تلاش هميشگي زنان و دختران براي احقاق حقوق خود 

زيبا هوشيار 

اگر بگوييم که زنان در طول تاريخ بشريت، تا کنون مورد ظلم و ستم جامعه و مردان، قرار داشتند، گزاف نگفتيم. مثلا در زمان برده داري بعنوان کنيز در مالکيت اربابان قرار مي گرفت و در دوران دنياي مدرن، آنان بعنوان کالاي لوکس مورد سوءاستفاده قرار مي گيرند. 

سالها طول کشيد که زنان به حقوق خود آگاهي پيدا نمودند، مثلا در سال 1955، خانم امريکايي، افريقايي تبار که به علت مخالفت با قانون آپارتايد، از دادن صندلي خود به مرد سفيد پوست، خودداري و متحمل مجازات گرديد، نمونه اي از آگاه شدن زنان به حقوق خود بود، هرچند که در اينجا حقوق عمومي سياه پوستان مورد نظر بود. 

روز جهاني زن که مصادف با 8 مارس مي باشد، يک روز تاريخي در تقويم جهاني مي باشد.

اين روز نقطه ي عطفي در تاريخ مبارزات زنان در دنيا مي باشد، زيرا در اين روز، زنان فرياد خود را در جهت احقاق حقوق خود، به گوش جهانيان رساندند. فرياد خود را عليه نابرابري جنسيتي و حقوق خود را عليه هرگونه سوءاستفاده هايي که از آنان شده را فرياد زدند

در اين روز شعار زنان، برابري جنسيتي بود.

درخواست حقوق باروري بود عليه خشنونت  بود. عليه سوءاستفاده هايي بود که در طول تاريخ از آنان  مي شده است، بود.

و خوشبختانه اين فرياد رساي زنان در اين روز به نتيجه رسيد ومورد توجه اکثر کشورها، قرار گرفت، از جمله در تقويم آنها اين روز را تعطيل رسمي اعلام نمودند.

اين فريادها، دستاوردهايي داشت که يکي از آنان  حمايت سازمان ملل متحد، از اين روز از سال 1975 بود.

اين روز، همانند وقايع مهم تاريخي ديگر، تاريخچه اي دارد. اوائل، قرن بيستم، تلاش زنان در مبارزه براي حق راي در کمپيني که حزب سوسياليست امريکا، در سال 1909 برگزار کرد، نمود پيدا کرد. اين اتفاق باعث شد که راهپيمايي ميليوني، در روز نوزدهم مارس 1911، در نروژ، سويس، آلمان و دانمارک، برگزار شد و از حق راي زنان حمايت گرديد.

اين تلاش هاي موثر زنان ادامه پيدا کرد. در 8 مارس 1917 زنان سنت پترزبورگ،  با برپايي اعتصاب، در اعتراض به کمبود مواد غذايي و شرايط بد زندگي، نتيجه مطلوب به دست آوردند. از سال 1921، روز جهاني زن به 8 مارس تغيير يافت.

هر چند که 8 مارس روزجهاني زن و تلاش زنان براي به دست آوردن حقوق خود مي باشد ولي جا دارد از تاريخچه تلاشهاي زنان وطنمان هم در همين ارتباط، يادي کنيم.

جنبش زنان در ايران، قدمت ديرينه اي دارد، در همه اين ادوار، عليه هرگونه تبعيض (موقعيت فرودست) فعاليت داشته اند و به صورت انجمن هاي سري و غيرسري، به دنبال حقوق خود بوده اند.

در سالهاي1289-1311، جنبش هاي زنان، به صورت پراکنده و با هدفي مشترک بودکه با مخالفت سنت گرايان روبرو مي شد و حتي دولتمردان نيز اين جنبش هاي زنان را خطري براي حکومت مي دانستند.

جنبشهاي زنان ايران، ملي گرايانه بود. بيشترين فعاليت زنان در تاسيس مدارس و انتشار نشريه بود. نخستين نشريه زنان در ايران در سال1289منتشر شد، انجمن هايي از زنان نيز، در جهت احقاق حقوق خود تشکيل شد، ولي در سال 1311 انجمن مستقل زنان، منحل شد.

از انجمن هاي زنان آن زمان، مي توان از انجمن حريت نسوان، مجمع انقلابي نسوان و جمعيت نسوان وطن خواه نام برد.

از زنان فعال در زمينه رونامه نگاري، ميتوان از خانم دکتر کحال، صديقه دولت آبادي، روشنک نوع دوست، فخر آفاق پارسا و محترم اسکندري، نام برد که همگي از زنان تحصيلکرده بودند و هر کدام سردبير نشريه خاصي بودند و در تاسيس مدارس دخترانه،کوشش زيادي کردند و به لحاظ مقابله سنت گرايان، امري انقلابي بود.

در زمان رضا شاه نيز، انجمن هايي از زنان تشکيل شد وتعدادي از آنها زير نظر شاه فعاليت مي کردند و تعدادي نيز زير نظر سازمانهاي، چپ و سکولار بودند. در زمان محمد رضا شاه، اين سازمانها، از حالت جنبش اجتماعي، در آمدند و تحت نظر شاه و به اسم سازمان زنان ايران، به فعاليت محدودي مي پرداختند.

در سالهاي، 1320-32، بنيادگرايان در مقابل نظرات عناصر ملي گراي ليبرال در جبهه ملي و گروههاي چپ گرا که خواهان دادن حق راي به زنان بود، مخالفت نمودند.

جنبش زنان ايران تا سال 1342 ادامه داشت و در اين سال، حزب زنان ايران با حضور خانم ها صفيه فيروز و فاطمه سياح، تاسيس شد. بعد از آن جمعيت هايي از زنان تحت نامهاي جمعيت راه نو، توسط مهرانگيزدولتشاهي(اولين سفير ايران )، انجمن زنان حقوقدان، توسط مهرانگيز منوچهريان و جمعيت زنان طرفدارحقوق بشر که توسط بدر الملوک بامداد، بوجود آمدند که بيشترين فعاليت آنان، داشتن حق راي بود.

بعد از انقلاب، دوباره وضعيت زنان تغيير کرد و در برخي از حقوقي مثل قانون خانواده و حق سقط جنين و حجاب تغييراتي داده شد. در اسفند سال 57 عده اي از زنان براي حفظ حقوق خود، اعتراض کردند.

در سالهاي اخير نيز تلاش زنان و دختران کشور براي احقاق حقوق خود جدي تر شده است و توجه بيشتري را به تضيع حقوق زنان جلب نموده است.

«به اميد دستيابي زنان جهان به حقوق خود و رهايي آنان از هرگونه زنجير تبعيض و ستيز».