طراحی سایت
تاريخ انتشار: 01 مهر 1403 - 13:38
مصاحبه با الهه غريب زاده، پژوهشگر فرهنگ بومي و لباس سنتي در بوشهر:

نکته?اي که با توجه به درجه تاثيرگذاري فزاينده آن در جامعه دارد، بايستي بيشتر مورد بررسي قرار گيرد، مبحث پوشش ها و يکسان?سازي آن در گروه?هاي عديده فرهنگي و هنري است که بي?شک خدشه وارد شدن به آن و عدم توجه کافي از سوي افراد در جامعه ضربه?اي جبران?ناپذير را به مقوله فرهنگي اجتماعي وارد خواهد کرد؛ که متاسفانه امروزه ما شاهد  لباس?هايي منافات با سنت اصيل بوشهري و..

 

مصاحبه با الهه غريب زاده، پژوهشگر فرهنگ بومي و لباس سنتي در بوشهر:  

لباس ? هاي محلي بوشهر؛ يکي از مهم ? ترين جاذبه ? هاي فرهنگي  

- انگيزه شما از پژوهش درباره لباس در بوشهر   چه بود؟  

-   در طول همه اين سال ها و با توجه به تجربيات ملي و بين المللي فرهنگي هماره با نبود منبع مشخصي از وضعيت لباس بوشهري مواجه بودم . متاسفانه در آرشيو کتب منتشر شده بوش هر تا قبل از سال 98 ، ما با نبود حتي يک تيتر کتاب در حوزه لباس مواجه بوديم يا لااقل من برخورد نکردم   و متاسفانه   با نگاهي به شيوه ? هاي قومي و عادات سنتي افراد و با نيل به فرهنگ کهن ديارمان، وجود عوامل بيروني ناشي از مدرنيته موجب کمرنگي و در اغلب موارد منسوخ گرديدن برخي آداب و رسوم شده که خوشبختانه همچنان ما شاهد ريشه ? هاي آن در کالبد جامعه چه از لحاظ تبليغات فرهنگي و چه از لحاظ ثبت و ضبط اين مهم هستيم .  

بي ? شک مطالعات ميداني رکن تاثيرگذار پژوهش ? هاي اجتماعي و مردم شناسي است . نظر به از دست رفتن پيران طلايي و منسوخ شدن اين ميراث ارزشمند و جايگزين گرديدن آن با لباس ? هاي امروزي و ديگر اقوام مهاجر ساکن در اين خطه و آشناسازي نسل جوان با لباس اصيل بوشهري، به مطالعات تحقيقي و ميداني روي آوردم تا گامي را جهت پاسداشت و معرفي اين مهم برداشته باشم .

- به ? عنوان يک پژوهشگر، آيا کتاب را قالب مناسبي براي ميراث فرهنگي و پوششي منطقه بوشهر يافتيد؟

- نکته ? اي که با توجه به درجه تاثيرگذاري فزاينده آن در جامعه دارد، بايستي بيشتر مورد بررسي قرار گيرد، مبحث پوشش ها و يکسان ? سازي آن در گروه ? هاي عديده فرهنگي و هنري است که بي ? شک خدشه وارد شدن به آن و عدم توجه کافي از سوي افراد در جامعه ضربه ? اي جبران ? ناپذير را به مقوله فرهنگي اجتماعي وارد خواهد کرد؛ که متاسفانه امروزه ما شاهد   لباس ? هايي منافات با سنت اصيل بوشهري و بصورت جايگزيني نامناسب براي ارزش ? هاي پوشاک بنيادي هستيم که به علت رنگ و لعاب آن و عدم آگاهي نسل نو يافته، مورد پذيرش اجتماعي شده و به عنوان ارزش و الگو در ساير شهرها و کشورها قلمداد گرديده است . بي شک، لباس هاي محلي اهالي استان بوشهر يکي از مهم ? ترين جاذبه ? هاي فرهنگي اين منطقه به شمار مي رود . انشاله   اميدواريم که اين کتاب با بخش ? هاي تنظيم يافته متنوع مي تواند قالبي مناسب براي صيانت از ميراث فرهنگي و معنوي ديارمان باشد .

