اخلاقیات لذت، اخلاق میل

مولود حاجي‌زاده/ اين روزها رفت و آمدش به تهران بيشتر به كارهاي شخصي‌اش محدود مي‌شود تا براي سخنراني؛ اواخر خردادماه بود كه «محسن رناني» در تارنماي شخصي خود اعلام كرد كه پس از يك سال كه هفته‌اي يك سخنراني در كشور داشت، تا پايان سال ٩٤ در هيچ كجا سخنراني نخواهد كرد. با اين حال به بهانه انتشار نسخه كامل كتاب «اقتصاد سياسي مناقشه اتمي ايران» كه نيمه نخست سال از طريق تارنماي رسمي‌اش منتشر شد، در تهران به گفت‌وگو با استاد اقتصاد دانشگاه صنعتي اصفهان نشستيم. در دفتري كه در آن خبري از فضاي سنگين همايش ها و مراسم هاي اقتصادي كه طي سال‌هاي قبل در آن به سخنراني مي پرداخت نبود.شروع گفت و گو در خصوص موضوع كتاب بود؛ از مساله نفت در خاورميانه گرفته تا نظريه جنگ خداحافظي در اين منطقه؛ موضوعي كه به عقيده او از ابتدا غرب به واسطه آن هدف مشخصي را در خاورميانه دنبال مي‌كرده است. البته اين گفت‌وگو به نظريات مطرح‌شده در كتاب محدود نماند و به مسائل جاري اقتصاد ايران نيز كشيده شد. صحبت از بحران اقتصادي و سياسي در كشور مي‌شود كه همين موضوع پاي مسائل اجتماعي و موضوع آب را هم به بحث باز مي‌كند. اما به اعتقاد رناني براي عبور از تمام اين مسائل و بحران‌ها كه كشور را در معرض آسيبي بزرگ قرار دادند، تنها يك گزينه پيش رو قرار دارد و آن باز شدن فضاي گفت‌وگو ميان جامعه و نظام است، فضايي كه سالهاست بسته است. او در عين حال برمبناي نظريات نهادگرايي خود بر لزوم فعال شدن نهادهاي مدني در جامعه نيز تاكيد دارد؛ نهادهايي كه براي ايجاد جريان گفت‌وگو در جامعه، نه‌تنها يك نياز كه يك الزام هستند. مشروح اين گفت و گو را در اينجا مي خوانيم.

ناشادترین مردم دنیا و رتبه ایران

خلیل موحد : آموزش و پرورش کشور سال‌هاست که در انبوه نابسامانی غوطه‌ور می‌باشد. این بحران‌ها به خصوص  در حوزه‌ی نیروی انسانی و تجهیزات نمود فزون‌تری دارد. در مورد امکانات آموزشی افزون بر آن‌چه در گزارش وزیر  و عضو مجلس آمده، بیش‌تر و شاید همه‌ی مدارس کشور از کمبود شدید  و یا  دست‌کم غیراستاندارد...

ابوشهر و تنگستان با رئیس‌علی دلواری گره خورده است. مردی که در زمان حیات‌اش مبارزی جسور بوده و مقطعی از تاریخ این سرزمین را از آن خودش کرده است. اما بوشهر مرد دیگری را در حافظه خود نیز ثبت کرده است. همایون شهنواز کارگردان «دلیران تنگستان» و راوی زندگی رئیس‌علی دلواری ...

کتاب «مدار انسانیت: پرتویی از اخلاق و حقوق در ساحت پیامبر اسلام (ص)» تازه‌ترین اثر محمد فولادی است که در روزهای اخیر به همت انتشارات امید فردا به بازار کتاب راه یافته است. در بخشی از مقدمه این کتاب می‌خوانیم: «کتاب حاضر بیانگر گوشه‌ای از گفتار و رفتار پیامبر اسلام (ص) است و خلاصه‌ای است...

