برگزاري سه دوره فستيوال موسيقي، بر گردشگري بوشهر تأثير مهمي داشته است 

ريتم‌گرفتن موسيقي اقوام در «کوچه» بوشهر 

صدف سرداري

چندسال پيش گروهي از هنردوستان و هنرمندان بوشهر ايده‌اي به ذهن‌شان رسيد تا اولين دورة فستيوال موسيقي اقوام ايراني را در بوشهر برگزار کنند. نامش را «کوچه» گذاشتند تا مانند عنوانش گذرگاهي براي ارتباط افراد مختلف با فرهنگ‌هاي متفاوت باشد و اولين دوره‌اش اسفندماه سال 96 برگزار شد. حالا اين روزها فيلم‌ها و عکس‌هاي برگزاري دورة سومش در فضاي مجازي در حال دست‌به‌دست شدن است که نشان از حال خوب بوشهر و ميهمانانش دارد و به رونق گردشگري اين منطقه نيز کمک کرده است. سومين فستيوال موسيقي «کوچه» که از دوم اسفندماه آغاز شده و تا هشتم اسفند ادامه دارد، توانسته با اجراي موسيقي و معرفي اقوام مختلف، پُلي ميان آنان و گردشگران باشد.

نخستين شب فستيوال موسيقي کوچه با کنسرت «شب موسيقي افغانستان» آغاز شد. شب‌هاي بعد هم به موسيقي بلوچ، ميناب، بوشهر، عرب، کرد و... اختصاص داشت. همه اقوام براي معرفي فرهنگ‌شان جمع شده‌اند و اين روزها به بوشهر، ظاهر و هيجاني متفاوت بخشيده‌اند.

«حسين مظفري»، از اعضاي برگزارکننده فستيوال «کوچه» دربارة تاريخچه شکل‌گيري اين رويداد به «پيام ما» مي‌گويد اولين دور آن اسفندماه سال 96 برگزار شد: «يک جمع پنج شش نفره هنرمند در بوشهر بوديم و ايده آن از آن‌جا شروع شد که ديديم رويدادها و دورهمي‌هاي خوبي در بوشهر وجود دارد و چرا آن را به‌صورت مدون برگزار نکنيم».

 او درباره علت انتخاب نام «کوچه» براي اين رويداد مي‌گويد: «کوچه يکي از المان‌هاي جذاب معماري ما است. از قِبل آن که به‌معناي گذرگاه و معبر است، ما اين نام را انتخاب کرديم که بگوييم ارتباط‌گرفتن آدم‌ها در کوچه براي ما مهم است. آدم‌ها در کوچه‌ها باهم ارتباط مي‌گيرند، رفيق مي‌شوند، درد و دل مي‌کنند و… . درواقع ما در اين رويداد به‌دنبال يک ارتباط پايدار هستيم و اين‌طور نيست که صرفاً با اجراي يک موسيقي تمام شود».

مظفري دربارة اهميت اين ارتباط توضيح مي‌دهد: «زيرساخت گردشگري بوشهر خصوصاً در حوزة اقامتي محدود است. به همين دليل در دورة اول و به‌خصوص دورة دوم ناگزير شديم فراخواني منتشر کنيم که افرادي که در بوشهر جايي براي اقامت دارند، آن را در اختيار کساني قرار دهند که مي‌خواهند در بوشهر اقامت کنند و اين‌گونه آنان را به يکديگر وصل کرديم. خود اين موضوع باعث شکل‌گيري نوعي ارتباط ميان افراد شد.»

به‌گفتة مظفري، دورة دوم اين رويداد اسفند 97 برگزار شد: «بعد از آن، در سال 2018 «کوچه کالچِر» را تعريف کرديم. به بمبئي هندوستان سفر کرديم و فرهنگ بوشهر را در آن‌جا در قالب موسيقي، صنايع‌دستي، اکران فيلم، خوراک و… ارائه کرديم. هدف‌مان جدا از معرفي فرهنگ بوشهر، بررسي اشتراکات فرهنگي بوشهر و بمبئي بود.» اما بعد از فراگيري کوويد برگزاري اين فستيوال متوقف شد؛ تا امسال که سومين دور آن برگزار شد.