- فکر مي ? کنيد با احياي فرهنگ اصيل و ديرينه اين زادبوم، نسل امروز اين منطقه را چگونه مي ? توان با آن پيوند داد و گسست فرهنگي موجود را جبران کرد؟

- امروزه نگاهي که از سوي رسانه ? ها، سازمان ميراث فرهنگي و حتي بسياري از مردم ? شناسان و فرهنگ ? شناسان ما ترويج مي ? شود نگاه زينتي و تفريحي به سنت است . نگاهي زيبايي ? شناسانه که مبتني بر معرفي آداب عروسي و عزاي اقوام مختلف، بازي ? هاي محلي، جشن ? هاي بومي است .   نگاهي که مراجعه به سنت را نوعي سرگرم ي مي ? داند؛ مثل شركت در يك كارناوال يا مشاهده يك مركز خريد و در بهترين حالت مراجعه به فرهنگ و ميراث تمدني با نگاه موزه ? اي و براي کسب معلومات عمومي درباره لباس ? ها و خوراك ? هاي اقوام گوناگون . اين نگاه به سنت اگرچه بد نيست اما نوعي تصور را در پس خود ترويج مي ? کن د که سنت امري تمام ? شده و مربوط به گذشته است که به درد زندگي امروز ما نمي ? خورد . آشنايي با لباسي که هرگز آن را نخواهيم پوشيد و خرافاتي که به آنان پوزخند خواهيم زد . اين نگاه به سنت، صرفا يك بازي احساسي و ميلي نوستالژيك به گذشته ? اي است که از دست رفته و هر طور شده بايد حفظش کرد . اما نگاه انديشه ? ورزانه به سنت، به دنبال بهره ? گيري از آن، فرهنگ و تمدن ايراني به عنوان پلي براي آينده است؛ مراجعه به سنت براي اين ? که خود را دقيق بشناسيم؛ بشناسيم که ما چگونه انسان ? هايي بوده ? ايم و براي اين ? که پيشرفت کنيم چگونه انسان ? هايي بايد باشيم؟

بنابراين کاوش و پژوهش درباره باورهاي عاميانه نه تنها از لحاظ علمي و روان ? شناسي قابل توجه است بلکه برخي از نکات تاريک فلسفي و تاريخي را نيز براي ? مان روشن مي ? سازد . برخي ديگر از گفتارهاي عاميانه، چون ترانه ? هاي کودکانه، مرز و زمان نمي ? شناسد و به اندازه ? اي با روحيه و زندگي بچه ? ها متناسب ? اند که هميشه روح و تازگي دارند و هيچ چيزي هم جانشين آن ? ها نخواهند شد .

- آيا درباره پوشاک، مي ? توانيد مثالي بزنيد؟

- به عنوان مثال، پوشاک اقوام ايراني نماد و پرچم يک قوم به شمار مي ? رود . با يک بررسي ساده در مي ? يابيم که اکثريت شهرهاي کشور و قوميت ? هاي ايراني، با لباس سنتي منحصر به فردشان در انظار عموم ، ظاهر مي ? شوند . کمتر کسي از قوم کرد، لر، ترک، بلوچ   و عرب را مي ? توان يافت که با لباس قوميتي بيگانه به صحنه آيد . ولي متاسفانه ما در بوشهر علي رغم تمدني کهن و دارا بودن فرهنگ لباس پوشيدن ويژه، با چالش ? هايي مواجه مي ? شويم و به دليل مهاجرپذيري اين منطقه، در اکثر جشنواره ? هاي ملي و بين ? المللي، با لباس برگرفته از ديگر قوميت ? هاي ساکن در منطقه، ظاهر شده و به معرفي ديارمان مي ? پردازيم .

- در پژوهش خود درباره لباس بوشهر، بدنبال چه هستيد؟

  اين پژوهش بنا دارد با اداي احترام و نهايت تواضع به اقوام   مختلف ساکن در جاي جاي استان و حفظ شأن و منزلت ايشان، با به تصوير کشيدن علمي و ميداني لباس ? هاي اصيل مردم   بوشهر، گامي را جهت فرهنگسازي اين ميراث ارزشمند بردارد و کماکان اين ادعا را به منصه ظهور رساند که بوشهر از ديرباز تاکنون داراي لباس ? هاي مطابق با انديشه، اعتقاد و بر مبناي سليقه خاص زنان   و مردان منطقه و مهمتر از همه آب و هواي گرم و مرطوبش   بوده است .

