مصاحبه نسيم جنوب با دکتر سياوش دهقاني به مناسبت روز پزشک:

تمركز بر افزايش پزشکان، بدون توجه به كيفيت آموزشي فاجعه بار است

- لطفا خودتان را براي  خوانندگان نسيم جنوب  معرفي کنيد.

- درود خدمت شما و خوانندگان فرهيخته تان، من سياوش دهقاني هستم 49 سال سن دارم و پزشك متخصص گوارش هستم.

- متولد کجا هستيد و دوره دانش آموزي شما امکانات آموزشي آن جا چه طور بود؟

- متولد شبانكاره دشتستان هستم، صحبت از دهه شصت هست كه من دانش آموز بودم، امكانات در حد اوّليه بود ولي خدا رو شكر دبيرستان تو محل خودمان بود لازم نبود شهر ديگه اي برويم، خودمان بوديم و كتابهاي مان، شايد نداشتن امكانات كمك آموزشي يک جنبه مثبت هم داشت، كمك مي كرد تمام تمركزمان رو همان كتابهاي مان باشد.

- دانش آموز  که بوديد علاقه داشتيد بزرگ که شديد، چکاره شويد؟

- راستش تو شهر ما كه آن موقع هنوز شهر هم نشده بود تعداد انگشت شماري دانشجو يا فارغ التحصيل دانشگاهي داشتيم، الگويي كه مثلا دكتر باشه نداشتيم، ذاتاً به طبيعت علاقه زيادي داشتم و دارم، بالطبع درس مورد علاقه ام زيست شناسي بود و آرزوم قبولي تو رشته دبيري زيست شناسي بود.

- در چه سالي و در چه دانشگاهي قبول شديد؟

- سال 1370 هم ديپلم گرفتم هم كنكور دادم، از ترس اين كه دبيري زيست شناسي قبول نشوم يك سال آخر دبيرستان را نشستم خوب درس خوندم، از آن جا كه كنكور آزمايشي و تست زني و اين چيزها اصلا تو شرايط ما موضوعيت نداشت از توانايي خودم بي خبر بودم، رتبه ام كه آمد ديدم پزشكي قبول مي شوم!

- از روي علاقه به پزشکي اين رشته را انتخاب کرديد و يا براي منافع آن؟

- باور كنيد هيچ كدام، دبيرستان محل ما آن موقع دو تا رشته بيشتر نداشت: علوم انساني و علوم تجربي، دانش آموزهايي كه قوي تر بودند تجربي مي رفتند، من هم تجربي نشستم، رتبه كنكورم هم كه خوب آمد، اون موقع رتبه خوب ها اول پزشكي مي زدند بعد دندانپزشكي بعد داروسازي من هم همين كار رو كردم، همين.

- تخصص و فوق تخصص خود را در چه رشته و دانشگاهي گرفتيد؟

- عمومي رو از دانشگاه شيراز فارغ التحصيل شدم، تخصص داخلي رو از دانشگاه شهيد بهشتي، فوق تخصص گوارش رو از دانشگاه تهران.

- در کل، وضعيت گوارشي مردم استان بوشهر چگونه است و بيشتر چه بيماريهايي در اين زمينه دارند؟

- نه فقط استان ما بلكه كلّ كشور بيشترين بيماريهاي گوارشي متاسفانه بيماريهاي مرتبط با مشكلات اعصاب و روان هست مثل سوء هاضمه عملكردي كه مردم بهش معده عصبي ميگن و سندرم روده تحريك پذير كه مردم بهش روده عصبي ميگن، اگه قراره تفاوت شيوع بيماري گوارش استانمون رو نسبت به استانهاي شمالي تر بهتون بگم ما قطعاً سرطان معده كمتري داريم و شايد سرطان روده بزرگ (كولون) بيشتري داشته باشيم.

- چه نکات مهم خودايمني گوارشي و جلوگيري از بيماري ها به آن توصيه مي کنيد؟

- بيشترين عامل سرطان معده ميكروب هليكوباكتر پيلوري يا همون ميكروب معده هست پس رعايت بهداشت خوراكي مهمّ است؛ ديگه اين كه رد پاي اضافه وزن و چاقي رو امروزه تو خيلي از بيماريها از جمله سرطان كولون و كبد چرب مي شود ديد، پس پيشگيري از اضافه وزن و در صورت اضافه وزن كاهش وزن به وسيله رژيم غذايي و ورزش خيلي مهم هست، مصرف گوشت قرمز و فست فود كمتر و مصرف بيشتر سبزي و ميوه هم خيلي مهم است.

- شاهد انتشار اشعاري از شما در نسيم جنوب و فضاي مجازي هستيم. چه شد که به سمت شعر و شاعري کشيده شديد؟

- يک علاقه ذاتي در وجودم بود، تو دوره نوجواني نه فقط من كه خيلي از هم سن و سالهاي مان استاد شجريان و شهرام ناظري گوش مي داديم، از طريق اين بزرگان با اشعار سعدي و حافظ و مولانا و ... آشنا شدم، كتاب عروض بچه هاي علوم انساني رو گرفتم خواندم با وزن و قافيه آشنا شدم، بعدش شعر جوشيد و بر زبان آمد، براي گروه سرود مدرسه شعر گفتم و البته براي دل خودم ...

- در زمينه شعر آيا  مطالعه اي داريد و يا خودجوش پيش رفته ايد؟

- مطالعه قاعده مند كه خير،  در دوره دانشجويي خوره كتابهاي شاعران معاصر و مجلّات ادبي مثل آدينه بودم، هر شعري مي خواندم با خودم وزن و آرايه هاي ادبيش رو تحليل مي كردم، حالا هم همين كار را مي كنم، يه غزل خوب كه مي خوانم تا يک ماه شارژم ، هيچي مثل يه غزل خوب حال آدم را جا نمي آورد، باور كنيد.

