مجموعه امتيازها از خارگ چنان موقعيت ممتازي در خليج‌فارس ساخته بود که انگليسي‌ها بارها آن را اشغال کرده و به عنوان اهرم فشار به ايران از آن استفاده کردند که در اين راه موفق نيز بودند. جالب توجه اين‌که اولين باري که انگليسي‌ها در سال 1838 خارگ را به بهانه محاصره هرات اشغال کردند، آن قدر مجذوب خارگ و امتيازهاي آن شدند که جرج اوکلند فرمانرواي کل هندوستان گفته بود بايد کاري کنيم که خارگ به عنوان ملک طلق انگليس اعلام گردد، اين جزيره بعدها مي‌تواند سنگاپور خليج فارس گردد...

کتاب"کُنارتخته و ميراث تنگ جيز ساسانيان دشت خشت کازرون"  نوشته ي دکتر محمود دهقاني در گستره‌ي تاريخ معماري  و آثار باستاني به چاپ رسيد. در اين کتاب پيوند روزگار باستان تا زند و قاجار بررسي شده است. از ساختمان هاي آب انبار و کاروانسراهاي کُنارتخته و کمارج دوره صفوي و برجا مانده هاي دوره ساسانيان پرده بر مي دارد. نويسنده با قلمي شيوا و روان درباره استان فارس، شهر بيشاپور با طرح رومي- ايراني ساسانيان، جويبار و پله هاي سنگي تنگ جيز بُورِکي...

 سه مؤلفه مهم تعريف گردشگري عبارتند از : هدف از سفر(تفريح، زيارت، ديدار فاميل و ...)، مدت سفر(کمتر ازيک سال متوالي ) و مکان سفر(مکاني خارج از محيط معمول). بنا بر اين گردشگري عبارت اند از مجموعه فعاليت‌هاي افرادي که به مکان‌هايي خارج از محل زندگي و کار خود به قصد تفريح، استراحت، زيارت و انجام امور ديگر مسافرت مي کنند وکمتر از يک سال متوالي در آن مکان باشند. در تعريف گردشگري بايد دقت شودکه هردو بعد  تقاضا ( گردشگر) و عرضه ( مقصد و ساکنان) موردتعريف قرار گيرند...

حسين حشمتي:  از جمله ديدني هاي جذاب شهرهاي تاريخي، بازار سُنتي آن است که بوشهر نيز از اين پديده قديمي بي‌نصيب نمانده است کما اين که بازار قديمي که ساخت آن را به زمان حکمراني دريابيگي نسبت مي دهند، داراي معماري قاجاري است و درمحله دهدشتي قرار دارد که به قول معروف از شيرمرغ تاجان آدميزاد در آن جا وجود دارد...

مهمترين تحولات تاريخ معاصر ايران عبارت بودند از رويارويي با غرب و ازدست رفتن موقعيت تاريخي و جغرافيايي ايران به علت عقب‌ماندگي‌هاي تاريخي که به طور مثال باعث دست‌اندازي روسيه و عثماني و انگليس به خاک ايران شد. انقلاب مشروطه يک تحول بنيادين ديگر بود که هنوز ابعاد واقعي اين تحول براي مردم تببين نشده است...

مجتبي محمدي: انگلستان يکي از دولت‌هاي اروپايي قدرتمند در فاصله قرن‌هاي هفدهم تا بيستم ميلادي در ايران است. در منابع تاريخي ايران هر گاه نام انگليس به ميان مي‌آيد ناخودآگاه نام خليج‌فارس و بندر بوشهر در ذهن تداعي مي شود. اگر چه در مورد حضور انگليسي ها در ايران کارهاي پژوهشي فراواني صورت پذيرفته است اما براي نگارش پژوهشي درخور و علمي که حقايق تاريخي را بدون حب و بغض بازگو کند...

شکل گيري استان بوشهر

مسعود آتشي

در سال 1304(در اواخر دوره قاجار)، بنادر و جزاير خليج فارس به مرکزيت بوشهر تشکيل شد.

 محدوده حکمراني اين نهاد تقريباً تمام بنادر جنوب کشور بود که تا حدود بندر جاسک را در بر مي‌گرفت (بعبارتي بندرعباس هم تحت مديريت و زيرمجموعه بوشهر قرار داشت)

 در سال 1316 بوشهر و توابع آن به‌ عنوان يک شهرستان زير نظر استان هفتم (فارس) قرار گرفت و جزو قلمرو اين استان محسوب مي شد.

