طراحی سایت
تاريخ انتشار: 11 آذر 1393 - 13:44

 راهبردهاي سياسي بر?اساس «داشته?ها و نداشته?ها»، «ضعف?ها و قدرت?ها» اتخاذ و تدوين مي?شوند و بر همين اساس داراي پارامتر نسبي بودن هستند. نسبي بودن راهبردها به اين معناست كه هر راهبردي در واقعيت خود تناقضات و نارسايي?هاي متعددي دارد و چنين نيست كه راهبردها، به مثابه الگوهاي نظري كامل و جامع، فاقد اشكال و تناقض باشند و راهبردهايي كه تا اين حد بي?اشكال هستند، چنان انتزاعي مي?شوند كه كاربرد اجرايي نخواهند داشت.

آينده اصلاحات چگونه رقم خواهد خورد؟
راهبرد؛ تعامل با حاكميت تاكتيك؛ تعامل با بدنه اجتماعي

اعتماد: مجتبي حسيني/ تا پيش از انتخابات رياست?جمهوري بسياري از كنشگران ضد رفرميست و اصلاح?طلب بر شيپور مرگ اصلاح?طلبي مي?دميدند و با صدايي رسا اعلام مي?كردند كه اصلاحات واصلاح?طلبان به پايان خط رسيده?اند اما امروز همان عده?يي كه تحليل?شان مرگ اصلاحات بود نگران كسب اكثريت مجلس از سوي اصلاح?طلبان? هستند. اين در حالي است كه فضاي بازيگري براي عناصر سياسي- اجتماعي اصلاح?طلب با وجود بهبودهايي كه پس از دولت روحاني بهتر شده اما همچنان با تهديدها و تحديدهاي فراواني مواجه و روبه?روست. اما نگراني?هاي جريان?هاي ضد اصلاحات بيانگر اين واقعيت است كه گفتمان اصلاحات به لحاظ اجتماعي و مطالبات مدني، از اقتداري قابل تامل برخوردار است. با اين مقدمه كوتاه، اين سوال كليدي بايد پاسخ داده شود كه اصلاح?طلبان با توجه به اقتدار اجتماعي و مصايب بازيگري سياسي، چگونه مي?توانند راهبردي براي عملياتي كردن مطالبات حاميان و هواداران خود داشته باشند؟آيا با توجه به مصايب بازيگري و كنشگري سياسي و موقعيت فعلي اصلاح?طلبان در فضاي قدرت بايد گفت كه راهبرد اصلاحات به بن بست رسيده است؟يا چنين بن بستي بيش از آنكه واقعيتي داشته باشد ناشي از ذهنيت برخي فعالان سياسي مخالف اصلاحات است؟براي پاسخ به اين پرسش?ها و اينكه چگونه مي?توان ميان اقتدار اجتماعي موجود اصلاح?طلبان و نيروهاي سياسي اين گفتمان پيوندي برقرار كرد لازم است تا هيبت و هويت راهبرد?ها و تاكتيك?هاي اصلاح?طلبان براي برون رفت از وضعيت موجود مورد ارزيابي قرار بگيرد. البته پيش از طرح اين موضوع بايد تفاوت راهبرد سياسي و تاكتيك سياسي مشخص شود چرا كه امروز مشاهده مي?شود بسياري از فعالان سياسي- اجتماعي به نادرستي دچار خلط مفاهيم شده و با بي?توجهي بر اين مساله اقدام به اتخاذ روش?هايي مي?كنند كه بعضا به اشتباه راهبرد يا استراتژي خوانده مي?شود اما در واقع، تاكتيكي ميان مدت است كه پس و پيش آن مشخص نيست.

يكم؛ تفاوت راهبرد و تاكتيك

استراتژي يا راهبرد به معناي علمي و فني آن عبارت است از يك طرح عملياتي براي هماهنگي و سازماندهي اقدامات براي دستيابي به هدف. راهبرد چگونگي دستيابي به اهداف را مشخص مي?كند و به اينكه اهداف چه چيز هستند يا چه بايد باشند يا چگونه بايد تعيين شوند كاري ندارد. راهبرد عالي?ترين سطح از ميان سطوح چهار?گانه مديريت است كه اين چهار سطح عبارتند از:
 ١- سطح راهبردي
 ٢- سطح عملياتي
 ٣- سطح تاكتيكي
 ٤- سطح تكنيكي
با نيم نگاهي به تفسير و معني كلمه راهبرد مشخص مي?شود كه منظور از راهبرد يا استراتژي سياسي، خط??مشي كلان و طرح عملياتي درازمدتي است كه به?منظور دستيابي به اهداف عالي تعيين شده، طراحي و اجرا مي?شود. بنابراين وقتي كه اهداف كلان و طرح درازمدت رسيدن به آن در ذيل مفهوم راهبرد قرارگيرند، روشن است كه تعيين و نيز تغيير اين مجموعه به سهولت و در زمان كوتاه انجام نمي?شود در حالي كه منظور از تاكتيك، كاربست آن راهبرد در شرايط خاص و ميدان عمل است كه بايد از اطلاعات و داده?هاي جزيي و نيز با توجه به نتايج خاص هر عمل استخراج و اجرايي شود.

