طرح نو- لیلا مهداد| آدمی در تمام دوره‌هایی که روی این کره‌خاکی زندگی کرده، همیشه و در همه‌حال نظاره‌گر اتفاقات و رویدادهای طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بوده و هست که گاهی برخی از آنها یا بیشترشان از کنترل خارج بوده و بیشتر افرادی که درگیر چنین رویدادهایی بوده یا هستند، در مقابل این حوادث و اتفاقات، خود را ناتوان تصور کرده و می‌کنند. از این‌رو، آدمی گاه به ستیز با این اتفاقات پرداخته و گاه خود را تسلیم شرایط کرده و این نکته را به خود متذکر شده است که «این سرنوشت توست و کاری از تو برنمی‌آید و باید همین‌گونه روزگار بگذرانی». تقدیرگرایی بیشتر در پیامدهای اجتماعی و سیاسی منفی نمود پیدا می‌کند و آنچه اجتماع را به تقدیرگرایی و تسلیم وا می‌دارد، درحقیقت تنبلی، کاهلی و بی‌ایمانی به قدرت درونی خود است. درواقع فردی که خودباوری ندارد، در برابر زندگی تسلیم می‌شود و حاضر نیست تغییری در خود و سرنوشت خود ایجاد کند. البته در طول تاریخ اینگونه برداشت شده و نگاه به زندگی، توسط حاکمان گسترش یافته و از نظر کارشناسان امر سبب این بوده که با توسعه و گسترش این نوع نگاه، بتوان رعایا را بیشتر تحت فرمان خود نگه داشت. به همین دلیل این تفکر و بینش، توسط آنها، تقویت شده است. به هر روی تقدیرگرایی «پدیده‌‌ای اجتماعی» است که در تجربه‌های تاریخی و مسائل سیاسی ریشه دارد و هنوز هم در ساختار اجتماعی ایران می‌شود آن را دید. وجود چنین پدیده‌ای، این سوال را مطرح می‌کند که چرا این باور تا به حال در اندیشه اجتماعی ایرانیان باقی‌ مانده است؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال، گفت‌وگویی با محمدمهدی جعفری، دین پژوه، انجام داده‌ایم و پرسش‌هایمان را با او مطرح کرده‌ایم. آنچه در ادامه می‌آید، شرح پرسش‌های ما و پاسخ‌های اوست.