در سال 1319: با ايجاد تغييرات در تقسيمات کشوري، بوشهر و توابع آن با نام «فرمانداري کل بنادر و جزاير خليج فارس» به مرکزيت بوشهر از استان فارس جدا شد.

سال 1340: فرمانداري کل بنادر و جزاير خليج فارس(بوشهر) با فرمانداري کل بنادر و جزاير درياي عمان که مرکز آن بندرعباس بود ادغام گرديد و نام آن «فرمانداري کل بنادر و جزاير خليج فارس و درياي عمان» شد و مرکزيت بندرعباس بود.

سال 1346: فرمانداري کل بنادر و جزاير خليج فارس و درياي عمان به «استان» تبديل شد... و نام آن «استان ساحلي» بود و بندرعباس هم به عنوان مرکز استان انتخاب شد.

 در آذر 1349: شهرستان‌هاي بوشهر و دشتستان با نام «فرمانداري کل بوشهر» از استان ساحلي مستقل شدند و بوشهر و توابع آن براي دومين بار، فرمانداري کل شد.

از نهم مهرماه 1352 : فرمانداري کل بوشهر با دو شهرستان بوشهر و دشتستان به استان تبديل شد.

نام استان بوشهر برگرفته از نام شهر بوشهر است...

 گفته مي‌شود که نام «بوشهر» از «بوخت‌اردشير» اخذ شده است و به معني شهر رهايي مي باشد و شهري است که اردشير در آن رهايي يافت.

اعراب آن را «البوشهر» مي‌ناميدند که کوتاه شده آن «ابوشهر» است..‌‌

نام بوشهر براي اولين بار در کتاب معجم‌البلدان ياقوت حموي و فارسنامه‌ي ابن بلخي (تحرير شده در سال‌هاي 1080-1090 ميلادي) آمده است.

در حال حاضر (سال 1402) استان بوشهر در تقسيمات کشوري داراي: 10 شهرستان، 27 بخش، 52 دهستان 619 آبادي است.

تعداد روستاهايي که داراي دهياري هستند 393 و تعداد روستاهاي فاقد دهياري 226 مي باشد.

نام شهرستان‌هاي استان بوشهر:

بوشهر، دشتستان، تنگستان، دشتي، کنگان، دير، جم، عسلويه، گناوه و ديلم است

منابع:

- کتاب تاريخ تنگستان نويسنده حيدر قايدي

- سايت سازمان مديريت و برنامه‌ريزي استان بوشهر

https://www.instagram.com/masoud_atashi_41

(هفته نامه نسیم جنوب، سال بیست و ششم، شماره 1057)

دکتر محمود دهقاني: محبت‌هاي دکتر شهباز زارعي حس انسان‌دوستي و هم نوعي را در ميان مردم دشت زنده و بيماران را قوت قلب مي دهد. برخورد اين دانشمند با مردم به گونه‌اي است که در کنار تلاش در برطرف کردن درد،  اميد را در دل بيمار روشن مي کند. برخورد صميمي يک پزشک با بيمار، خود به تنهايي نصف معالجه است. آنچه در درازناي تاريخ باعث شده ايران برپا بماند...

غلامرضا شريفي خواه: بازار سنتي قديمي در بوشهر که قدمت آن از دورة حکومت قاجاريه مي باشد که در آن جا علاوه بر دو راسته  اصلي به نام هاي معين التجار و رييس التجار بوده و به بخش هاي کوچک تري هم تقسيم شد و در هر بخش مربوط به صنفي بود که براي آسان خريد مردم شهر و حومه اطراف و ساکنين جزاير ترتيب داده بودند..

غلامرضا شريفي خواه: قدمت بازار قديم در شهر بوشهر از تاريخ جديد بوشهر و شکل گيري و حاکميت  خاندان آل مذکور يعني دورة زنديه شروع مي شود و با توجه به مشاغل مختلف از قسمت هايي تشکيل شده بود و در دوره حکومت قاجاريه يکي از مراکز اصلي اقتصاد ايران به شمار مي رفت، گفته اند کل بازار از حدود دويست و چهل باب دکان بوده و اين نوشته درباره قسمتي از اين بازار قديم است.

ابراهيم مهدي زاده: سال هاي تحصيلي 48 - 49 شمسي  دبيرستان سعادت که تعطيل مي شد، مي زديم بيرون و مي آمديم کتابفروشي «مهرداد» خيابان شاهپور يا دفتر هواپيمائي سهامي يا نوشت افزار فروشي اميرکبير با مديريت جناب مهدي درزي که اين دو آخري مطبوعاتي هم بودند. کريم سينا، طاهر ايراني، باقي دشتي،  جمشيد افروز ...  کتابفروشي «مهرداد» پاتوق استاد باباچاهي بود و دوستان اهل ادبيات داستاني و شعر و عکاسي و سينما...