آرمان - فائزه عباسی: بالاخره دولت به نخستین وعده خود یعنی حل پرونده هسته‌ای عمل كرد. مسا‌له ای كه به نوعی ارتباط مستقیم با زندگی و رفاه مردم پیدا كرده بود هرچند هیچ گاه زندگی به سرنوشت توافق هسته‌ای گره نخورده بود اما همه از طبقات پایین جامعه كه فشار اقتصادی بر روی آنها بیشترین سنگینی را داشت و طبقات بالا كه به دنبال تولید و كارآفرینی بودند. نهایتا بعد از ماه‌ها تلاش توافق به ثمر رسید و موجی از شادی را در كشور به راه انداخت. اتفاق بزرگی بود كه قطعا تاثیرات خود را بر عرصه‌های مختلف به جا می‌گذارد اما اینكه چه تاثیری بر جامعه خواهد گذاشت و دولت را در چه موضعی قرار خواهد داد سوالاتی بود كه با استاد جامعه‌شناسی، غلامعباس توسلی در میان گذاشتیم. دكتر توسلی با همان صدای آرام و دلنشین به سوالات پاسخ داد. او بر اساس تجربه‌ای كه سال‌ها در عرصه سیاست به دست آورده بود و موی سپیدش آن را گواهی می‌داد اعتقاد داشت توافق می‌تواند مجوزی باشد برای موفقیت‌های بعدی حسن روحانی. گفت‌وگوی «آرمان» با استاد جامعه‌شناسی و فعال سیاسی اینگونه آغاز شد: 

توماس فریدمن: فقط چند ساعت پس از اعلام توافق هسته‌ای با ایران، رئیس‌جمهوری اوباما - مردی که نشان داد به هیچ وجه اجازه آسیب‌دیدن این قرارداد را نمی‌دهد- در مصاحبه‌ای ٤٥ دقیقه‌ای تلاش زیادی کرد تا استدلال کند: ... این توافق نتایج مثبتی برای آمریکا و متحدانش در بر خواهد داشت. 
اوباما گفت: «ما نمی‌خواهیم با این توافق سیاست داخلی ایران را تغییر دهیم. ما فکر می‌کنیم که این توافق می‌تواند جلوی پیشرفت نظامی هسته‌ای را بگیرد و من می‌توانم بگویم که ما قادریم ثابت کنیم این توافق قاطع‌ترین راه و مسیری است که در آن ایران به سلاح هسته‌ای نخواهد رسید و ما با همکاری کامل جامعه بین‌المللی و بدون درگیر‌شدن در یک جنگ دیگر در خاورمیانه قادر به حصول به آن خواهیم بود». اوباما برای قبولاندن این توافق به کنگره به‌شدت بر این استدلال خود پافشاری می‌کند. اما من گمان می‌کنم در نهایت این توافق به‌عنوان میراث او باقی خواهد ماند و در درازمدت نه‌تنها از گسترش سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه جلوگیری خواهد کرد بلکه به جنگ سرد میان ایران و آمریکا پایان خواهد داد؛ حتی اگر این اتفاق زیاد به طول بینجامد. 
در اینجا بخشی از نکات برجسته این مصاحبه منتشر می‌شود: 

حسین پورصفر : فکر می کنم اواخر دهه ی شصت بود . بیابانی مجبور شد دوباره بوشهر را ترک کند . این بار سرنوشت او را روانه ی تهران کرد که در حوزه ی هنر و فرهنگ از امکانات فراوانی برخوردار بود . فراموش نکنیم که آتشی و باباچاهی ، بعد از آنکه به تهران پناه بردند ، در صحنه ی فرهنگی ما مطرح شدند . آتشی در دهه ...

روحانی در مقابل چالش مهم لباس شخصی ها و بنیاد گراهای سیاسی قرار دارد که فکر می کنند با توسل به اصول می توانند هر طور می خواهند توجیه و تفسیر کنند و زندگی را بر مردم تلخ کنند. پاشنه آشیل دولت روحانی مدیرانی است که متعلق به دولت سابق هستند و یا تفکرشان نزدیک به احمدی نژاد و یا احمدی نژادی است..