شرق: اول کتاب «گفته‌ها»ی ابراهیم گلستان سه جمله هست، یکی «سخن بیار زبان‌آوری مکن» از سعدی، دومی «بدان چه‌جور ببینی» از لئوناردو و سومی «هیچ باشم اگر نکته‌سنج نباشم» از نمایش‌نامه «اتللو»ی شکسپیر. این سه جمله را بر پیشانی کتاب «گفته‌ها» شاید بتوان عصاره حیات فکری و ادبی و هنری گلستان تا به امروز دانست. این سه جمله، همچنین کلیدی می‌تواند باشد برای ورود همراه با نکته‌سنجی و نگاه انتقادی به نوشته‌ها و آثار سینمایی گلستان تا حتی‌المقدور مصون بمانیم از دوقطبی معروف «لعن» و «ستایش» که غالبا گلستان را از یکی از این‌ دو حد افراطی دیده‌اند و سنجیده‌اند. یا او را ستایش کرده‌اند و از او اسطوره ساخته‌اند و میراث او را به «زبان‌آوری» و «تکنیک» تقلیل داده‌اند و یا او را دشنام داده‌اند صرفا  به این دلیل که به راه‌های متعارف نرفته است. خواندن گلستان با آن عقلانیت انتقادی توأم با نکته‌سنجی که شیوه خود اوست در خواندن دیگران، هنوز آن‌طور که باید آغاز نشده است. خواندن هیچ‌کس شاید هنوز آن‌طور که باید آغاز نشده است و از این‌روست که سنت انتقادی ما هنوز بر مدار «لعن» و «ستایش» می‌گردد و بر مدار تکرار آنچه پیشترها در رد و انکار و یا تأیید کسی گفته‌اند. اینجا مقصود از الگوقراردادن شیوه مواجهه گلستان با اتفاق‌ها و آدم‌ها و آثار هنری، شیوه‌ای مبتنی بر نپذیرفتن آنچه همه می‌گویند و تن‌ندادن به تکرار گفته‌های دیگران، پذیرش بی‌چون‌و‌چرای دیدگاه‌های او نیست. اتفاقا برعکس، گلستان را جا دارد به همان عیاری بسنجیم که او خود دیگران را با آن سنجیده است و او را در قامت «آدم»ی ببینیم در قد‌و‌قامت طبیعی که در یکی از حساس‌ترین مقاطع تاریخ ایران زیسته و کوشیده است به‌جای پاگذاشتن بر راه‌های رفته، راه تازه‌ای بگشاید و با ذخیره‌ای پربار از ادبیات و هنر ایران و جهان، چیزی را ایجاد کند که پیش از آن موجود نبوده است. حاصل کار قطعا می‌تواند مورد ارزیابی انتقادی قرار بگیرد، نه به این معنا که بگوییم عالی است و فقط چندجایش اشکال دارد و یا برعکس، مردود است و فقط چند نکته قابل توجه در اینجا و آنجایش می‌توان یافت، نه، خواندن جدی گلستان مستلزم کشف ایده مرکزی او در آثارش، کشف سبک، نه در معنای زبان‌آوری و اینکه نثرش فلان است و بهمان، و مواجهه‌ای دقیق با این سبک و آن ایده مرکزی است و این همان کاری است که می‌گویم هنوز نه‌فقط درباره گلستان که درباره هیچ نویسنده دیگری آن‌طور که باید انجام نشده است.
چندی پیش نشر کلاغ سه کتاب ابراهیم گلستان را تجدید چاپ کرد. یکی کتاب «گفته‌ها» که مجموعه‌ای است از مقاله‌ها، گفتارهای گلستان بر چند فیلم مستند به کارگردانی خودش، سخنرانی مفصل او در دانشگاه شیراز و گفت‌وگوی بلند قاسم هاشمی‌نژاد با او درباره داستان‌هایش.
دو کتاب دیگری که از گلستان تجدید‌چاپ‌شده ترجمه‌های اوست از «هکلبری فین» مارک تواین و کتاب «کشتی‌شکسته‌ها» که ترجمه‌های گلستان است از چند قصه کوتاه استفن کرین، ویلیام فاکنر، استفن وینسنت بنه، آنتوان چخوف و ارنست همینگوی. گفت‌وگویی که می‌خوانید به‌مناسبت همین تجدیدچاپ‌ها انجام شده است. گلستان کمی پیش از انجام این گفت‌وگو به دعوت آکادمی فرانسه در رم، به این شهر رفته بود تا در نشستی که این آکادمی برای او و آثارش برگزار کرده بود شرکت کند. گفت‌وگوی پیشِ رو، پس از بازگشت گلستان از رم انجام شد. گلستان چنانکه در این گفت‌وگو می‌گوید سالهاست که قصه ننوشته و در عوض دو کتاب چاپ نشده دارد که هر دو نوشته‌هایی مستند هستند از آدم‌هایی که واقعا وجود داشته‌اند و وقایعی که واقعا اتفاق افتاده‌اند و این عجیب نیست وقتی به یاد آوریم که گلستان روزگاری در سینما مستندهایی ساخته است که برخی از آنها هنوز هم جزء بهترین مستندهای تاریخ سینمای ایران به‌حساب می‌آیند. مستندهایی که صرفا نشان‌دادن واقعه نبوده‌اند بلکه «دیدِ» سازنده و «چه‌جوردیدن» در تار و پود آنها تنیده شده و از طریق سبک، خود را به نمایش گذاشته. گلستان در جایی از گفت‌وگوی پیشِ رو می‌گوید: «واقعیت‌هایی که اتفاق افتاده آن‌قدر فوق‌العاده و انترسان است که قصه‌نوشتن ضرورتی ندارد.» گفت‌وگو با ابراهیم گلستان را می‌خوانید. 