زيبا هوشيار: در شهريور ماه سال 1377، در دفتر کارم مشغول بررسي پرونده هايم بودم که برادرم پرويز با من تماس گرفت و موضوع شکايت نيروي انتظامي بوشهر عليه هفته نامه نسيم جنوب را مطرح کرد.از خوانندگان اين هفته نامه بودم و آن را ميشناختم...

هادي اخلاقي: اين سال نيست نيز چون سالهاي پيش تر مثل باد آمد و مثل باد گذشت. باد زشتي که چشمها را پر از خاک کرد و اشک آورد. اين سال که بگذرد و تمام شود قرن تمام مي شود. يک قرن، و اينک ماييم در آستانه سال نو، قرني نو با آرزوهاي مانده، کهنه در خاک کاشته و قد نيافراشته و اين آرزوها مانده است...

مردم مقصرند. البته مردمي که آش ديگ سياسي به هم مي زنند چون مردم عادي زبان بسته ها خسته و کوفته زير بار گراني و کرونا دست و پا مي زنند و نمي شود گفت مقصرند. آش سياسي بهم زنان بوشهري بد جور مقصرند، چون قدر رأي مردم نجيب بوشهر را نمي دانند و الکي آن را به هدر مي دهند. چند تا نماينده بوشهري در پارلمان اين کشور براي بوشهر سنگ به سينه زده و فرياد کرده؟ يا اگر فرياد زده اند پس چرا هنوز آب از آب تکان نخورده و استان انرژي جهان بچه هايش در سطل زباله دنبال خورد و خوراک مي گردند؟!...

 اميد زاهد: بندر بوشهر در يک قرن بيشتر به واقع دروازه ورود فرهنگ هاي جديد به ايران بوده است اين جمله را «مستر چيک» سياستمدار و کنسول انگليس در بوشهر در يادداشت هايش در بيش از صد سال پيش به آن اشاره کرده و حتي شيخ «محمد حسين سعادت» از بانيان مدرسه سعادت مظفري در کتاب تاريخ خود، بندر بوشهر را دروازه اقتصادي ايران عصر قاجار برشمرده است. اين که بوشهر دروازه و يا به عبارتي باب الابواب خليج فارس بوده مورد نظر و تاکيد مورخان ديگر هم هست. به بايد دانست که اين لقب به بوشهر دوره قاجار در همان زمان...

دکتر عباس علوي‌نژاد: بوشهر داراي تاريخ و تمدني کهن مي‌باشد و در زمان عيلامي ها، شهري بزرگ  به نام «ليان» و به عنوان بندري اقتصادي مورد توجه بود. اين بندر علاوه بر اهميت اقتصادي، به لحاظ سياسي، مذهبي و فرهنگي نيز از اهميت ويژه‌اي برخوردار بوده است. بوشهر در عصر قاجار شهري توسعه‌يافته بود و از جامعه‌ تجار...

بوشهر شهري است با حدود هفت هزار سال تاريخ درخشان! اين گذاره اي است که بارها توسط نويسندگان، مورخان و صدا و سيماي بوشهر تکرار شده و هنوز نيز مي شود. در دهه هاي هفتاد قرن گذشته شمسي تا امروز، مورخان و محققان بوشهري در کتابها و مقالات متعدد و انبوه خود، کوشش کرده اند تا موقعيت بندر تاريخي بوشهر در عصر قاجار را برجسته و حتي بزرگ نمايي کنند. خودنِ من (ياحسيني) يکي از مهتمان شماره اول آن!...

غلامرضا شريفي خواه : در اوايل سال ١٣٤٠ خورشيدي منزل ما کنار درب گمرک بود، قبلا گمرک وظايفش مبارزه با قاچاق صادرات و واردات و مراقبت از سواحل بود. از پشت ديوار گمرک کنار دريا، بچه‌ها و آدم بزرگ‌ها شنا مي کردند. در تابستان آب ٣ الي ۴ متر  تا رُخ بُلت (کنار دريا) بالا مي‌آمد. صبح‌ها بچه‌هاي محلات دهدشتي و شنبدي و تعداد از  بهبهاني‌ها مشغول شنا کردن مي‌شدند...