دوم؛ راهبرد سياسي امروز اصلاح?طلبان

منبع راهبردهاي سياسي (حكومت-دولت يا جناح سياسي) هرگز يك فرد يا يك شورا نيست و به منابع و مجموعه?يي از عوامل سياسي، تاريخي، فكري وتجربه?يي نياز دارد. برهمين اساس است كه شناخت هويت راهبردهاي سياسي مستلزم داشتن چنين اشتراكاتي هستند. با توجه به درك مشترك نيروهاي اصلاح?طلب از وضعيت موجود?شان در فضاي سياسي كشور و شناخت واقع?بينانه از مجموعه ديوارهايي كه مقابل?شان قرار گرفته، مي?توان گفت كه اصلاح?طلبان بيش از هر زمان ديگري امروز پتانسيل اتخاذ راهبرد سياسي مشخص را دارا هستند. انطباق يافتن ديدگاه?ها، دلمشغولي?ها و ذهن?مشغولي?هاي اصلاح?طلب يقينا در حال حاضر نمي?توانست اين?گونه به يكديگر مشابهت داشته باشد مگر با گذشت زمان و رفتار واحد از سوي مجموعه رقبا و مخالفان گفتمان اصلاحات. بر اين اساس اصلاح?طلبان تا به امروز راهبردهاي مختلفي همچون «فشار از پايين- چانه?زني در بالا، آرامش فعال، صبر و سكوت و...» را آزموده?اند و به نظر مي?آيد كه راهبرد امروز اصلاح?طلبان در «تعامل با حاكميت با حفظ هويت اصلاح?طلبي» تعريف و تدوين شده است. در اين ميان عده?يي از گروه?ها و نيروهاي وابسته به اين گفتمان گويا ضرورت اين تغييراستراتژي را درك نكرده?اند و نمي?دانند كه چرا اين اتفاق مهم بايد عملياتي شود. اگرچه اين واقعيت غير قابل انكار است كه تغيير استراتژي و راهبرد به اين سادگي نيست كه بتوان آن را به سهولت تغيير داد و با آن انطباق يافت. «تعامل با حاكميت» بي?ترديد به معناي عقب?نشيني از اهداف و مطالبات ترسيم شده در تمامي اين سال?ها نيست و مي?توان آن را راهبردي دو وجهي (كوتاه?مدت- ميان مدت) دانست كه مي?خواهد همزمان با خلع سلاح كردن اصلاح?طلب ستيزان كه همواره اصلاح?طلبي را مترادف با براندازي معرفي مي?كنند، فضاي بازيگري را براي كنشگران و نيروهاي خود افزايش دهد. شايد در اين ميان كساني از نيروهاي اصلاح?طلب باشند كه بگويند آنچه امروز اصلاح?طلبان در ميدان سياست?ورزي با آن مواجهند محصول اتخاذ?كنندگان راهبرد امروز اصلاحات است كه البته ضروري است اين منتقدان بايد ?ايده خود را براي جبران اين ضعف?ها ارايه كنند چرا كه هويت يك كنشگر سياسي وابسته به تلاشي است كه او براي تحقق اهداف خود و حاميان و هواداران خود انجام مي?دهد و سكوت و انفعال در ميدان سياست، ماحصلي به جز كناره?گيري محترمانه از بازيگري سياسي ندارد.
از سوي ديگر بايد توجه داشت كه راهبردهاي سياسي بر?اساس «داشته?ها و نداشته?ها»، «ضعف?ها و قدرت?ها» اتخاذ و تدوين مي?شوند و بر همين اساس داراي پارامتر نسبي بودن هستند. نسبي بودن راهبردها به اين معناست كه هر راهبردي در واقعيت خود تناقضات و نارسايي?هاي متعددي دارد و چنين نيست كه راهبردها، به مثابه الگوهاي نظري كامل و جامع، فاقد اشكال و تناقض باشند و راهبردهايي كه تا اين حد بي?اشكال هستند، چنان انتزاعي مي?شوند كه كاربرد اجرايي نخواهند داشت. ازاين رو اتخاذ تعامل با حاكميت با حفظ هويت اصلاح?طلبي در مقام راهبرد پذيرفته شده از سوي همه نيروهاي اصلاح?طلب مي?تواند راهبردي واقعي و نه انتزاعي باشد كه بتواند راه را براي اصلاح و اصلاحات باز كند.

