آرمان- رضا رئیسی: دو رئیس جمهور در یک قاب؛ این خیالی است که این روزها سیاستمداران اقصی نقاط جهان و تحلیلگران بین?المللی پیرامون آن سخن گفته?اند و بسیار پیرامون آن نگاشته?اند. دو رئیس?جمهور فوق یکی شیخ دیپلمات ایرانی است و دیگری اولین رئیس جمهور سیاه پوست تاریخ ایالات متحده. تلاقی این دو شاید بتواند دیوار 35ساله روابط میان ایران و آمریکا را رخنه??ای سترگ بدهد. منازعه جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده بی گمان یکی از دامنه?دارترین و البته مهم?ترین پرونده?های عرصه سیاست جهانی است. این دو ابرقدرت جهانی و منطقه??ای سال?هاست که در نزاعی بی?فروکاست به سر می?برند و به رغم تمامی تغییر و تحولات عرصه جهانی تقابل این دو کشور لمحه??ای کاهش به خود ندیده است. حال درست در هنگامه??ای که می?رفت اختلافات این دو به بالاترین حد ممکن رهنمون شود و زبان تحریم و تهدید سایه بسیطش را بر فعل و انفعالات دیپلماتیک میان این دو کشور فروانداخته بود، یک انتخابات و یک گزینش وضعیت را با چرخشی غیرمنتظره و تمام عیار روبرو کرده است. همان تغییری که رئیس?جمهوری ایران در مقاله?اش در واشنگتن پست آن را فرصتی برای همتایان غربی قلمداد کرده و به آنها گوشزد می?کند که از این فرصت استفاده کرده و دیگرگونه بیندیشند و عمل کنند. اگر تا دیروز غربی?ها مدام از وجود گزینه?های متعدد بر روی میز سخن می?گفتند و ایران را تهدید به برخورد می?کردند اکنون رئیس جمهورشان به رهبر ایران و رئیس جمهور کشورمان نامه می?نویسد و با زبان احترام و تعامل سخن می?گوید. سخنگوی کاخ سفید از آمادگی کشورش برای مذاکره با ایران حرف می?زند و چند تن از مشاوران و مقامات کاخ سفید از دیدار اوباما با روحانی سخن می?گویند. شاید چند ماه پیش دیدار اوباما و رئیس جمهور ایران یک رویاپردازی خیال?گونه به نظر می?رسیداما هر چه به موعد حضور روحانی در نیویورک نزدیک می?شویم این شایعه بیشتر در محافل سیاسی رنگ واقعیت به خود می?گیرد.

