مصاحبه نسیم جنوب با دکتر طالب موذنی مهاجر بوشهری در عمان:

بیشتر درس گرفته‌ام تا تجربه کسب کرده باشم

- لطفا خودتان را معرفی فرمایید و سیر مهاجرت، کشور  و دلیل مهاجرت خود را بفرمایید.

- طالب مؤذنی متولد شهرستان جم، استان بوشهر، دانشیار دپارتمنت الکترونیک و مخابرات دانشکده گلوبال مهندسی و تکنولوژی دانشگاه وست انگلند در عمان، و دانش آموخته دکتری مهندسی برق، مخابرات از دانشگاه نوادا، لاس وگاس آمریکا هستم.

قبل از پاسخ به سوال شما بهتر است بگویم که مهاجرت به لحاظ معنایی و خصوصا معنای حقوقی کلمه به این بنده اطلاق نمی‌شود. چون که برای همیشه از کشور نرفته‌ام و تنها در خارج از کشور (آمریکا) درس پاس کرده‌ام و سپس در کشوری دیگر (عمان) موقتا مشغول به کار شده‌ام. علت اول و اصلی تحصیلم در خارج کشور، این بود که بعد از فارغ التحصیلی، عضو هیات علمی دانشگاهی بشوم که از نظر حقوق مالی خیلی بهتر از کشور خودمان باشد. آن زمان‌ها (اوایل دهه هشتاد) که گرم فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی در منطقه بودم خیلی مشتاق بودم که از نظر مالی حقوقی داشته باشم که بتوانم خرج امور عام المنفعه و کارهای فرهنگی کنم. بیش از آن که حضور خودم در منطقه را مؤثر بدانم، برخورداری از منابع مالی مستقل برای انجام چنین کارهای بشردوستانه‌ای را مؤثر می‌دانستم. شاید خیلی‌ها مرا به دیده‌ی علمی می‌نگریستند ولی خودم چنین دیدی به خودم نداشتم، و علاقه علمی‌ام در آن سال‌ها بعد از علاقه اجتماعی‌ام بود.

 این را هم بگویم که کلا در طول زندگی‌ام تا حالا شش دوره علاقه عوض کرده‌ام و آن دوران علاقه اجتماعی غلبه داشت. به این نتیجه رسیده بودم که اگر بخواهم به آن تمکن مالی در خارج از کشور برای انجام فعالیت‌های اجتماعی داخل کشور برسم، بهترین راهش ادامه تحصیل است. به خاطر همین ابتدا مقاله تخصصی در زمینه رشته تحصیلی خودم (مهندسی برق و  مخابرات) نوشتم. آن گاه با پذیرش مقاله، توانستم ویزای آمریکا بگیرم. به آن جا که رسیدم یکی از اساتید دانشگاه پیشنهاد تغییر ویزا و ماندن داد. همان جا بود که توانستم پذیرش تحصیلی همراه با کمک هزینه آن دانشگاه دریافت کنم و در مقطع دکتری ادامه تحصیل بدهم. پس از اخذ مدرک، شش سال دیگر هم به صورت پژوهشی در همان دانشگاه فعالیت کردم و نهایتا با برگشت به ایران و کمی کار در کشورمان به اینجا (عمان) آمدم.

 اما اینجا آمدنم علت دیگری داشت. نه تنها دیگر آن دوران شور فعالیت‌های اجتماعی گذشته بود بلکه دو دوره علاقه دیگر هم از سرم گذشته بود تا این که علاقه غالبم علاقه علمی شد. با این امید که از طرح‌های علمی‌ام در خارج از کشور حمایت شود، تصمیم گرفتم که موقتا از کشور بروم.

- در دانشگاه عمان به چه کاری مشغول هستید؟

- اینجا کارم در دانشگاه دو بخش دارد: آموزشی و پژوهشی. آموزشی بخشی است که بخاطر آن حقوق می‌دهند که همان تدریس روزانه در دوره کارشناسی رشته‌های مهندسی برق است. ولی پژوهشی، بخشی است که فقط بخاطر علاقه خودم و برنامه‌های علمی که دارم انجام می‌دهم.  

- از تجربه های این سفرها و مهاجرتها که می‌تواند برای دیگران مفید باشد برای خوانندگان نسیم جنوب بگویید.

- تجربه‌های مثبت و منفی زیادی نداشته‌ام. بیشتر درس گرفته‌ام تا تجربه کسب کرده باشم. از آمریکا مهمترین درسی که گرفتم این بود، برای موفقیت علمی نیاز به سابقه قوی علمی است.

کسی که در دانشگاه‌های ایران شروع و پایان خیلی خوبی نداشته باشد، نمی‌تواند در آمریکا موفق شود. این طور نیست که با هر معدلی و از هر دانشگاهی از ایران به آمریکا بروی و آن جا موفق بشوی. 

درس دوم این بود که آن قدر که کیفیت کار برای آمریکایی‌ها مهم است، کمیت مهم نیست. از یک کار علمی بزرگ که نتایجش در یک ژورنال معروق منتشر شود از ده‌ها کار متوسط و معمولی بهتر استقبال می‌شود. 

مشاهده دیگری که داشته‌ام، میزان پرکاری خارجی‌ها در مقایسه با هموطنان خودمان است. با مشاهده و یا تجربه مستقیم کار کردن با خارجی‌ها، واقعا شگفت زده می‌شدم. خودم هیچ وقت دانشجوی تنبل یا کم‌خوانی نبوده‌ام ولی از دیدن چنین صحنه‌هایی واقعا تحت تاثیر قرار می‌گرفتم. 

درس بعدی، تک بعدی بودن خارجی‌ها بود. اینکه مثلا دانشجو فقط درس می‌خواند و استاد دانشگاه فقط فعالیت علمی و پژوهشی داشت. برای این موارد، طی ده سالی که آن جا بودم مورد به مورد مصداق دارم که وقت خوانندگان را با ذکر آنها نمی‌گیرم. 

ولی تجربه عمان، نسبتا متفاوت است. اینجا که هستم، از بعضی جهات، قدر کشور خودمان خصوصا دانشجویان و اساتید را بیشتر می‌دانم. 

- چه توصیه‌ای به کسانی که قصد مهاجرت دارند، دارید؟

- اول از همه اینکه برای مهاجرت حتما دلیل ایجابی داشته باشند، نه فقط سلبی. برای یک مهاجرت موفق، هم شرط لازم داریم و هم شرط کافی. اینکه "وضع خوب نیست و تو ایران آینده‌ای نداریم و هر جا برویم بهتر است" کافی نیست. بلکه شرط اصلی و لازم این است که با فرض مهاجرت، آیا کار و کاسبی در آن کشور برای مهاجر مهیا است یا نه. 

خودم در کل، در مشورت‌ها خیلی کم پیشنهاد مهاجرت می‌دهم و احساس می‌کنم که بعضی‌ها را منصرف کرده‌ام. 

در زمینه علمی که خودم تجربه کرده‌ام، همان طور که گفتم، برای هر تحصیل کرده‌ای مهاجرت لزوما موفقیت آمیز نیست. اگر دانشجویی به هر دلیلی دل به خارج بسته است، توصیه اکیدم این است که دوران تحصیلش را در بهترین دانشگاه‌های کشور با بالاترین ارزیابی (معدل و نمره زبان) بگذراند.

هفته نامه نسیم جنوب- سال بیست و چهارم - شماره 984