده و رکود چندين ساله اقتصاد و... همه کشورها را غافلگير کرد و هر چند که اسطوره‌هاي بزرگي ...

دکتر عبدالرحيم مهرور: بوشهر زادگاه ما و اجداد ما، بوشهر مجموعه و گنجينه‌اي طلايي از: شيلات و دريايش، نيروگاه اتمي و برقش، نفت و جزيره خارگش، گاز و بندر عسلويه‌اش، حافظان قرآن دشتي‌اش، بندر دلوار و رئيسعلي‌اش، گناوه، ديلم و مردمان با صفايش، نخلستان و خرماي...

دکتر کيوان آقاياني: پس از چهل کيلومتر گذر از شهر عسلويه، به ساحل شگفت انگيزي مي رسيم بنام «بنود» که در وصف آن همين بس که تا به امروز فيلم‌ها و لوکيشن‌هاي بسياري از جمله فيلم محمد رسوال الله(ص) در آن ضبط شده است. موج‌هاي سفيد، صخرهاي افسانه‌اي ملقب به صخرهاي مريخي، آب دريا سپيد، سبز و آبي، کوهاي همچون ستوني پايدار، خليج نايبند با غروب و سمفوني رنگ‌هايش، رقص موج‌ها در صخرهاي مريخي هاله و بنود، جنگل حرا و...

شاهرخ تنگسيري: روزي که دست سرنوشت گسلِ ناکو پاکستاني گرفت و  بندر به بندر کشوندش تا  تابُکِ  اسکلة جبري کرد  جمو مينووي  هم مث همه ي جاشوا لنگوته ش دور قِدش بيد و پيچانه ش تو دسش تو خور دي سيفو از جهاز پياده شد و پاش نهاد رو خشکي تا يه کارکتر ديگه به قصه و آدماي بندر اضافه بشه، يه راست رفت پاسگاه و خوش به استوار بکتاش معرفي کرد و فهميد که حدش تا برج مقومن...

دکتر سعيد معدني : کتاب خواندن در دوره نوجواني ما (دهه‌ي 50) براي هرکس جوري شروع مي‌شد.  برخي با ذبيح الله منصوري و امثالهم با کتاب آشنا مي‌شدند. بسياري هم مثل ما نوجواني را با آثار ر.اعتمادي، ميرسعيد قاضي، کوروس بابايي با رمان «امشب اشکي مي‌ريزد» و... شروع کردند. در آن سالها کتاب‌هاي «دختر خوشگل دانشکده من» و «شب ايراني» ر. اعتمادي بيشتر خوانده مي شد...

ضرورت مذاکره ي مستقيم با امريکا

نسیم جنوب، دکتر امان اله شجاعي

ظاهرا اصولگرايان حاضر در دولت و مجلس، آمادگي آن را پيدا کرده اند که از مذاکره مستقيم با آمريکا، و يا از باز شدن سفارت خانه‌اش سخن بگويند. نمي دانم چه چيزي عوض شده که "سند خيانت"، يعني همان برجام، امکان اجرايي پيدا کرده، و يا چگونه بازشدن جاسوس خانه استکبار جهاني ممکن شده؟ ولي همين که واقعيت‌هاي بين‌المللي باعث شده از رفتارهاي عقلاني سخن بگويند، خود گام بلندي است. گرچه موتور تحرکت عقلي حضرات به اصطلاح گازوئيلي است، و بسيار هم دير راه مي افتد، ولي باز هم تا اين جاي کار، نشانه ي اميدواري است. تاسف آن جاست که پس از 44 سال، هنوز هم مي گويند که اگر آمريکا "رفتارش عوض" شد... . هنوز عجيب است که نمي دانند رفتارشان برخواسته از منافع ملي شان است و تا زماني که تغيير رفتار برمبناي رسيدن به "منافع ملي بالاتري" نباشد، تغيير آن رفتارها ممکن نيست و ابدا منافع ملي را با هيچ چيز عوض نمي کنند‌. زيرا هيچ يک از مسوولين آن ها، نه توان اين کار را دارند و نه مجوزش را. در نتيجه، انتظار براي تغيير رفتار ريشه اي، وقت تلف کردن است.

(هفته نامه نسیم جنوب – سال بیست و ششم، شماره 1046)

 دکتر عبدالرحيم  مهرور: بوشهر شبه جزيره‌اي در جنوبي‌ترين خاک ايران زمين همسايه بحرين، قطر و عربستان همراه با گرمي و شرجي‌هاي خليج فارس با آب‌هاي نيلگوني که روزي خروشان و روزي ديگر آرام، خروشان از اين‌که هستيم در کنارش و آرام بخاطر فرهنگ غني‌اش. بوشهر شهر آواها و نواها که سرآمدش جهانبخش کُردي‌زاده (بخشو) با صدايي دلنشين و جاودانه اي که همگان مات و مبهوت اين صوتند...

