نوروز امسال با ورود به سده پانزدهم هجری  خورشیدی، موزه "پاورهوس" سیدنی استرالیا  از روز بیستم ماه مارس سال ۲۰۲١ میلادی همزمان با جشن باستانی نوروز و سر رسیدن سال نو در ایران و برگزاری این جشن کهن در سراسر کشورهای پارسی زبان و به جز پارسی  نمایشگاهی در کنار کارهای فرهنگی، صنعتی، تصویری، دیجیتالی و آوایی، برگزار کرده که تا ماه اوت امسال ادامه خواهد داشت. موزه "پاورهاوس" سیدنی با برگزاری نمایشگاه در باره دو سده پیش روزگار قاجار ایران،  به گونه ای در شادی دوستداران نوروز سهیم شد. باید به یاد داشت در کشور استرالیا در گذر از ایرانیان، مردم دیگر کشورهایی که نوروز را جشن می گیرند نیز شمار قابل ملاحظه ای است. در گذر از این، پیمان ۲٥ ساله میان چین و ایران از آن روی که یادآور زنده شدن پیشینه جاده بازرگانی ابریشم می باشد، این نمایشگاه را معنادار کرده است.

در موزه "پاورهوس" بخش های گوناگون از ابزار پزشکی، صنعتی، عکس و همه گونه های سازهای موسیقی به ویژه گیتار و به جز آن ها از مردم و فرهنگ های گوناگون نمایش داده می شود. 

بخش هنرهای دستی روزگار قاجار ایران نیز امسال بازدیدکنندگان بی شماری را روزانه به موزه می آورد. دست اندرکاران موزه "پاورهوس" در گذر از راهنماهای آشنا به کار خود که در میانشان فرزندان آشنا به زبان پارسی، زاده استرالیا نیز دیده می شود با بروشور به زبان انگلیسی و پارسی بازدید کنندگان را راهنمایی می کنند. موزه "پاورهوس" یکی از موزه های پر آوازه استرالیا پس از سلطه سفید پوستان اروپایی بر این سرزمین پهناور است.

 در کتابچه موزه در باره همه چیزهایی که به نمایش گذاشته شده به هر دو زبان انگلیسی و پارسی بازدید کننده را با هنر روزگار قاجار در ایران، آشنا می کنند. چیزهایی که در "پاورهوس" به نمایش گذاشته شده را بیشتر هدیه کسانی که نام آن ها نیز در کتابچه آمده، قلمداد کرده اند. در این کتابچه گفته شده که ایران کنونی وارث یکی از کهن ترین سنت های هنر و صنایع دستی با پیشینه ای بیش از یک هزاره است. قرار گرفتن ایران میان دو شاهراه بازرگانی جاده ابریشم و اقیانوس هند انگیزه ای شده تا هنرمندان و پیشه وران این قلمرو تاثیر ژرفی بر فرهنگ، هنرها و هنرمندان دور و نزدیک خود داشته باشند.

 نمایشگاه "پاورهوس" با نام "ایران زمین" گلچینی از چیزهای کمیاب هنری و دست ساخت هایی است که در ایران و کشورهای پارسی زبان همسایه  از میانه سال های ١۲۲۰ تا به امروز جمع آوری و نگهداری کرده است. این نمایشگاه بر آن است تا از میان هنرهای دستی و کاربردی همانند فرش و دستبافت های مردمان کوچ نشین، ابزار جنگی، کاشی، سینی و بشقاب های سفالی، شیشه، پارچه های دستباف  و زری دوزی نگاهی نو از پیشینه اجتماعی و فرهنگی ایران و مردمان آن نشان دهد.

در این کتابچه با نگاهی به کاربرد نمادین عدد هفت در فرهنگ کهن ایران زمین، این نمایشگاه را بر پایه هفت سوژه نماد شادی و سرور، پاکیزگی و پیرایش، درخواست و نیایش، خوشنویسی و ادبیات، مراسم آیینی و نمایشی، پشتیبانان و پیشه وران هنری و طبیعت و نگارگری رده بندی کرده و تلاش دارد بازدیدکنندگان را با چگونگی بکارگیری و کاربرد چیزهای فرهنگی به نمایش درآمده، آشنا سازد.

در گذر از اشاره کتابچه موزه "پاورهوس"، باید یادآور شد کاربرد عدد هفت در فرهنگ ایران نمودی ژرف دارد و از روی همین باور است که هفت سین، هفت خان رستم، هفت شهر عشق، هفت اشکوب زمین و آسمان، هفت کره، هفت دریا، عجایب هفتگانه، هفت روز هفته، هفت قلم ارایش و خیلی هفت های دیگر ریشه در پیشینه ای دراز دارد. عدد هفت در میان مردم خاور نشانه ای از یک گذار کامل است. همچنین نشانی از تقدس نیز دارد و گفته می شود سومری ها کهن ترین مردمانی بودند که به عدد هفت گرایش پیدا کردند و گاه پرستش می نمودند. این اندیشه وام دار دانشمندان کلده بوده و پس از آن به ایرانیان نیز رسید.