هیچ چیز غیرممکن نیست

جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید چند روز پیش گفت: امکان دارد روسای جمهور ایران و آمریکا با هم دیدار داشته باشند اما این دیدار برنامه?ریزی شده نیست. همزمان دیپلمات?های آمریکایی دیگری نیز به این موضوع اشاره کرده و چند روزنامه و خبرگزاری بین?المللی نیز به امکان?سنجی این موضوع پرداخته و مدل?های مختلف و محتمل برای دیدار این دو رئیس?جمهور را ارزیابی کردند. در این سوی میدان حسن روحانی که به گفت?وگو با «آن کری» خبرنگار «ان?بی?سی» نشسته بود گفت که «برنامه??ای برای دیدار با اوباما ندارد» اما در ادامه تصریح داشت «در دنیای سیاست هیچ چیز غیر ممکن نیست.» حال باید پرسید که این شایعه که تا چندی پیش وقوع آن به یک امر محال می?مانست چگونه چنین دامن گسترانده و پذیرش آن در این سطح گسترده رواج یافته است؟ پاسخ به این پرسش را شاید بتوان به واکنش?های همزمان مقامات دو سوی اقیانوس مربوط دانست که رویه??ای متفاوت نسبت به قبل در پیش گرفته?اند و با صوت و لحنی متفاوت سخن می?گویند. رهبر معظم انقلاب از «نرمش قهرمانانه» در دیپلماسی سخن گفتند بدان معنی که از موضع اقتدار و منافع ملی می?توان با دیگران به مذاکره نشست؛ سیاست اصولی نظام که پیش از این مقامات آمریکایی چندان بدان توجه نداشتند اما اکنون سخن گفتن از موضع بالا را کنار گذاشته?اند و نشانه آن هم اینکه به گفته یک منبع آگاه در نامه ارسالی به مقامات ایرانی از موضع تعاملی و با لحنی برابرنگرانه سخن گفتند. رئیس?جمهور ایران هم بدون حاشیه?پردازی و تنش?افزایی در جمله تاریخی می?گوید «من یک سیاستمدارم نه تاریخدان.» بدان مفهوم که برایم منافع ملی و حال و آینده کشور مهم است نه پرداختن به مناقشات پیشین و ماندن در گذشته?. وزیر خارجه ایالات متحده اما با لحنی تازه و غیره?منتظره سخنان روحانی را بسیار مثبت ارزیابی می?کند، محمد جواد ظریف از ظرفیت?های شبکه?های مجازی بهره برده و پیام تغییر صوت و لحن ایران و پیگیری تعامل سازنده را به جهان مخابره می?کند. بدیهی است در این شرایط جملگی این رویدادها در خط سیر منطقی می?تواند موضوع دیدار اوباما با روحانی را محتمل جلوه دهد. اتفاقی که اگر ساده و مختصر نیز روی بدهد و حتی در کسری از دقیقه باشد اما می?تواند نقطه عزیمت معقولی برای برون رفت از تخاصمی چند دهه??ای باشد. در واقع فروریختن دیوار بی?اعتمادی به این سادگی?ها ممکن نیست اما بالاخره هر حرکت و رویدادی نیاز به یک آغاز دارد و درست همین نکته است که دست دادن یا دست ندادن این دو شخصیت سیاسی را که بطور متعارف از هیچ حساسیت و اهمیتی برخوردار نیست، تا بدین حد در کانون توجه?ها قرار داده است.

شایعه??ای که دنیا را تکان می?دهد

در باب اهمیت این دیدار همین بس که با رواج شایعه آن، بازار ایران واکنش آنی نشان داده و دلار و طلا سوار بر ارابه سقوط شده?اند و امروز تمامی صرافی?های تهران فروشنده بودند. این نشان می?دهد که افکار عمومی داخل با حساسیت فراوان موضوع سفر روحانی به نیویورک را دنبال می?کند. هر چه هست به نظر می?رسد رئیس جمهوری ایران و حضورش در نیویورک و نحوه مواجهه او با اوباما تمامی تحولات مجمع عمومی سازمان ملل متحد را تحت?الشعاع خود قرار دهد آنچنان که هم اکنون نیز تمامی خبرگزاری?های جهان بیشترین حجم اخبار خود را به این نکته اختصاص داده?اند و مقامات مختلف جهان مشغول گمانه?زنی و اظهارنظر در این مورد هستند. یکی از مقامات کاخ سفید هم اعلام داشته که موضوع ایران یکی از محورهای سخنان اوباما در مجمع عمومی سازمان ملل متحد خواهد بود از سوی دیگر مقامات آمریکایی اعلام داشته?اند که هیات آمریکایی پای سخنان روحانی خواهند نشست و به نظر می?رسد ایرانی?ها نیز در سوی مقابل چنین کند. حال باید دید راهروی سازمان ملل نیز با توجه به شرحی که رفت آیا یک اتفاق غیرمنتظره را در برابر لنز خبرگزاری?های جهان و چشمان ناظر میلیاردها مخاطب بین?المللی قرار خواهد داد. اتفاقی که حتی رئیس?جمهور رژیم اسرائیل نیز نسبت به آن ساکت ننشسته و در اظهارنظری عجیب و غیرمنتظره برخلاف نخست وزیر رژیم صهیونیستی از بهبود روابط ایران و ایالات متحده استقبال کرده است.هر چه هست یک دست دادن ساده این دو می?تواند چون زلزله??ای سپهر سیاسی جهان را درنورد و بیش و پیش از هر رویدادی اخبار را تحت?الشعاع خود قرار دهد.