وجود و انتخاب

عبدالخالق ماجدی

دوستی امروز، مطلبی از اِمت فاکس، نویسنده و فیلسوف ایرلندی برایم فرستاد.  فاکس در اولین سفر خود به آمریکا برای صرف غذا به رستورانی می رود.

او در گوشه‌ای به انتظار پیشخدمت می نشیند اما کسی به او توجه نمی‌کند. از همه بدتر افرادی که بعد از او وارد شده بودند همگی مشغول خوردن بودند.

پس از چند دقیقه با ناراحتی از مردی که بر سر میز مجاور نشسته، می پرسد: من ۲۰ دقیقه است که این جا نشسته‌ام، چرا پیشخدمت به من توجه نمی‌کند؟!

مرد پاسخ داد: 

اینجا سلف سرویس است. به انتهای رستوران بروید و هرچه می‌خواهید در سینی بگذارید، پول آن را بپردازید و غذایتان را میل کنید.

امت فاکس بعدها در این خصوص می نویسد:

احساس حماقت می‌کردم. وقتی غذا را روی میز گذاشتم ناگهان به ذهنم رسید که زندگی هم در حکم سلف سرویس است. همه نوع رخداد، فرصت، موقعیت، شادی و غم در برابر ما قرار دارد!

باید تصمیم بگیریم که در مواجهه با این گزینه ها، چه کنشی را انتخاب کنیم!

وقتی مناظره اقتصادی کاندیدای ریاست جمهوری می دیدم آرزو کردم که خدا کند کولبران مرزی، تلویزیون نداشته باشند و این مناظره را ندیده باشند. از کپرنشینان عبدل آباد کرمان اطلاع دقیق دارم که خدا رو شکر مناظره را ندیده اند.

کولبران مرزی فلسفه نخوانده اند ولی نیک می دانند که باید به اتکای وجود خود، بار زندگی شان از هستی را به دوش بکشند.

وقتی به تاریخ پدیدار  شدن فلسفه وجودگرایی در غرب با دقت نگاه می کنیم، می بینیم در دورانی که ساختارهای اجتماعی و اقتصادی به مرحله فروپاشی می رسند وجودگرایی شکوفا می شود و در این برهه ها،انسان می بایست مسئولیت زندگی خودش را برعهده بگیرد و اینجاست که اگر انسان به فهم مناسبی از فلسفه وجودی خودش پی نبرد با یاس و سرخوردگی و عبث بودن این شیوه زیستن را عریان تر از قبل،مواجهه خواهد شد.

در این نقطه تاریک هستی، دیگر موضوع اصلی، به تعبیر سقراط ، چگونه زیستن نیست بلکه به "چرایی زیستن" با این همه درد و مشقت می رسیم!

وجودگرایان در پی این مقصود بودند که انسان/کولبر چه کند که بودنش و زندگی کردنش، عبث نباشد.