غلامرضا شريفي خواه : در اواخر دهه چهل شمسي شرکتي به نام «هديش» در بوشهر بود که مسئوليت ساخت پايگاه  نيروي دريايي را داشت. در فصل تابستان گرم و شرجي طاقت فرسا، من و رفيق شفيقم (هاشم)، مدام با هم بوده و دوستاني که دست بر دوش هم و حتي پول جيبمان يکي بود و در رفاقتي نسبت به هم پيش دستي مي کرديم. در آن زمان اغلب دانش آموزان در تعطيلات مدارس در تابستان از کوچک تا بزرگ...

ابراهيم مهدي زاده: آيا تعريفي جامع و کامل براي مفاهيم فرهنگي وجود دارد؟ يا اينگونه تعاريف قراردادي و مدام درحال تغيير است؟ تاريخ چه رابطه‌اي باجامعه  شناختي دارد؟ آيا تاريخ بخشي از جامعه شناسي است يا جامعه شناسي زير مجموعه تاريخ است؟ کدام يک؟ مي‌گويند پديدارشناسي همة گفتمان‌ها را از قبيل علوم اجتماعي، سياسي، تاريخي، اقتصادي، فرهنگي و جامعه شناسي را پوشش و تبيين مي‌کند.

دکتر سجاد بهزادي: برنامه توسعه اي که ما را بين المللي نکند مبناي پايداري نخواهد داشت. به قول دکتر سريع القلم "اصول توسعه‌يافتگي جهاني و جهان‌شمول‌اند." برنامه توسعه اي که نتواند طبقه متوسط جامعه را نجات دهد، هرگز سالهاي روشني را به ما نشان نخواهد داد. توسعه يعني اين‌که طبقه متوسط جامعه ميدان دار حوزه عمومي باشد و دغدغه نيازهاي معيشتي نداشته باشد...

احمد عبداللهي: بعد از چند سال تدريس اداره شهرستان بوشهر او را براي مديريت دبيرستان نواب صفوي و بعد از سه سال به مديريت دبيرستان ماندگار سعادت بوشهر منصوب کرد. ايشان بعد از مديريت در دبيرستان سعادت در دبيرستان‌هاي طالقاني، فاطمه زهرا، شهيد مطهري و شهيد بابايي پايگاه هوايي هم تدريس نمودند و از سال 1365 به جهت اعتمادي که به ايشان بود 17 بار به طور متناوب مسئول سالن مرکزي حوزه تصحيح اوراق امتحاني دبيرستان تعيين گرديد..

در اين شماره نسيم جنوب با توجه به نقش و جايگاه شادروان رضا ماهيني که از نسل دوران طلائي فوتبال بوشهر بود،  به طور ويژه  و از زواياي مختلف، پذيراي مطالب و سوگنامه دوستان و هم‌بازي‌ها و ورزش‌نويسان بويم، تا اداي احترامي کرده باشيم به ورزشکاراني که با وجود محروميت وکمبودها، خاطرات زيبا و به ياد ماندني را براي مردم بوشهر رقم زدند...

کارگاه خبر نويسي مخصوص دانشجويان نشريات دانشجويي استان بوشهر، در دانشگاه پيام نور مرکز بوشهر برگزار شد

زيبا هوشيار: اگر بگوييم که زنان در طول تاريخ بشريت، تا کنون مورد ظلم و ستم جامعه و مردان، قرار داشتند، گزاف نگفتيم. مثلا در زمان برده داري بعنوان کنيز در مالکيت اربابان قرار مي گرفت و در دوران دنياي مدرن، آنان بعنوان کالاي لوکس مورد سوءاستفاده قرار مي گيرند.روز جهاني زن نقطه ي عطفي در تاريخ مبارزات زنان در دنيا مي باشد، زيرا در اين روز، زنان فرياد خود را در جهت احقاق حقوق خود، به گوش جهانيان رساندند...

دکتر زهره عالي نسب:  چه بسا زنان شجاعي كه الان به نيكي از آن ها ياد مي شوند در زمان خود به عنوان زني هنجار شكن و ناسازگار شمرده شده و او را سزاوار مرگ مي دانستند، اين قوانين و هنجارهاي مرد ساخته بيش از بيش زن را به بردگي كشاند. مدرنيته را مي توان آغاز رهايي زن از قيمويت و تسلط مرد دانست، مهمترين ثمره عصرمدرن رفع محدوديتها و رسيدن به حقوقي برابر با مردان بود..

دکتر سعيد معدني: اواسط دهه 1380 شمسي بود که يکي از دانشجويان دختر دانشگاه ما پس از اخذ ليسانس مددکاري اجتماعي جهت ادامه تحصيل به يکي از دانشگاههاي استراليا رفت. وي در يکي از ايميل‌هايش نوشته بود نمي‌دانم اينجا برخي چه تصوري از ما دارند. از من مي پرسند مگر در ايران رشته‌ي مددکاري اجتماعي وجود دارد؟ من هم در جواب گفتم نه تنها داريم بلکه 50 سالي است که اين رشته در کشور ما تاسيس شده است. وقتي تعجب‌شان بيشتر مي شود که مي‌فهمند بنيانگذار اين رشته در ايران يک زن بوده است...