دور سوم فستيوال متفاوت با دوره‌هاي قبل

فستيوال امسال با دوره‌هاي قبل متفاوت است و فقط محدود به موسيقي نيست. مظفري مي‌گويد که اين دوره از فستيوال به‌نوعي جشنواره اقوام نيز است: «با يکسري از خانه‌هاي تاريخي که ثبت ملي شده‌اند، هماهنگ کرديم و اقوامي که اجراي موسيقي دارند، مي‌توانند در اين خانه‌ها فرهنگ خود را معرفي کنند. براي مثال عمارت طاهري را در اختيار گروهي از جزيره خارک قرار داديم. اين معرفي اقوام شامل معرفي صنايع‌دستي، خوراک، قصه‌گويي و … است.» او دربارة پيوند اقوام مختلف در اين فستيوال مي‌گويد: «روزي که دربارة اين فستيوال صحبت کرديم، گفتيم که اين فستيوال بايد خانة اقوام باشد. ازآن‌جاکه جشنواره‌هاي اقوام معمولاً دولتي هستند، به‌گونه‌اي که بايد و شايد اقوام معرفي نمي‌شوند. بنابراين، اين يک فستيوال کاملاً مردمي است که به جنبه‌هايي که به ريشه‌هاي اقوام برمي‌گردد، مي‌پردازد و هيچ‌گونه محدوديتي از طرف ما براي معرفي فرهنگشان وجود ندارد». دليل برگزاري اين رويداد در اسفندماه به گفتة مظفري، آب‌وهواي بوشهر است که در «بهشتي‌ترين حالت ممکن» قرار دارد.

 پيوند اقوام مختلف

«فاروق رحماني» يکي از هنرمنداني است که با يک گروه چهار نفره از بلوچستان در شب دوم اين فستيوال در کنسرت «شب موسيقي بلوچ» به‌عنوان نوازنده حضور داشته. او به «پيام ما» مي‌گويد که از شب موسيقي بلوچ بسيار استقبال شد و در اين شب‌ها بوشهر فضايي متفاوت داشته است.

رحماني با ديگر اعضاي گروه، در اين کنسرت قطعات اصيل موسيقي بلوچستان را نواختند. او دربارة نقش چنين برنامه‌هايي در پيوند زدن اقوام مختلف مي‌گويد: «يکسري جشنواره از دهه 80 با عنوان جشنواره موسيقي نواحي آغاز به کار کرد و تا سال‌هايي بسيار خوب برگزار مي‌شد، اما به‌مراتب از کيفيتش کاسته شد تا جايي که امسال شاهد برگزاري آن به‌شکلي بسيار معمولي بوديم. اما به‌نظر من جبران آن را در اين فستيوال مي‌توان ديد که هم به‌لحاظ کيفيت برگزاري و هم به‌لحاظ استقبال، توانسته موفق باشد».

تأثير بر توسعه يک مقصد گردشگري

فستيوال «کوچه» توانسته ميزبان گردشگران زيادي باشد و به اين شهر و فضاي آن رونق بدهد. «اشکان بروج»، فعال حوزة گردشگري دربارة تأثير اين فستيوال بر گردشگري منطقه مي‌گويد: «زماني که دور اول فستيوال برگزار شد، واقعيت اين بود که بوشهر آن‌چنان چهره‌اي در گردشگري و ميان مقاصد سفر در بين مردم نداشت. اما بعد از اين رويداد و انتشار فيلم‌ها و خاطرات افراد مختلف از آن، آنقدر چهره بوشهر تغيير پيدا کرد که بسياري از افراد منتظر فرارسيدن اسفند و برگزاري اين رويداد بودند که به هواي آن به بوشهر سفر کنند».

او اين فستيوال را يکي از اتفاقات درستي مي‌داند که توانسته در متبلور کردن يک مقصد نقش داشته باشد: «بوشهر نه تخت‌جمشيد دارد، نه ميدان نقش‌جهان و نه برج ميلاد اما قصه‌اي که دارد همين مردم و موسيقي‌اش است که در فستيوال مي‌توان اوج آن را ديد. درحقيقت، فستيوال ذات کوچک آدم‌ها را به هم پيوند داده و نام «کوچه» برازنده آن است.» به اعتقاد اين فعال حوزة گردشگري، فستيوال «کوچه» همان کاري را کرده که بسياري از فيلم‌ها و تبليغات براي توسعه يک مقصد گردشگري انجام مي‌دهند. او دربارة اهميت چنين رويدادهايي براي معرفي مقاصد کمترشناخته‌شده توضيح مي‌دهد: «رويداد يکي از تکنيک‌هاي بازاريابي براي توسعة مقاصد گردشگري است.  اين رويدادها شامل انواع مختلفي از جمله موسيقي، ورزشي، سياسي و… است. اما انتخاب درست تم رويداد با ويژگي‌هاي مقصد است که باعث مي‌شود رشد پيدا کند يا خير. براي مثال همين فستيوال «کوچه» دربارة داستان و موسيقي مردم اين منطقه است؛ يعني اين فستيوال با نام بوشهر و فرهنگش کاملاً هماهنگ است. اما اگر چنين فستيوالي در استاني ديگر برگزار شود، ممکن است اين‌طور جواب ندهد.» به‌گفتة بروج، بنابراين مي‌توان چنين فستيوال‌هايي را در مناطق ديگر برگزار کرد، اما بايد «هوشمندانه» و «مديريت‌شده» باشد./ پيام ما