رئیس‌جمهور گفت: خدا را شکرگزارم، به وعده‌ای که در انتخابات راجع به حل‌وفصل مساله هسته‌ای دادم، عمل کردم. حجت‌الاسلام حسن روحانی با بیان اینکه همه تلاش ما در مساله هسته‌ای برای این است که فضای جدیدی باز شود، گفت: در این‌باره حرف‌های زیادی زده می‌شود که خیلی مهم نیست. ما باید به وظایف‌مان...

در یکشنبه‌‌ای كشدار؛ روز واقعه خیلی دور، خیلی نزدیک رخ می‌نماید. چهارمین دور وقت اضافه‌ رفع اختلافات ایران و ١+٥ امروز به سر می‌رسد. گویی روز موعود است و همه دنبال نشانه‌. آنها که ١٧ روز است مقابل قصر کوبورگ خیمه زده‌اند، منتظر دود سفیدند و سؤال‌ و جواب‌ها، پیام‌ها، گپ‌و‌گفت‌ها و... هیچ‌کدام فارغ از ...

محمدعلی بختیاری : بسیاری از ما بدلیل زشتی و خشونت فقر سیاه، نمی‌توانیم وجود آن را باور کنیم و در واقع نمی‌خواهیم که باور کنیم و گمان می‌کنیم تنها تعداد انگشت شماری در جامعه به این مشکلات گرفتارند که آن هم قابل چشم پوشی است! در حالی که اینگونه نیست و امروزه فقر و بدبختی و بیچارگی ...

من خودم را همیشه مدیون این مملکت می دانم و مدیون بوشهر. به خاطر همین بوشهر و ایران در ذهنم هست و من موقعی که دکتری گرفتم بعد از انقلاب بود و بلافاصله به ایران برگشتم و دانشجویان بسیاری را تربیت کردم و تعدادی از این دانشجویان در حال حاضر اساتید دانشگاههای مختلفی...

رضا غیبی: توسعه صنعتی؛ این آرزویی است که در کشور ما به یک رویا تبدیل شده است و در هیچ دوره از تاریخ ٣٧ سال گذشته؛ استراتژی دولت‌ها در راستای ر سیدن به این مهم نبوده است. این اما بدان معنا نیست که تلاشی برای رسیدن به این امر صورت نگرفته است تدوین اما به‌واسطه سوء مدیریت یا دیگر مسائل راه به جایی نبرده است. دولت یازدهم نیز از زمان آغاز به‌کار خود بارها وعده بازگرداندن اقتصاد به مسیر توسعه را داده است. اما امروز هیچ اتفاقی در این زمینه رخ نداده است. تا فرشاد مومنی چرایی این مسئله را نداشتن استراتژی در دولت برای برون‌رفت از شرایط ناگوار ایجاد‌شده توسط دولت نهم و دهم  عنوان می‌کند. گفت‌و‌گوی ما با فرشاد مومنی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه، را در ادامه بخوانید:

شرق: سال گذشته در سفر كاری به استان سیستان‌وبلوچستان، با یكی از فعالان اقتصادی-اجتماعی مقیم خارج كشور، كه با تعصب ایرانی‌ خود در پی توانمندسازی زنان این دیار، چندین‌بار به استان سفر كرده ‌بود، آشنا شدم. در آن سفر با بخشی از پروژه‌های بین‌المللی ایشان در كشورهای آفریقایی و آسیایی و نیز بعد از آن با نوشته‌ها و سخنرانی‌های ایشان كه به نظر اینجانب منطقی و مستند، چالش‌های توسعه و زنان در كشورهای درحال‌توسعه را به‌دور از شائبه فمنیسم‌گرایی مطرح کرده بود؛ آشنا شدم. مناسب دیدم در اینجا با سخن ایشان مطالبم را شروع كنم,١

تدبیری بیندیشید که معلمان- عاشقان تعلیم و تربیت- با دستگاه تعلیم و تربیت رابطه قوی و منطقی برقرار کنند و یکی از راه حل ها ، نجات معلمان از قعر جدول حقوق بگیران کشور است. ما می دانیم که امروز از درآمدهای افسانه ای 1000 میلیارد دلاری در طول حیات دولت نهم و دهم خبری نیست، اما سوالمان...