پیش از این فضای مجازی بازتابی بود از آنچه در زندگی واقعی آدم‌ها رخ می‌داد. خیلی طول نکشید که این ماجرا شکل دیگری یافت؛ درست از زمانی که اپلیکیشن‌های کاربرپسند به تلفن‌های همراه اضافه شد. حالا بعد از تنها چهار، پنج سال کار به جایی رسیده است که گاهی آنچه در دنیای واقعی اتفاق می‌افتد پیامد چیزی است که در فضای مجازی رخ داده است، هرچند بسیاری معتقدند امروز دیگر نمی‌توان مرزی میان فضای مجازی و فضای حقیقی متصور شد و به نظر می‌رسد این دو فضا یکپارچه شده‌اند. با «مسعود کوثری»، دانشیار ارتباطات دانشگاه تهران، در این‌باره گفت‌وگو کرده‌ایم؛ جایی که کوثری معتقد است: «مرزبندی بین فضای واقعی و مجازی دیگر وجود ندارد؛ البته نه اینکه بگوییم هرچه در فضای مجازی است، واقعی است یا هرچه در فضای واقعی است، مجازی است بلکه نحوه ارتباط و لینکی که بین آنها به وجود آمده، از آنها یک فضای یکپارچه ساخته است.»

برآورده‌کردن مطالبات گروه‌های مختلف و اقلیتها، از وعده‌های حسن روحانی بود؛ روحانی برای تحقق وعده‌هایش حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی یونسی را به‌عنوان دستیار ویژه در امور اقلیت‌ها و اقوام معرفی کرد. بخش عمده‌ای از خواست‌های اقوام و اقلیت‌های ایرانی، بی‌دلیل، تبدیل به «تابو» شده‌اند. وزیر اطلاعات دوران اصلاحات، کسی که از فرآیند «تابو»‌سازی‌ها آگاه است و بهترین راه برای مقابله با آن را می‌داند، بهترین گزینه رییس‌جمهوری برای عمل به یکی از وعده‌های انتخاباتی‌اش بود. علی یونسی معتقد است دولت یازدهم تا همین جای کار هم، قدم‌های بلندی در برآورده‌کردن مطالبات اقوام و اقلیت‌ها برداشته؛ اما به‌دلیل گسترده‌بودن مسایل  است که این اقدامات هنوز به خوبی قابل لمس نیست. دستیار ویژه رییس‌جمهوری یک وظیفه مهم دیگر نیز دارد و آن، مقابله با تندروی‌هاست. او معتقد است باید در دو جبهه با تندروی ‌جنگید، در داخل با آنهایی که با ایجاد اختلاف بین شیعه و سنی علیه مصالح ملی گام برمی‌دارند و در منطقه با کسانی که نان از قِبَل تندروی وخشونت می‌خورند. 

معتقدم اصلاح‌طلبان نباید انفعالی عمل کنند. جریان اصلاحات اگر بتواند با حفظ اصول و هویت خویش در مسیر تعامل با جریانات معتدل، خواه اصلاح‌طلب و خواه غیرآن، اقدام کند به نفع کشور است. لکن اصلاح‌طلبان که از پشتیبانی طیف وسیعی از جامعه برخوردارند نباید کاری کنند تا مقبولیت اجتماعی آنها نزد مردم، کاهش یابد. ..

مهندس مهدی بازرگان در شماره نوروزی سال ۱۳۷۰ مجله «آدینه»، مقاله‌ای درباره نوروزهای ایران معاصر نوشت؛ از عهد احمدشاه قاجار و دوران نوجوانی‌اش تا عصر انقلاب اسلامی و زمان نخست‌وزیری خود. یادمانده‌هایی ...

