بازآزمايي ? تجربه ?? هاي شکست خورده در دانشگاه ? ها

دکتر سعيد معدني

در خبرها آمده بود در آستانه قرن پانزدهم شمسي و در قرن 21 ميلادي که يک مادر آمريکايي ايراني تبار موفق به رفتن به کره ماه شده، قرار است در دانشگاه مشهد دختران و پسران در کلاس درس جدا از هم بنشين ند. باز هم جاي شکرش باقي ? ست که کلاس ? ها را تفکيک نکرده ? اند. احتمالا در آينده با اين روند دولت فعلي اين اتفاقات هم بيفتد. خواندن اين ? خبر نسل ما را به سال ? هاي دهه ? ي 60 و 70 مي ? برد. آن سال ? هايي که دانشجويان ? اش از اين تجربيات بسيار ديده ? اند و شنيده ? اند که همگي به شکست انجاميد.

سال 1372 است. سه دوست که دانشجوي کارشناسي ارشد بوديم، تصميم گرفتيم به عنوان تجربه و تمرين به اصفهان برويم و در کنکور دکترا شرکت کنيم. آن سال ? ها هر دانشگاه آزمون دکتراي جداگانه مي ? گرفت. بسيار شنيده بوديم دانشگاه اصفهان از آن دانشگاه ? هاي ب سيار سخت ? گير نسبت به پوشش و ظاهر است. از در که وارد مي ? شويم متوجه مي ? شويم با دانشگاه شيراز بسيار متفاوت است. رئيس ? اش يک چشم پزشک موفق اما جناح راستي است. آن ? قدر تعصب جناح راست آن سال ? ها را داشت که در جريان تبليغات انتخابات سال 1376 خاتمي را به دانشگاه اصفه ان راه نداده بود! همان دانشگاهي که خاتمي خود از آن فارغ ? التحصيل شده بود.

بر در و ديوار ورودي دانشگاه اصفهان نوشته بودند شلوار لي، پيراهن آستين ? کوتاه و چند مورد ديگر و از جمله کشيدن سيگار ممنوع است. يکي از ? ما شلوار لي پوشيده، يکي هم پيراهن آستين کوتاه، دو نفرمان هم سيگار دست ? مان بود. آزمون در روزهاي آخر هفته برگزار مي ? شد. ? يک شب در اصفهان مانديم. نگهبان ? ها گير نمي ? دادند اما تعجب مي ? کردند که چقدر راحت هستيم. ما در دانشگاه شيراز از اين محدوديتها کمتر داشتيم. اگر چه قوانين را بر ديوار چسبانده بودند اما نسبت ب ه اصفهان آزادتر بوديم. تعريف مي ? کنند دکتر رزمجو که سال ? هاي 64 تا 76 رياست دانشگاه را به عهده داشت گاهي خود بر کار حراست   ورودي ? دانشگاه نظارت مستقيم مي ? کرد تا همه ? قوانين محدود کننده ? ي پوشش و ظاهر مراعات شود. ( ? البته خاطرم نيست که آيا آن سال ? ها هم به نگهبا ني دم در حراست مي ? گفتند يا نه؟)

داستاني را   تعريف مي ? کنند که آن سال ? ها نقل جمع هاي دانشجويي بود. نمي دانم شوخي است يا جدي! مي ? گفتند يکي از دانشجويان دختر دانشگاه اصفهان چشمان زيبايي داشت طوري که همه پسرها ناخودآگاه نگاه ? اش مي ? کردند. حراست دستور داد که عين ک بزند تا پسران به گناه نيفتند! دختر صاحب چشمان زيباي خدادادي بي انصافي مي ? کند و از فرداي هشدار، يک عينک بسيار زيبا و جذاب ? به چشم مي ? زند. باز دانشگاه را به هم مي ? ريزد و حراست معترض مي ? شود. آخر قبول مي کنند بدون عينک به دانشگاه بيايد. از اين سخت ? گيري ? هاي س طحي، قشري و ظاهري در دانشگاه ? هاي آن سال ? ها زياد بود.   مثلا در همان تجربه دو روز حضور در دانشگاه اصفهان ديديم که در آمفي تئاتر دانشگاه يک پرده ضخيم بين قسمت دختران و پسران آويزان کرده بودند. اين پرده آن ? قدر با نوک مداد و خودکار سوراخ شده بود که جاي سالم ندا شت!

همانطور که گفتم در آن سال ? ها (اوايل دهه 70)   در درس مي ? خوانديم دانشجويان راحت ? تر و آزادتر از مثلا دانشگاه اصفهان بودند و اصفهان به همان سخت ? گيري دهه ? ي 60 ادامه مي ? داد. شنيده بوديم گزارش ? هاي پرونده ? هاي تخلفات دانشجويان اصفهان بسيار بيشتر از دانشگاه شيرا ز بود. طبيعي است، هم طبق سخن معروف «هر چيزي را منع کنيد انسان حريص ? تر مي ? شوند» و هم طفلک دانشجويان دانشگاه اصفهان با آن نظارت سخت هر حرکت ? شان تخلف محسوب مي ? شد.

اکنون خبر مي ? رسد در دولت ابراهيم رئيسي دوباره مي ? خواهند به آن سالها برگردند، در کنار تصفيه و بر کناري استادان منتقد و ناموافق،   دانشجويان را هم چک کنند و محدوديت ? هاي دهه ? هاي نخست انقلاب را دوباره احيا کنند. اميدواريم چنين نشود. نوجوان و جوان که بوديم روحانيون بر روي منبر و معلمان درس ديني دائما به ? ما مي ? گفتند: «المؤمن کَيّس» و يا «انسان عاقل از يک س وراخ دوباره گزيده نمي شود» و بسيار روايت و احاديث از اين دست. نمي دانم چرا مي ? خواهند تجربه شکست خورده دهه ? 60 - 70 را دوباره تکرار کنند. تازه در چنين روزگاري که به مدد وجود شبکه ? هاي اجتماعي ارتباطي چت و ارتباطات بين دانشجويان، راحت ? تر و بيشتر انجام مي شود. اگر سياست هاي محدود کننده دهه 60 دوباره تکرار شود يک فاجعه شکست ? خورده است که هزينه آن از اعتبار مذهب پرداخت خواهد شد.

به ? هرحال خود دانيد. قدرت در   دست شماست. ريش و قيچي دست خودتان است. هر چه مي ? خواهيد انجام دهيد. اما يادتان باشد بر 85 ميليون مردم با طيف ? هاي فکري گسترده حکومت مي ? کنيد.

(نسیم جنوب – سال بیست و ششم، شماره 1054)