سوم؛ تاكتيك?ها و تكنيك?ها

با اين مقدمه مي?توان گفت كه ابزار عملياتي شدن اين راهبرد ميان مدت، حل و فصل برخي بدبيني?هاي موجود به نيروهاي اصلاح?طلب و تبديل آن به خوشبيني است. اگرچه برخي سران اصلاحات همواره به اين موضوع اشاره كرده?اند كه اصلاح?طلبان بخشي از نيروهاي ملي موجود در ايران و فضاي سياسي هستند و در پس و پيش انقلاب، برادري خود به حاكميت و نظام را نشان داده?اند اما گروه?هاي ضد اصلاحات با بهره?گيري از برخي عوامل همواره تلاش?شان بر كاريكاتوريزه كردن و خطرناك نشان دادن گفتمان اصلاح?طلبي در ايران بوده است كه متاسفانه به دليل دامنه وسيع نيروهاي اصلاح?طلب هر از چندگاهي بهانه?هايي براي كاربردي كردن اين روش غير اسلامي در قبال اصلاح?طلبان فراهم شده است. بر اين اساس به نظر مي?آيد كه همه نيروهاي اصلاح?طلب درون حاكميت و معتقد به ظرفيت?هاي موجود درون نظام براي پيگيري و عملياتي كردن پروژه?هاي اصلاحي با وجود همه فشارها بايد فرصت را ازاصلاح?طلب ستيزان و گروه?هايي كه منافع?شان با حضور مجدد اصلاح?طلبان در فضاي سياسي به خطر خواهد افتاد، بگيرند و مستمرا براي رفقاي منصف و معتدل سياسي خود كه در جناح مقابل قرار گرفته?اند اين پيام را توليد و منعكس كنند كه اصلاح?طلبان معتقد به نظام و قانون اساسي هستند و به راحتي از نظام سياسي?اي كه خود براي تثبيت و شكل?گيري آن هزينه?هاي بي?شمار داده?اند دست بر نمي?دارند. گروه?هاي مرجع و موجود در اختيار اصلاح?طلبان نظير سازمان?هاي مردم نهاد، احزاب، رسانه?ها و... نيز مي?توانند در لايه تكنيكي اقدام به توزيع اين پيام در سطح ملي كنند. همزمان كادر رهبري اصلاحات نيز با تدوين آيين?نامه?يي در اين زمينه وثبت امضاي همه معتقدان به اين آيين?نامه (مانيفست) و راه?اندازي كميته?يي انضباطي، جديت خود را در برخورد با نيروهايي كه بدون هماهنگي اقدام به اظهارنظر و در نتيجه هزينه?سازي براي كليت جناح اصلاحات مي?كنند، نشان دهد. از سوي ديگر اصلاح?طلبان هرچه سريع?تر بايد راه چاره?يي براي برقراري رابطه با بدنه اجتماعي خود از طريق تاسيس احزاب جديد يا فضاي مجازي بينديشند كه برگ برنده اصلاح?طلبان، تكثر هواداران و حاميان اجتماعي گفتمان اصلاح?طلبي در ايران است. تحقق چنين اتفاقاتي مي?تواند به باز كردن برخي از غل و زنجيرهايي كه به دست و پاي اصلاحات و اصلاح?طلبان بي?دليل و ناخواسته بسته شده است، كمك كرده و چشم?انداز روشني را براي آينده اصلاحات رقم زند.

برش ١

   منظور از راهبرد سياسي، خط??مشي كلان و طرح عملياتي درازمدتي است كه به?منظور دستيابي به اهداف عالي تعيين شده، طراحي و اجرا مي?شود. بنابراين وقتي كه اهداف كلان و طرح درازمدت رسيدن به آن در ذيل مفهوم راهبرد قرارگيرند، روشن است كه تعيين و نيز تغيير اين مجموعه به سهولت و در زمان كوتاه انجام نمي?شود در حالي كه منظور از تاكتيك، كاربست آن راهبرد در شرايط خاص و ميدان عمل است كه بايد از اطلاعات و داده?هاي جزيي و نيز با توجه به نتايج خاص هر عمل استخراج شود.

برش ٢

  راهبردهاي سياسي بر?اساس «داشته?ها و نداشته?ها»، «ضعف?ها و قدرت?ها» اتخاذ و تدوين مي?شوند و بر همين اساس داراي پارامتر نسبي بودن هستند. نسبي بودن راهبردها به اين معناست كه هر راهبردي در واقعيت خود تناقضات و نارسايي?هاي متعددي دارد و چنين نيست كه راهبردها، به مثابه الگوهاي نظري كامل و جامع، فاقد اشكال و تناقض باشند و راهبردهايي كه تا اين حد بي?اشكال هستند، چنان انتزاعي مي?شوند كه كاربرد اجرايي نخواهند داشت.

مرتبط:
برچسب ها:
اصلاح طلبان

نظرات کاربران
ارسال نظر

نام:

ايميل:

وب سايت:

نظر شما: