بابک شاکر

دوم خرداد به عنوان نقطه عطفی در تاریخ سیاسی ایران محسوب می شود، زیرا خاتمی به عنوان طراح یک گفتمان تاثیرگذار بر ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه توانست گفتمان اصلاحات را در تقابل با اقتدارگرایی  مطرح کند، در چنین ساحتی و با توجه به ایستادگی ساختارهای استبدادی در جامعه ایران مدت زمان کوتاه هشت ساله حرکت این گفتمان قادر به تثبیت چرخه تغییر در ساختار نظام سیاسی ایران نبود ومی بایست علاوه بر کارکرد نظری به صورت عملی نیز در قالب نهادهای مدنی تثبیت شده پی گیری می شد. اما متاسفانه فرصت طلبی ، ادعا وسهم خواهی مانع شد تا نهادهای مدنی در جامعه شکل بگیرد و جریان اقتدارگرا نیز با استعانت از ارائه پوپولیسم ویرانگر هشت سال جامعه را به سمت و سوی دیگری برد و روند شکل گرفته توسعه سیاسی متوقف شد. 

این وقفه می توانست به ترمیم بدنه ی نهادهای مدنی ، نیروهای مرجع و نظریه پردازان کمک کند تا خود را بازیابی کنند و گفتمان را عمیق تر واساسی تر شکل دهند که متاسفانه آنها نیز در رکود و سکون به سر بردند. جدای مقطع هشتاد وهشت که باز هم کاندیداتوری  موسوی و کناره گیری خاتمی ایجاد نوعی تقابل در جریان و بدنه سیاسی نمود و باعث شد تا افرادی تاثیر گذار در جریان اصلاحات دچار مشکلاتی شوند اما باز هم بازیابی کنشگری برمبنای این گفتمان امکان پذیر بود، اما انگار ماجرا شکل دیگری داشت ... 

از انتخابات ریاست جمهوری که منجر به انتخاب دکتر روحانی شد و نقش عارف و خاتمی که بگذریم، به انتخابات مجلس می رسیم که در این انتخابات متاسفانه استراتژی حضور حداقل ها برای مهار سیاست حذف سیاست ردصلاحیت ها مطرح شد که  با خود چند مشکل را به همراه داشت، اول اینکه احزاب فعال در استان ها بعلت کم بودن نقش شان در حوزه سیاسی محلی و همچنین کم بودن هواداران، به عنوان مرجع تصمیم گیری مناسبی محسوب نمی شدند. دوم اتخاذ تاکتیک عقب نشینی برای یارگیری از جناح مقابل و تایید صلاحیت شده امری ریسک پذیر و خالی از یک آینده نگری مناسب بود، زیرا معلوم نبود که شخص منتخب با سوابق مشخص سیاسی از جناح مقابل به آرمانهایی که حتی به صورت حداقلی متعلق به گفتمان اصلاحات و جریان اعتدالی بود، پایبند بماند. پس واگذاری به آینده اشتباه دوم بود. اشتباه سوم میثاق نامه طراحی شده توسط شورای سیاستگذاری و اینکه آیا تمامی مطالبات مردمی که به تآسی از بزرگان جریان اصلاحات به لیست مذکور اعتماد کردند را پوشش می داد. 

در واقع مردم در استانها نه به نمایندگان موجود در احزاب تک نفره یا دو نفره که به بزرگانی چون خاتمی اعتماد کردند و این انتخاب ها می تواند به راحتی وجهه خاتمی به عنوان شارح و بنیانگزار گفتمان اصلاحات را نیز خدشه دار کند. 

در نهایت امروز و در آستانه انتخاب هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی، همین موضوع اینبار دارد توسط جریانی دیگر که بیشتر شامل تکنوکراتها و حتی مدعیان اصلاح طلبی خنثی مطرح می شود، دوباره در ادامه همان روند خدشه بر چهره بزرگانی چون خاتمی ادامه می یابد. باید دقت داشت اگر منتخبین راه یافته به مجلس حافظ مطالبات مردمی هستند که به لیست شورای سیاستگذاری رای داده اند می بایست سر لیست اصلح خود را به عنوان رییس مجلس انتخاب کنند در غیر اینصورت و دقیقا اولین آسیب از عدم آگاهی و سوء تدبیر در معادلات رقم می خورد. دوم اینکه انتخاب عارف می تواند بدنه کنشگری اصلاح طلبی را در کنار جریان اعتدال دولت روحانی ترمیم بخشد و حتی آن را مجددا با تکیه بر حضور بزرگان اصلاحات روز آوری کند . سوم عقب نشینی با ادعای پیروزی در تناقض است. چهارم انتخاب لاریجانی می تواند چهره لیست امید واعتماد مردم را به خاتمی و بزرگان اصلاحات مخدوش کند .