عدد هفت ریشه در اندیشه های باوری از جمله قرآن درباره خواب فرعون و تعبیر یوسف و حتا گردش هفت بار دور کعبه نیز از آن برمی خیزد. در انجیل نیز یوحنای لاهوتی  به هفت کلیسا و رویای هفت روح و هفت مهر و هفت چهره و برده ای با هفت شاخ و هفت چشم و هفت پیاله زرین و هفت بلا و هفت فرشته که در پیشگاه خدا ایستاده اند می پردازد. در تورات بویژه در "سفر پیدایش" آمده است خدا جهان را در شش روز آفرید و روز هفتم آرام گرفت. فرعون نیز در خواب هفت گاو لاغر، هفت گاو فربه و هفت سنبله خشک و هفت سنبله تر دید و پس از آن سال های قحطی و فراوانی فرا رسید. در اوستا نیز بخش های دیرپای آن هفت فصل دارد و در متون کهن جهان به هفت اقلیم بخش می شود که به آن هفت بوم می گویند. بنابراین عدد هفت نه تنها در آیین زردشتی و مزدایی بلکه در آیین برادران ابراهیمی یهودی و مسیحی و مسلمان نیز کاربرد داشته و مورد توجه بوده است. اما با همه آن چه گفته شد چنین پیداست که عدد هفت ریشه در فرهنگ باستان دارد. فرهنگ نویس ها شمار آتشکده های روزگار ساسانیان را هفت دانسته اند و گفته اند به شمار هفت سیاره بوده است. گفته می شود عدد هفت نه تنها نزد هند و اروپایی ها و یونانی ها بلکه نزد رومی ها نیز کاربرد داشته است. یونانیان بر این باور بودند که هفت افولون "آپولون Apollon" خداوند پزشکی، شعر و صنعت بود.

نکته دیگر در فرهنگ ایران و پیشنه کهن آن که به گفته شادروان محمد ابراهیم باستانی پاریزی، کامپیوتر را نیز گیچ می کند عدد چهل است که همچون عدد هفت، ارج و ارزش آن در سرود شعرا نیز سر در آورد. شاهان صفوی کاخ بیست ستونی اصفهان که سایه بیست ستون آن در آب حوض پیش خوان ساختمان، بازتاب می یابد را چهل ستون نامیدند. چهل چشمه، چهل تخم و انبوهی از چیزهایی را که با چهل  نوشته می شود و بر زبان می آید معنایی ژرف داشته و به معنی بسیار است. این عدد آنچنان در فرهنگ ریشه دوانیده که در روایات از جمله الکافی و المعجم گوشزد شده نماز شراب خوار تا چهل روز پذیرفته نمی شود و چنان که در این چهل روز توبه نکرده بمیرد به مرگ جاهلی مرده است.

اکنون که نمایشگاه ژرف و زیبای موزه "پاورهوس" بازدید کننده را به آگاهی از هنرها و صنایع دستی روزگار قاجار و فرهنگ های ملت ها و باورهای دیگر می برد، بهتر است چکیده ای از چیزهایی که در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده بپردازیم. 

با توجه به جام  و سرود مجلس جمشید بهتر است نمایشگاه را با جام شراب آغاز کنیم که یکی از آن ها بازمانده از سده ١۲، ایران و هدیه "جان شورتر" در سال ١٣۲١ خورشیدی است. نگاره جام شراب ١۲٦٤ خورشیدی، چاپ لیتوگراف "ویلیام گریگز"، لندن سده ١٣ خریداری شده در ١۲٤٦ یکی دیگر از آن جام هاست. جام شراب سده ١١ هدیه "جان شورتر" در ١٣٣٣، کفش مراسم پیوند زناشویی کوچ نشین های خراسان سده ١٣ ایران از سوی "لین سوترلند" ١٣٨٤، طرح اجرای فرش، ایران، سده ١٣ خریداری شده در ١٣٦٤. دستباف کوچ نشین های سده ١٣، گالری هنر "نیو ساوت ویلز" ١٣٧٦ همراه وصیت "انا مری گیلیس" ١٣٣١ خورشیدی در یک ردیف دیده می شود. 

