طرحی در جهت عکس شفاف و سالم‌سازی فضای مجازی

اسماعیل منصورنژاد

طرح صیانت اینترنت یک تلاش بی‌نتیجه برای سرپوش گذاشتن بر واقعیت‌هایی است که در دنیای آزاد درز پیدا می‌کند و خوشایند برخی نیست. ‌ وقتی دیدند طرح فیلترینگ اینترنت جز هزینه‌های کلان مادی و معنوی هیچ سودی نداشته است، به این طرح پناه برده‌اند. البته منظورم این نیست که هرآن چه درباره حاکمیت، دین، سیاست و... در فضای مجازی دست به دست می‌شود، عین واقعیت است. این طرح با هر هدفی که نوشته شده باشد، حتی در کوتاه ‌مدت هم نمی‌تواند باعث آرامش خاطر طراحان پیدا و پنهان آن شود و خیلی سریع نه تنها عملاً از اعتبار ساقط می‌شود، بلکه نتیجه عکس هم می‌دهد و اثرات منفی آن به مراتب شدیدتر از قبل خواهد بود. فضای حاکم بر افکار عمومی در ایران که اغلب برآمده از تبادل اطلاعات در فضای مجازی است، خوشایند دست‌اندرکاران این طرح نیست و بر همین اساس می‌پندارند اگر فضا را بسته و محدود کنند، راحت می‌شوند. این یک نتیجه‌گیری کاملاً کودکانه است.

اگر بر اساس این طرح بچه‌گانه فضا بسته شود، «در هر حال» (تأکید می‌کنم در هر حال) راهی برای درز اطلاعات پیدا می‌شود و از آن پس حتی مطالب دروغ و شایعات نیز شدیدتر از قبل به عنوان واقعیت تثبیت می‌شوند. به همین دلیل هرچه فضا بازتر باشد، ضمن طرح واقعیت‌ها و جدی گرفتن آن‌ها برای از بین بردن کاستی‌ها، شایعات و دروغ‌ها نیز بی‌اثر می‌شوند. مثالی تاریخی بزنم: تا کنون 2هزار جلد کتاب علیه مسیحیت نوشته شده و همه جا نیز در اختیار همه است. اگر در مقابل یکی از این کتاب‌ها صف‌آرایی می‌کردند و جلو انتشار آن را می‌گرفتند و یا بعد از انتشار آن را جمع می‌کردند، راست و دروغ با هم قاطی و زیر عنوان «واقعیت» مطرح می‌شد و اثر چندانی از مذهب مسیحیت در جهان باقی نمی‌گذاشت.

با این وصف، آن چه که طراحان به دنبال آن هستند، خواسته یا ناخواسته کاملاً در جهت عکس شفاف و سالم‌سازی فضا است و به جای صیانت، ضربات بیشتری وارد می‌کند. البته طراحان مدعی‌اند که این طرح ربطی به محدودسازی اینترنت و فضای مجازی ندارد و هدفش جلوگیری از محتواهای نامناسب و غیراخلاقی و صیانت از کاربران در برابر کاهبرداران و... است. این ادعا پایه و اساس درستی ندارد و یک بهانه بیش نیست. هیچ کاری هم در این رابطه نمی‌توانند انجام دهند؛ مگر این‌که اینترنت را از اساس قطع کنند که فقط در کوتاه‌مدت جواب می‌دهد. به نظر می‌رسد طراحان در این باره صداقت ندارند که واقعیت را با مردم مطرح کنند. اگر دغدغۀ طراحان این است، از خودشان بپرسند چگونه یک زندانی 23 ساله با 23 بار سابقۀ کیفری همچنان می‌تواند در زندان و با تلفن زندان یا تلفن همراه از مردم کلاهبرداری کند؟! طراحان این طرح که به نظر می‌رسد هیچ اطلاعی از افکار عمومی و ساز و کارهای دنیای جدید ندارند، باید سوابق تاریخی این‌گونه طرح‌ها را هم در نظر بگیرند: 1 ـ طرح جمع‌آوری نوارهای کاست خوانندگان از ماشین‌ها که در اول انقلاب اجرا شد، کاملاً شکست خورد و به ضد خود تبدیل شد. 2 ـ طرح جمع‌آوری دستگاه‌های پخش ویدیویی کاملاً شکست خورد و به ضد خود تبدیل شد. 3 ـ طرح جمع‌آوری دستگاه‌های گیرنده امواج ماهواره‌ای کاملاً شکست خورد و این هم به ضد خود تبدیل شد. 4 ـ طرح فیلتریزه کردن اینترنت کاملاً شکست خورد و باعث شد حتی دروغ‌ها و شایعات نیز به عنوان واقعیت‌های قابل باور مطرح شوند.طرح «صیانت از فضای مجازی» قبل از اجرا شکست خورده است. مطمئن هم نیستم کسی در اطراف آن‌ها پیدا ‌شود که به طراحان بفهماند به شدت شکست می‌خورند.

(هفته نامه نسیم جنوب – سال بیست و چهارم – شماره 976)