امید زاهد: برخی رویدادهای تاریخی در بوشهر قدیم پا به پای افسانه می‌زند، یکی از همین رویدادهای واقعی که در اواخر قرن نوزدهم واقع شد، براساس اسناد کنسولگری انگلیسی‌، ماجرای دلدادگی حاجی بشیرخان از خانه‌زادان ملک التجار بوشهری است که خانم دکتر ونسا مارتین عنوان«عشق در شرایط پیچیده» را برای این ماجرای تاریخی برگزیده است....

دکتر محمود دهقانی: واپسين کليساي بوشهر"گئورگ" مقدس را در روزگار قاجار خانواده ارمني آواديان، در 1819 ميلادي برابر با 1235 هجري قمري ساختند. اين کليسا که نزديک به دو سده يکي از ساختمان هاي ديدني بوشهر بود، به دليل مديريت سست ميراث فرهنگي سرنوشت خوبي نداشت. اگر به صليب کشيدن عيسا پيش چشم حواريون در تپه جلجتا رخ داد، در بوشهر نيز در دل روز تابلو فلزي شناسنامه کليسا همراه با صليب آن را به يغما بردند...

همه كتابهايي كه خوانده‌ام به نوعي در زندگاني‌ام اثر گذاشته‌اند. بسياري‌شان را خوانده‌ام كه الان در اين لحظه در يادم نیستند و لكن برخي از آنها در یاد دارم. از يك منظر هر كتابي براي خواننده‌اش اثراتي دارد.كتابها به دنيا مي‌آيند؛ هر کدام از ما به فراخور شرایط خویش، سعادت دستیابی به اندکی‌شان را می‌یابیم؛  با برخی از ایشان دمخور و دوست می شویم … با ما و در ما تا هستیم می مانند و برخی نیز تا ابد در روح و روان و کالبدمان جاویدان می شوند...

عبدالمجید زنگویی: باز هم به دام حیله و تزویر و خشم و خشونت و انتقام جویی قرون وسطایی طالبان درافتادن، باز هم در ملاء عام به گناهی موهوم و تهمتی ناروا، ضربه های شلاق وحشیانه را تحمل کردن، باز هم از وحشت زندان و اعدام و هزار درد بی درمان دیگر، خانه و کاشانه و خویشان و بستگان را وانهاده و زحمت مهاجرت به ناکجاآباد را برگزیدن...

حسین حشمتی: هرگاه سخن از خانه چه آپارتمان وچه ویلایی بامتراژهای مختلف و اسلوب ساخت به سبک معماری زمان حال یاگذشته به میان می آید، خواه ناخواه، بحث کلانشهر، اسکان و مسایل مرتبط با آن نیز مطرح می شود، در این مقاله نگارنده برآن سر است که پیشینه آپارتمان سازی و آپارتمان نشینی را ازجنبه های اجتماعی و اقتصادی مورد واکاوی قرار دهد...

به باور من اشعار احمدخان دشتی پهلو به پهلوی شاعران بزرگی چون نظامی و جامی می زند. منظومه خسرو شیرین او نیز، که به تقلید از نظامی سروده شده است، از لطف و صفای دیگری برخوردار است. خسرو شیرین احمدخان دشتی در زیبایی و روانی، دست کمی از خسرو شیرین نظامی ندارد. در بحر هَزَج مسدَس سروده شده است. روانی سخن، زیبایی و تصویرسازی در شعر و کاربرد کلمات و جملات و فنون شعری، در منظومه خسرو شیرین از بسامد شایسته و بالایی برخوردار است...

ابراهیم بشکانی: سال تحصیلی کلاس اول در دبستان گلستان قدیم واقع در ارگ به پایان رسید، سال دوم یعنی سال ۱۳۴۰ مدرسه جابجا شد و به محل جدید آن نزدیک باسیدون منتقل شد که امروز جزو محوطه بارانداز اداره بندر می باشد (باسیدون کلمه ای فرانسوی یعنی برج و بارو و یا قلعه که در شمالی ترین نقطه بوشهر (پوزه شمالی) محل ورودی کشتی ها به آبراه ساحلی بندر بوشهر قرار داشت این قلعه که امروز...

رئیس جمهور در سفری که  تازگی به استان بوشهر داشته از بی آبی سخن گفته است. "از صبح که وارد بوشهر شدیم؛ همه جا روضه آب و فریاد آب بوده است..."

یک معنی سخن رئیس جمهور اینست که مردم هنوز برای بقا و زنده ماندن خود در تقلای ابتدایی ترین نیاز یک زندگی معمولی هستند و آن را فریاد می زنند...