جام شراب و سینی سده ١٣ از سوی "سامویل هوردن" به کلکسیون (هنبار) هنرهای کاربردی "نیو ساوت ویلز" ١٣۰٥. لیوان شراب سده ١٣ از سوی "الف ادگار" ١٣٤٩. جام شراب سده ١۲ خریداری شده ١٣٤٨.  چند  کاسه برای نوشیدنی ها، سده ١۲ خریداری شده ١٣٤٦. گلابدان، سده ١۲ از سوی "جان شورتر" ١٣۲١. شیشه نگهداری دارو، سده ١۲ خریداری شده ١٣٦٣ خورشیدی از دیگر چیزهای دیدنی این نمایشگاه در موزه "پاورهاوس" سیدنی است.

در این نمایشگاه بیش از ١۰۰ یادگار ارزشمند روزگار دودمان قاجار ایران، در تیردان قاب و قفسه شیشه ای نگهداری و بازدید کننده را با فرهنگ دو سده پیش ایران آشنا می کند. شال گردن مردانه، پارچه و لُنگ گرمابه بانوان، پارچ آب، آفتابه و لگن، گلابدان های گوناگون، شانه درویشی، جانماز، بشقاب هایی با نگاره صوفیان، کشکول، چراغ آویز خانقاه، قلمدان با نگاره صوفی، کلاه درویشی، شمشیر آیینی، قالی بسیار زیبا با نگاره شاه عباس، بشقاب های درخشش اندود خوشرنگ، کاشی های با نقش و نگار زیبا، پیاله و قلمدان، سپر و تن پوش جنگی و خنجر، پارچه های قلمکار و کیف زری دوز، همراه با کتاب هزار و یک شب در ردیفی دیگر بیننده را به بیش از دو سده پیش پرواز می دهد.

در کنار بخشی از برجا مانده های هنر و صنایع دستی و فرهنگ روزگار دودمان قاجار مذهب نیز در کنار زیبایی جشن ها و مراسم های فرهنگی از دید نمایشگاه پنهان نبوده و صدای نوحه خوانی و شروه  در گوشه ای از آن، هر شهروند جنوبی و بویژه مردم بوشهر را به یاد نوحه های جهانبخش کردی زاده (بخشو) می اندازد. صدای قاجاری نوحه نمایشگاه  "ایران زمین" موزه "پاورهاوس"، ژرف و اثرگذار وامداری خوش صداترین نوحه خوان شیعی ایران شادروان جهانبخش کردی زاده ( بخشو) را از شعر و ریتم روزگار قاجار در بوشهر بیش از دو سده پیش، آشکار کرده است. باید به یاد داشت که شاهان روزگار قاجار سینه زنی را بیش از پیش در ایران رایج کردند و به آن دامن زدند.

در کنار همه  آن چه گفته شد، بشقاب های بسیار خوشرنگ ناصرالدین شاه قاجار، سکه نقره محمد شاهی ششمین شاه آن دودمان، مدال یادبود ناصرالدین شاه  طراحی شده با دست هنرمند انگلیسی "جوزف شپرد ویون" در ١۲٥١ خورشیدی همراه با اسکناس یک تومانی ناصرالدین شاهی و یک دیناری، پنجاه دیناری و صد دیناری و یک شاهی این پادشاه در قفسه های شیشه ای دیگر خودنمایی می کنند.

در نمایشگاه "ایران زمین" موزه "پاورهاوس" در قلب سیدنی پرچمی با نقش شیر و خورشید هدیه دفتر نخست وزیر استرالیای سال ١٣١٦ خورشیدی گویاترین پرچم به یادگار مانده از روزگار دودمان قاجار ایران است. در این موزه یادگارهایی از جمله یک بشقاب ساخت کارخانه سرامیک سازی "روزنتال" آلمان با نگاره فرح دیبا نیز به چشم می خورد.

بخش دیگری از نمایشگاه اسکناس پنج ریالی، نُه ریالی، بیست ریالی همراه با  کاشی درباری سده ١۲ ساخته شده در شهرهای اصفهان و شیراز، از دیدنی های این نمایشگاه بی همتا در پله نخست سال ١٤۰۰ خورشیدی است. در گوشه دیگر نمایشگاه قالیچه ، رومیزی ، کفش و کیف زنانه سوگلی های روزگار ناصرالدین شاه قاجار، دیوار آویز هندی کمپانی "هروویتز" و کارهای زیبای هنرمندِ طراح استرالیایی "فلورانس برودهارت"، کاغذ دیواری های خوشرنگ و نگار، زری دوزی با نقش گل انار، طاووس، سیمرغ خیره کننده است. 

گلدان سرامیک، کاشی گلدار، بشقاب سرامیک و نمکدان همراه بافتنی هایی از جمله جوراب کوچ نشینان و چارق بومیان جنوبی از چیزهایی است که در نمایشگاه موزه "پاورهاوس" شهر شش و نیم ملیون جمعیتی سیدنی استرالیا بازدید کننده را بر بال سیمرغ و طاووس خوشرنگ خیال به روزگار قاجاری ایران پرواز می دهد.