آتش سوزی شناورهای صیادی پهلو گرفته دراسکله بندر دیر در جنوب استان بوشهر، باعث آسیب دیدن شناورهای این اسکله شد. آتش سوزی بین ساعت 15 تا 16 در یک شناور باری در پست چهار ضلع غربی اسکله بندر دیرآغاز شد و به علت رها شدن شناور آتش گرفته و حرکت آن به سمت پست سه ضلع شرقی این اسکله...

حسین پورصفر : فکر می کنم اواخر دهه ی شصت بود . بیابانی مجبور شد دوباره بوشهر را ترک کند . این بار سرنوشت او را روانه ی تهران کرد که در حوزه ی هنر و فرهنگ از امکانات فراوانی برخوردار بود . فراموش نکنیم که آتشی و باباچاهی ، بعد از آنکه به تهران پناه بردند ، در صحنه ی فرهنگی ما مطرح شدند . آتشی در دهه ...

جواب هر پرسشی را از دو منظر می‌دهد؛ هم توسعه و هم روابط بین‌الملل و اساسا بنیادهای فکری‌اش برمبنای این دو حوزه گذاشته ‌شده است. جامعه ایرانی را خوب می‌شناسد همان‌طور که جامعه جهانی و نظم جهانی را. همین بنیان‌ها موجب می‌شود که پاسخ پرسش‌ها را از مناظر مختلف بدهد.  محمود سریع‌القلم، استاد دانشگاه شهید بهشتی است، اما حضور فعالی در مجامع بین‌المللی دارد. از جمله آنها حضور در نشست‌های متعدد داووس است. او توسعه در ایران را مستلزم داشتن عزم برای تغییر، حل‌وفصل برخی چالش‌ها و دستیابی به نتیجه واحد و آغاز تغییر می‌داند. اگرچه یادآوری می‌کند که برخی ویژگی‌های فرهنگی، انجام این تغییرات را در سطوحی سخت می‌کند. او برای توسعه، سیاست خارجی، انتقاد و مباحثی از این دست ٣٠ ویژگی برمی‌شمارد. ‌کتاب‌های «عقلانیت و توسعه‌یافتگی ایران»، «فرهنگ سیاسی ایران» و «اقتدارگرایی ایرانی در عهد قاجار» ازجمله آثار اوست که بر بحث توسعه متمرکز است. او متولد ١٣٣٨ در تهران است و در دوران مدیریت حسن روحانی بر مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با این مؤسسه ارتباط داشته. او داشتن نقش مشاور برای رئیس‌جمهوری فعلی را رد می‌کند و می‌گوید هیچ سمت دولتی‌ای ندارد. گفت‌وگو با محمود سریع‌القلم در روزی بهاری در دفتر روزنامه انجام شد. 

رئیس بنیاد نخبگان استان بوشهر در مراسم رونمایی از طرح امیدآفرین گفت: یکی از مهمترین ثمرات دانشگاه خلیج فارس  سرمایه ای مثل پروفسور مشفقیان است. 

دکتر آذین ادامه داد: خیر اصلی را ایشان از سال ها پیش رسانده اند،  وقتی که می توانستند سرمایه خود را جور دیگری خرج کنند، آن را خرج دانشجویانی کردند که...

معاون رئیس جمهور با گرامیداشت حماسه 24 خرداد به نقش مردم استان بوشهر در خلق این حماسه اشاره کرد و گفت: مردم این استان همانطور که در حماسه دوم خرداد 76خوش درخشیدند در 24 خرداد 92 نیز این حماسه را با حضور هوشمندانه خود تکرار کردند...