- رابطه پزشکي با شعر و شاعري چيست؟

- ما شعراي پزشك زيادي داريم، ابوعلي  سيناي بزرگ هم شاعر بوده، خود من الگويم دكتر مژگان عباسلو بود كه متخصص داخلي است و غزل سراي خيلي خوبي است، شايد ماهيت كار پزشكي ما را به سمت شعر و شاعري مي كشاند، وقتي مثل يک مكانيك بايد به بدن انسان دقت كني و عيب كار را پيدا كني و تعميرش كني معلوم است دلت تلطيف مي خواهد، روحت مي رود سراغ شعر و البته موسيقي؛ در مورد خودم بايد بگويم اگر موسيقي هم گوش بدهم بيشتر بخاطر غناي شعريش گوش ميدهم.

- تعداد زيادي از مردم از اهميت بيش از اندازه ماديات براي برخي پزشکان و کمبود دلسوزي آنها  گلايه دارند، نظر شما چيست؟

- بايد واقعيت ها گفته شود، پزشكان قشري علي حده از جامعه نيستند، كدوم قشر هست كه تو جامعه امروزي ما درگير ماديات نشده؟ مگر قضات و وكلا و مهندسين ساختمان و ... با جون مردم سر كار ندارند؟ درگير ماديات نشده اند؟ البته اين بدان معني نيست كه ما پزشكان دلسوز وارسته كم داشته باشيم، اما منكر اون دسته از پزشكاني كه شما اشاره كرديد  نمي شوم.

- جامعه پزشکي با چه مشکلاتي در ايران روبروست؟

- اول؛ عدم تطابق تعرفه ها با تورم هست، وقتي تعرفه ها رو نظام پزشكي مطابق با تورم افزايش نمي دهد پزشك هم مثل كارمند سال به سال جيبش خالي تر مي شود، سه راه بيشتر پيش پاش نمي ماند، يا بماند و بيشتر از تعرفه، اما واقعي از بيمار پول بگيرد يا بماند و هر سال درآمدش كمتر و هزينه اش بيشتر شود يا اصلا نماند و مهاجرت كند!

دوم؛ عدم وجود سيستم كارآمد ارجاع هست، بيشتر بيماراني كه در طول روز متخصص ها و فوق تخصص هاي ما مي بينند را پزشكان عمومي و خانواده مي توانند ببينند.

- سياست وزارت بهداشت دولت رئيسي به افزايش پذيرش دانشجويان پزشکي قرار گرفته است، نظر شما چيست؟

- تمركز بر كميت بدون توجه به كيفيت آموزشي  فاجعه بار است، همين الان سيستم درماني بريتانيا با كمبود شديد پزشك مواجه است، مگر نمي توانند مثل دولت ما با يک امضاء تعداد بيشتري دانشجو پزشكي و رزيدنت بگيرند و مشكل را مثلاً حل كنند؟ مي خواهند كار اصولي باشد، اگه امكانات تربيت پزشك و متخصص خوب ندارند چرا بايد سلامتي افراد جامعه كه شرط ابتدايي توسعه هست رو با تصميمات خلق الساعه به خطر بياندازند؟

- با توجه به درآمد خوب پزشکان در ايران چرا خيلي از آن ها ناراضي هستند؟

- اول كه اين درآمد خوب با ساعات كاري زياد به دست مي آيد، شما برا اين كه به سطح درآمد پزشكي كه تو يک كشور توسعه يافته دارد كار مي كنه برسي بايد چند برابر همون پزشك مريض ببيني يا عمل كني اين يعني كاهش كيفيت زندگي شما و البته عدم رضايت شغلي. دوم عدم وجود سيستم ارجاع مناسب شما را مجبور مي كند، نتوانيد مريضهاي خاص و درخور تخصص خودتان را ببينيد. سوم فقط شما نيستيد كه بايد از زندگي لذت ببريد ، مسلّماً همسر و فرزندان شما هم بر شما حقّي دارند.

- چه خاطره جالبي از پزشکي داريد؟

- تو بوشهر كه طبابت مي كردم واقعا يک بار معجزه ديدم، يكي از مريض هايم كه آقاي حدود چهل ساله اي بود و با درد سر دل آمده بود را اندسكوپي كردم ديدم سرطان پيشرفته معده دارد سونوگرافي و سي تي اسكن نشان داد كه متاسفانه سرطان غده هاي لنفاوي شكم و كبد رو هم درگير كرده، با نااميدي و فقط براي اين كه طول عمر بيشتري نصيبش بشود فرستادمش تهران براي شيمي درماني و عمل، بعد از چند ماه برگشت پيشم بدون هيچ علامتي از سرطان در بدنش، به عمل و شيمي درماني كاملا جواب داده بود، هنوز هم بعد از گذشت ساليان هيچ علامتي از سرطان تو بدنش نيست، هر سه ماه براي چك آپ مي آمد پيشم، يک بار ازش پرسيدم ببينم تو برا خدا چي كار كرده اي كه اينجوري بهت جواب داد؟ گفت من و خانمم بچه دار نمي شديم، رفتيم بهزيستي يک پسر آورديم خانه و مثل بچه خودمان بزرگش كرديم و من فكر مي كنم اينها همه از بركت وجود ايشان در زندگي مان هست.

- سخن پاياني؟

- تنها تشكر از شما، مي دانم در اين شرايط مستقل كار كردن چه قدر سخت است، خدا قوّت.

(نسیم جنوب، سال بیست و پنجم، شماره ۱۰۱۵)