ابراهیم بشکانی: درب کلیسای بوشهر (کلیسای گئورگ مقدس) باز بود و بر عکس همیشه شلوغ پلوغ، پاسبانی اونجا ایستاده بود و از رفتن افراد به داخل کلیسا جلوگیری می کرد. پدرم جلو رفت و با پاسبان که از هم قطارهای قدیمش بود (پدرم پاسبان بازنشسته بود) سلام علیک و احوالپرسی کرد و ماجرای شلوغی کلیسا ازش جویا شد. توضیح داد به خاطر این که میخوان از دروازه اول میدون مصدق تا محله بهبهونی، کنار دریا خیابون بکشند...

مهدی جهانبخشان : علاوه بر ساروج کوبها که در تابلو می بینید نحوه عمل آن توضیح داده خواهد شد، دیوارنوشته هایی پیداست که این دیوار نوشته ها پلاک بندی و تابلو راهنمای پیدا کردن آدرس در بوشهر بوده. نوشته ها عبارتند از : امیریه، محل حکمرانی دوران قاجار در بوشهر. چاپخانه اُخُوَّت که همزمان با چاپخانه عَلَوی در بوشهر فعال بوده. سیگارسازی کاووش که مانند مردم کشور کوبا، در منزل سیگار دستی می پیچیدند، البته نه سیگار برگ...

دکتر حمیداسدپور: جامعه تجاری بوشهر در عصر قاجاریه: دوران طلایی تجارت در بوشهر که توماس ریکس از آن تحت عنوان دوران رنسانس تجاری بوشهر (سعادت]353،1390) یاد می کند در دوران قاجاریه نیز تداوم یافت و البته گسترده تر و شکوفاترشد.در دوران زندیه سنت های تجاری در بوشهر تحکیم شد و در دوره قاجاریه این سنت ها نهادینه گشت...

 دکتر حمیداسدپور:بندر بوشهر کنونی بندری جدید و شهری نوبنیاد است که حدود سیصد سال پیش در عهد نادرشاه افشار تاسیس شد و مدتی هم بندر مبارکه نادریه نامیده شد. قبل از تاسیس بوشهر شهر ریشهر که در جنوب شبه جزیره قرار دارد مورد توجه بود. تاسیس بندر بوشهر نتیجه اراده نادرشاه برای ایجاد کانون تجاری و نظامی جدید در خلیج فارس بوده است. بعد از نادر شاه و در عصر کریمخان زند بندر بوشهر همچنان به ترقی خود ادامه داد...

دلایل و عوامل زیادی وجود دارد که در ایران چنین کارها و پژوهش‌­هایی کم‌رونق، بلکه بی­‌رونق باشد. اول از همه، چنین پژوهش‌هایی چندرشته‌­ای، میان رشته‌­ای و بین‌رشته­‌ای است و نیاز به‌­دانش، برنامه‌ریزی، تخصص و آگاهی­‌های زیاد و متعددی دارد. در ایران تحقیقات چندرشته‌­ای و میان‌رشته‌ای رونق چندانی ندارد...

قاسم یاحسینی: کار بسیار ارزشمندی که در این اثر صورت گرفته، شناسایی و معرفی تمام نویسندگان زن بوشهر از دیروز تا امروز است. برای محققی که میخواهد آنتولوژی قصه ها و رمانهای زنان بوشهری را بنگارد، کتاب استاد جان احمدیان یک کتاب دستی (هَندبوک) خواهد بود.

دکتر عباس علوی نژاد: در کنار انجام این تکلیف خطیر، واقعیتی هم  هست و نمی توان از کنار آن ساده گذشت وآن هم این است که درصد قابل توجهی به دلایل مختلف دراین انتخابات شرکت نکردند و آمار رآی باطله هم قابل توجه بود.  لذا لازم است ریشه‌یابی شود و با سیاست ها و تدابیر مناسب زمینه جلب مشارکت وهمراهی بیشتر مردم فراهم گردد. امروز روز مهربانی و بردباری و روز اتحاد، رفاقت وهمدلی است...

دکتر محمود دهقانی - سیدنی استرالیا: نوروز امسال با ورود به سده پانزدهم هجری  خورشیدی، موزه "پاورهوس" سیدنی استرالیا  از روز بیستم ماه مارس سال ۲۰۲١ میلادی همزمان با جشن باستانی نوروز و سر رسیدن سال نو در ایران و برگزاری این جشن کهن در سراسر کشورهای پارسی زبان و به جز پارسی  نمایشگاهی در کنار کارهای فرهنگی، صنعتی..