خسرو دهقانی : در طرف مقابل اما افراط گرایان با علم به اینکه کامیابی دولت در حل مناقشه هسته ای و تمرکز بیشتر بر فضای داخلی باعث انزوای مفرط آنها و در نتیجه پیروزی پررنگ تر هواداران دولت و اعتدالگرایان اصلاح طلب خواهد شد ؛ هجمه های خود را بر دولت ببشتر خواهند کرد و تلاش خواهند نمود تا بحرانهایی را ...

دولت روحاني روزهاي به مراتب سخت‌تري را از دولت اصلاحات در پيش دارد، اگر دولت اصلاحات هر ٩ روز با يك بحران روبه رو بود دولت روحاني هر روز با يك بحران دست‌و‌پنجه نرم مي‌كند. در اين شرايط طبيعي است كه دولت نتواند پاسخگوي نيازها و مطالبات در عرصه سياست داخلي باشد. به بيان ديگر تا زماني كه دولت...

حال که تمامیت خواهان قصد کرده اند در ادامه کارشکنی های سراسری خود در مسیر دولت اعتدال با اقدامات تخریبی فضای استان را بافرافکنی و اتهام زدن به افراد مصلح و نیروهای صادق اصلاح طلب استان به هم زده و در این راه از تریبون نماز جمعه و حرمت مراسم  سالگرد ارتحال امام(ره)  استفاده و ...

این به ظاهر دلواپسان که در طول سالیان متمادی خود را تنها داعیه دار همه ارزش های اسلامی معرفی کرده اند و هر آن کس را که با گفتار و کردارشان همراهی ننموده، به مخالفت با ارزش ها و از جمله امام و رهبری متهم نموده اند اینک کار را بدانجا کشانده اند که برای نیل به اهدافشان نه برای سخنان رهبری ارج و منزلتی...

استاندار بوشهر با بیان اینکه، دولت تدبیر و امید بنا دارد برخی کارها را برای جوانان انجام ندهد که ارزش آن از کارهای انجام شده کمتر نیست، تاکید کرد: این دولت بنا دارد به جوانان دروغ نگوید، با جوانان صادقانه حرف بزند و نارسایی ها را به آنان منتقل کند و هر جا که کاری ...

در انتخابات 88 همه آسیب دیدیم 70 میلیون ایرانی آسیب دید و حتی فرزندان و نوه های ما هم از آن آسیب می بینند و اینجاست که دولت روحانی، وزارت کشور و نهاد نظارتی هم رسانه و احزاب سیاسی (اصولگرا، اصلاح طلب و اعتدال گرا) موظفند در این مورد فکر کنند که...

شرق- مهدی دهقان: در صورت رفع کامل تحریم‌ها، ظرف یک‌‌سال بازگشت به شرایط بیش از تحریم اتفاق خواهد افتاد و از سوی دیگر شاهد جهش درآمد ارزی و کاهش هزینه دسترسی ایران به بازارهای جهانی خواهیم بود؛ اما در این میان برخی‌ها می‌گویند با رفع تحریم‌ها مشکلات حل نمی‌شود و مردم را مأیوس می‌کنند و برخی دیگر نیز به رفع تحریم‌ها بسیار‌خوش‌بینانه نگاه می‌کنند.

امیر یوسفی : اصولگرایان و مخالفان دولت روحانی باید این حق و اجازه را به اصلاح طلبان و موافقان دولت بدهند که در یک رقابت سالم بتوانند از فضای دانشگاه استفاده نمایند و اینطور نباشد که خود بتوانند دانشگاه را مرکز فعالیت های سیاسی و برگزاری جلسات انتقادی خود بر علیه دولت تدبیر و امید قرار داده و در مقابل حامیان دولت را با فشار ...

وظيفه اصلي روحاني ممانعت از بازگشت تفكر متحجرانه است. جامعه ايران تحمل بازگشت آنها را ندارد. كشور ايران بايد نيروها و اتباعش را از سطح جهان جمع مي‌كرد، اما نيروهاي موثر كشور راه مهاجرت در پيش گرفتند...