- براي نوشتن اين کتاب در خصوص مقوله پوشش بومي چه راهي را طي کرديد و موانع و حساسيت ? هاي راه کدام بود؟

- در حوزه پوشاک بوشهر ما با نبود منابع کافي مواجه   بوديم . کتابهاي تاريخي خيلي جسته و گريخته به اين مهم پرداخته بودند . عکس ? هاي موجود در آرشيوهاي شخصي تا حدي راهگشا بود . با اين وجود بر آن شدم که از طريق نگاشتن تاريخ شفاهي و تنظيم مصاحبه ? هايي از افراد متبحر، اساتيد، پژوهشگران و صنف خياطان و پيران محلات مرکزي و ديگر مناطق حوزه مطالعاتي با طبقه ? بندي موضوعي و شناخت کافي و با ساماندهي دست نويس ? ها و خاطرات ايشان، بتوانم به نتايج مطلوبي برسم .

- از چه منابعي استفاده برديد؟

- به اکثر منابع موجود نظير سفرنامه ? هاي يوشي دا ماساهارو، انگلبرت کمپفر ،کارستون نيبور،   پيترو دلاواله، ژان شاردن، برادلي برت و نزديک به 18 سفرنامه و کتابهاي تاريخي، آرشيو بنياد ايرانشناسي بوشهر، اداره اسناد و کتابخانه ملي استان بوشهر، موزه تاريخ پزشکي بوشهر، موزه مردم ? شناسي بوشهر، موزه تجارت و دريان وردي، کليه کتاب ? هاي عکس   بوشهر و مجامع علمي معتبر و پايان ? نامه ? هاي موجود در آرشيو کتابخانه اسناد رجوع کردم و علاوه بر بحث و بررسي با اساتيد اين حوزه به پاي صحبت ? هاي پيران طلايي محلات بوشهر نشستم . البته همکاري آقاي ويلم فلور ايرانشناس فرهيخته به همت اکيپ عل مي موزه تاريخ پزشکي بوشهر در نقاط پاياني مسير، بسيار مثمرثمر و مويد مستندات شد .

- اين آثار در چند بخش گردآوري شد و تصاوير موجود در کتاب را چگونه به ? دست آورديد؟

- کتاب « لباس سنتي بوشهر، گنجينه ? اي در دست فراموشي » با مقدمه دکتر جعفر حميدي و تاييد هيات داوران د ر هشت فصل با محتواي تاريخي، فرهنگي، عکس، مصاحبه ? هاي ميداني، فرهنگ اصطلاحات و طرح اجرايي فرهنگي   تنظيم شده است و در ديگر بخش ? هاي آن به نحوه لباس پوشيدن زنان و مردان با اولويت محلات شهر بوشهر پرداخته و بصورت تطبيقي نحوه پوشش در شهرستانهاي وابسته منطقه به اخت صار توضيح داده شده است . همان طور که مستحضريد ما با حجم وسيعي از نظريات و فرضيات در حوزه لباس روبرو هستيم و مطالعات تطبيقي عديده ? اي را مي ? طلبيد بنابراين دامنه تحقيقي خود را فراتر از منطقه و به سطح ملي رساندم

- کتاب در چه سالي منتشر شد؟

- کتاب جامع تاريخ لباس بوشهر در   سال   1401 با مقدمه دکتر جعفر حميدي و تاييد هيات داوران در   10   فصل در   530 صفحه   به همت انتشارات ارشدان تهران منتشر شد .

- سخن پاياني؟

- در پايان از همراهي ارزشمند اساتيد ارجمندم : جناب آقاي دکتر سيد جعفرحميدي، جناب آقاي پرفسور ايرج نبي پور و همسر گرانقدرشان سرکار خانم دکتر کتايون وحدت و همچنين همراهي چندين ساله دکتر افسر افشار نادري نهايت تشکر را دارم .

(هفته نامه نسیم جنوب – سال بیست و هفتم – شماره 1094)

 

برچسب ها:
الهه غريب زاده

نظرات کاربران
ارسال نظر

نام:

ايميل:

وب سايت:

نظر شما: