خودپذيري

نسیم جنوب - حسين زيرراهي - مدرس مهارتهاي زندگي

ناتاناييل براندن در كتاب عزت‌نفس خودپذيري را يكي از شش ستون عزت نفس مي‌داند. يعني براي داشتن براي عزت‌نفس بالا لازم است خودپذيري بالايي هم داشته باشيم. خودپذيري باعث مي‌شود از زندگي خود لذت ببريم و توانمندي‌هاي‌مان را به فعل تبديل كنيم. البته خودپذيري هم مانند هر مفهوم ديگري دچار سوتعبير شده است. بنابراين قبل از اين‌كه مشخص كنيم خودپذيري چيست لازم است بگوييم خودپذيري چه چيزي نيست. در شناخت خودپذيري دو باور اشتباه وجود دارد كه باعث مي‌شود برخي را به اشتباه بياندازد. يكي تصديق كامل خود و ديگري بي‌اعتنايي نسبت به اصلاح است. برخي همه عيب و ضعف‌هاي خود را پشت پذيرش خود پنهان مي‌كنند و هر رفتار نادرست خود را با آن تاييد مي‌كنند. در واقع اين افراد به جاي خودپذيري دچار خودپرستي شده‌اند. برخي هم آن را معادل عدم تغيير و پذيرش خود توسعه نيافته‌شان مي‌دانند و هيج تلاشي براي بهبود زندگي خود نمي‌كنند. من همينم كه هستم و قرار نيست تغيير كنم. اين باور هم ناديده گرفتن ظرفيت‌هاي خود است. درحالي‌كه هدف از خودپذيري بهبود و رشد است نه درجا زدن.

از نظر براندن خودپذيري در سه سطح رخ مي‌دهد: اول تاييد و طرفداري از خود؛ دوم پذيرش فكر، احساس و عمل خود؛ سوم دوستي با خود. تاييد و طرفداري از خود يعني بين خود يعني هوادار خودمان باشيم. خواسته‌هاي خودمان را در اولويت قرار دهيم. ولي برخي‌ها اين حق خود را به ديگران واگذار مي‌كنند، كه منجر به كاهش عزت‌نفسشان مي‌شود. پس اگر در هر مساله‌اي كه فكر مي‌كنيد حق با شماست طرفدار خود باشيد كار درست را انجام داده‌ايد. پذيرش فكر، احساس و عمل يعني قبول كنيم كه به عنوان يك انسان ممكن است در هر كدام از اين‌ها خطا داشته باشيم. بقول معروف انسان جايزالخطا است. البته لزوما به معني دوست داشتن يا تاييد خطاي خود نيست. بلكه صرفا پذيرش ناقص بودن خود است. يا بپذيريم در خيلي زمينه‌ها توانمند نيستيم. دوستي با خود يعني با خود مانند بهترين دوستمان رفتار كنيم. دوستي با خود هم بايد در فكر، زبان و عمل اتفاق بيافتد. با خود با مهرباني صحبت كنيم و گاهي خود را تحويل بگيريم. البته دوستي با خود هم به معني تاييد هر رفتاري نيست. بلكه دوست داشتن خود با تمام نقص‌ها و نقاط ضعف خود است. اين‌جا تمايز بين شخصيت و رفتار مهم است. شما رفتاري داشته‌ايد كه برايتان عواقب سويي داشته است. اين رفتار به هيچ وجه مورد تاييد شما نيست، ولي با اين خطا خود را قضاوت نمي‌كنيد و شخصيت‌تان را زير سوال نمي‌بريد. در واقع خود بخشودگي بعد از خطا باعث جلوگيري از تكرار آن مي‌شود. برعكس، مجازات احتمال تكرار اشتباه را بيشتر مي‌كند. و نكته آخر هم اين‌كه در مسير خودپذيري بايد قبول كنيم كه همواره مقاومتي درون ما وجود دارد كه اين روند را كند مي‌كند. آگاهي به اين مقاومت به ما كمك مي‌كند در اين راه نااميد نشويم و به تلاش‌مان ادامه دهيم. اگر مي‌خواهيم خودپذيري‌مان را بالا ببريم بايد بدانيم كه مخصوصا در ابتداي راه خيلي كند پيش مي‌رويم و بعدا هم گاهي يادمان مي‌رود و به تنظيمات اوليه برمي‌گرديم.

(هفته نامه نسیم جنوب – سال بیست و ششم، شماره 1062)