روحانی در مقابل چالش مهم لباس شخصی ها و بنیاد گراهای سیاسی قرار دارد که فکر می کنند با توسل به اصول می توانند هر طور می خواهند توجیه و تفسیر کنند و زندگی را بر مردم تلخ کنند. پاشنه آشیل دولت روحانی مدیرانی است که متعلق به دولت سابق هستند و یا تفکرشان نزدیک به احمدی نژاد و یا احمدی نژادی است..

رضا معتمد : آرش نیا آرام می گیرد و از این پس گوش جان  در ملکوت به آواهایی می سپارد که هر صبحدمان از دریا برمی خیزند و در کوچه پس کوچه های محله می پیچند و دستمایه سرایش روح همچنان سراینده او می شوند...

سه شنبه شب و در حالیکه سخنگو وریس شورای شهر گناوه از انتخاب چهار نفر به عنوان کاندیداهای نهایی انتخاب شهردار خبر داده بودند وقرار بوده اعضا برای انتخاب اینها رای گیری کنند و لی به علت اختلاف بین اعضا ، از سوی یکی از اعضای شورای شهر گزینه جدیدی به عنوان شهردار معرفی و انتخاب شده و ...

جنتی گفت: حتی امیر کویت نیز اعلام کرد که در زمانی که دانش آموز بوده در کتاب های درسی که می خوانده است از این آبراه به عنوان خلیج فارس یاد می شده است اما امروزه در رسانه های گروهی، سخنرانی و برنامه های خود از نام مجعول استفاده می کنند...

 مصطفی سالاری در آیین افتتاحیه جشنواره ملی خلیج فارس و چهارمین همایش توسعه دانایی محور استان بوشهر افزود: مرز طولانی استان بوشهر با خلیج فارس ظرفیت مناسبی برای پیشرفت و توسعه این استان است و کانون های توسعه باید از این ظرفیت استفاده کنند. برای توسعه پایدار و...

دبیر جشنواره ملی خلیج فارس گفت: جشنواره ملی خلیج فارس از ۸ تا ۱۰ اردیبهشت در استان بوشهر در قالب 8 کمیته تخصصی با حضور بیش از 200 صاحب‌نظر برگزار می‌شود.  پرویز حاجیانی، با بیان اینکه جشنواره ملی خلیج فارس در سه محور برگزار می‌شود اظهار داشت: همایش ملی توسعه دانایی محور، جشنواره دانایی...

پیش از این فضای مجازی بازتابی بود از آنچه در زندگی واقعی آدم‌ها رخ می‌داد. خیلی طول نکشید که این ماجرا شکل دیگری یافت؛ درست از زمانی که اپلیکیشن‌های کاربرپسند به تلفن‌های همراه اضافه شد. حالا بعد از تنها چهار، پنج سال کار به جایی رسیده است که گاهی آنچه در دنیای واقعی اتفاق می‌افتد پیامد چیزی است که در فضای مجازی رخ داده است، هرچند بسیاری معتقدند امروز دیگر نمی‌توان مرزی میان فضای مجازی و فضای حقیقی متصور شد و به نظر می‌رسد این دو فضا یکپارچه شده‌اند. با «مسعود کوثری»، دانشیار ارتباطات دانشگاه تهران، در این‌باره گفت‌وگو کرده‌ایم؛ جایی که کوثری معتقد است: «مرزبندی بین فضای واقعی و مجازی دیگر وجود ندارد؛ البته نه اینکه بگوییم هرچه در فضای مجازی است، واقعی است یا هرچه در فضای واقعی است، مجازی است بلکه نحوه ارتباط و لینکی که بین آنها به وجود آمده، از آنها یک فضای یکپارچه ساخته است.»

ناهار مهمان مهندس جوادی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران بودیم. ابتدا در مورد انتقال دفتر مرکزی شرکت پایانه های صادرات مواد نفتی با وی صحبت کردم. مقرر شد متوقف کنند و بررسی کنند تا در سفری که اردیبهشت ماه به بوشهر دارند، صحبت کنیم و تا آن زمان اقدامی نخواهد شد...