جعفر درايي: سال1358 اوايل زمستان بود و مدرسه باتک کلاس اول راهنمايي با23 دانش آموز در اين سال آغاز بکار نموده بودم. دانش آموزان از سه روستاي نخل تقي عسلويه و  بيدخون بودند که در سالهاي بعد از زباز و دهنو و اخند و کلات هم به اين مدرسه اضافه شدند ... اين سال مدرسه، با دو دبير اداره مي شد، من و غلامرضا اسدي که از بندر طاهري بوديم...

دکتر سعيد معدني: در اموراجتماعي حلاليت طلبيدن موضوعيت ندارد. بدون شايستگي پست‌هاي مهم را اشغال کردن، اشتباهات مهلک داشتن، دروغ بستن‌ها، خيانت‌هايي که اين همه فقر و بيکاري و بحران و نااميدي و خودکشي و ديگر آسيبهاي اجتماعي را در جامعه به بار آورده با يک حلاليت طلبي خودخواهانه حل نمي‌شود. اصلا حلاليت طلبيدن از چه کسي و از چه چيزي؟..

مکيه گرمسيري: چند وقت بعد يک روز بطور اتفاقي و به منظور ثبت نام در دوره رانندگي به بوشهر آمدم. در خيابان ششم بهمن (انقلاب) چشمم به تابلوي دفتر برنامه و بودجه افتاد. اولين بار بود که دفتر استان را مي ديدم، وارد شدم. نامه ابلاغ حکم را که در کيفم بود به آقاي دمکي دادم و ايشان نيز به آقاي شيرواني دادند ايشان نيز با خوشرويي نامه را به نجف غلاميان دادند و به من گفتند يک کپي نيز بگير تا به آقاي خمسي بدهند...

 دوست هم دانشگاهي ام مدام اين را تکرار مي کرد که ادبيات زندگي است. من تا همين چند ماه پيش فکر مي کردم اين فقط سخني انتزاعي است. اما حالا دريافته ام که راستي خود زندگي است. من با ادبيات از انزواي خودخواسته ام بيرون آمدم و با مردم به راه افتادم. حس کردم با شعر مي توانم حرف هاي ناگفته بخشي از مردم  را به تصوير بکشم...

افقي که براي تئاتر بوشهر مي بينم  به اين شکل هست که ما چه بخواهيم و چه نخواهيم با تمام بي امکاناتي ها و ناملايمتي ها،جوانان اين شهر پرچم اين هنر را به دست خواهند گرفت و جلو خواهند برد و با وجود اين که ديگر در بوشهر شايد به ظاهر و به شکلي تئاتر ديگر وجود نداشته باشد ولي آينده اين هنر در دستان جوانان اين شهر  است،پس شما به عنوان يک رسانه و دوستان ديگر در هرجايي که رسانه‌اي رو در دست دارند بايد از اين جوان ها حمايت کنند تا آن ها بتوانند بهترين ها را براي اين شهر و مرز و بوم رقم بزنند...

هاشم هاشم زاده: هنوز تمامي جمعيت وارد نشده بود، که شعارهائي بر عليه استبداد و ديکتاتوري حکومت داده شد. در اين زمان مامورين گارد دانشگاه بلافاصله درب سالن را بسته و افراد بيرون را با خشم و فرياد از دانشگاه بيرون راندند.داخل سالن اما، غوغائي برپا بود. سعيد سلطانپور  بخاطر همدلي با افراد بيرون که به‌ نظر مي‌رسيد بعضا مورد حمله قرارگرفته و يا بازداشت شده اند، از اجراي برنامه سر باز زد و با تشويق ممتد حاضرين مواجه شد...

دکتر سجاد بهزادي: ريشه بسياري از اعتراض هايي که به خشونت منجر مي شود حذف طبقه متوسط است.حذف طبقه متوسط يعني حذف اصلاحات. طبقه متوسط مخالف جمهوري نيست و نمي خواهد بر پيکره اين مرزو بوم آسيبي وارد شود؛ اما طرفدار سرسخت اصلاحات است.  طبيعي است حالا که طبقه متوسط زمين گير شده و مطالبه گري در بستر آرام شکل نمي گيرد، جنبش‌هاي اعتراضي نيز راديکاليزه مي شوند...

تا آنجا که به ياد دارم، فضاي فرهنگي و ادبي در بوشهر و همچنين در دبيرستان سعادت، خوب بود. هفته نامه ديواري، بحث ها و رد و بدل شدن کتاب هاي خواندني بين دانش آموزان (البته نه همه دانش آموزان، تعداد اندکي)، مطالعه کتاب هاي شعر. ناگفته نگذارم که، وجود شخصيت هاي ادبي و هنري نظير منوچهر آتشي و محمدرضا نعمتي زاده در آن سال ها، در ايجاد علاقه و انگيزه ي روي آوري به ادبيات، فرصت بسيار خوبي بود براي اين کار...