در هشت‌سال دولت‌های نهم و دهم، طبقه متوسط ایران رشد کرده، اما نه بخش فرهنگی و تولیدی آن، بلکه بخشی که حالا حمید جلایی‌پور از اصطلاح «خاردار» برای توصیفش استفاده می‌کند؛ بخشی که ویژگی اصلی آن غیرمولدبودن است و رانتی‌رشدکردن و ضددموکراسی‌بودن. این بافت جدید در طبقه متوسط چندان علاقه‌مند رشد و توسعه فرآیند دموکراسی‌خواهی در ایران نیست و بیشتر علاقه‌مند رشد آنی و تصاعدی است. این بخش حالا برای خودش پایگاهی کسب کرده است. یکی از دل‌نگرانی‌های جلایی‌‏پور این است که این گروه با شکل و قیافه جدیدی که در ساختار اقتصادی و سیاسی یافته، بخواهد در مسیر روند دموکراسی‌خواهی شاخ‌شده و دست‌و‌پاگیر شود. وی به رشد گروه‌هایی در جامعه اشاره دارد که خیلی بدشان نمی‌آید فرد تندروی دیگری به قدرت برسد و برخی هم به‌راحتی بخور‌بخور کنند. جایی هم می‌گوید: «تصورش را بکنید ٨٠٠میلیارددلار بیاید داخل کشور و به‌جای اینکه کشور آبادتر شود، فاسد شود.» او در‌همین‌حال تاکید دارد که تندروی مرسوم در دوره خاتمی با دوره روحانی تفاوت ماهوی دارد و بخشی از آن به تغییر پایگاه اقتصادی همین تندروها مربوط می‌شود.  استادیار دانشگاه تهران همچنین از احتمال خلق دوگانه احمدی‌نژاد- روحانی می‌گوید و آن را به ضرر سرنوشت دموکراسی‌خواهی در ایران می‌داند. از سوی دیگر در موضوع هسته‌ای نیز امیدوار است پرونده هرچه‌سریع‌تر نهایی شود و تاکید دارد اگر هسته‌ای به نتیجه نرسد، بدون‌شک، شکست آن به ضرر جریان‌های دموکراسی‌خواه و جامعه مدنی خواهد بود. بخش تکمیلی این گفت‌وگو در سالنامه روزنامه «شرق» منتشر خواهد شد. 

رحیم جمالی : تدارک وتجهیز شهر به سازه های مدرن وامروزی ، از مولفه های شهر های پویا وبالنده است ودر خلق حس تعلق شهروندان ودلگرمی وشادابی آنها نقش منحصر بفرد دارد. از دیگر موضوعات مهم وقابل اشاره  در تدوین  توسعه  وعرضه خدمات شهری است. محله محوری وتوسعه وتوانمندسازی محلات ، سالهاست که در شهرسازی مدرن دنیا دنبال میشود...

دولت بايد بداند كه جامعه ايراني به دين بسيار پايبند است اما همان اندازه هم به عناصر ملي پايبند است. دولت بايد بداند كه حتما در فرآيند جهاني شدن حضور داشته باشد. اگر اين سه پايه در طرح‌هاي توسعه‌يي موردتوجه قرار گرفت آن طرح قطعا جلو خواهد رفت اما اگر فقط يكي از اين سه پايه مورد بي‌توجهي قرار بگيرد كار لنگ مي‌ماند. توجه ويژه به يكي از اين سه پايه به قيمت نفي يك پايه ديگر ما را دچار بحران و مشكل مي‌كند. ما بايد از اين امر پرهيز كنيم و اگر پرهيز كنيم قطعا به هيچ مشكلي برنمي‌خوريم

احمدی مقدم گفت: حساسیت و احساس وظیفه عده ای از مردم درباره مسایل فرهنگی از جمله کنسرت های موسیقی قابل تقدیر است اما اگر در شهری مجوز برگزاری کنسرت هرچند برخلاف تشخیص عده ای از مردم داده شد، نیروی انتظامی از تصمیم قانونی حمایت می کند و کسی حق برهم زدن چنین مراسم هایی را ندارد...

اشاره: تابستان گذشته کنفرانسی در دانشگاه کیپ‌تاون با عنوان «کنفرانس برابری اجتماعی» برگزار شد و در آن فیلسوفان و نظریه‌پردازان سیاسی سخنرانی کردند. هرچند برگزارکننده کنفرانس، دپارتمان فلسفه این دانشگاه بود، اما طیف وسیعی از سخنرانان و موضوعات را دربر می‌گرفت؛ موضوعاتی از این قبیل که «برابری چیست»، «چه چیز برابری اینقدر خوب است»، «چگونه باید به برابری رسید» و نظایر آن. این کنفرانس در اصل قرار بود با اتکا به مورد خاص آفریقای‌جنوبی به وضع برابری در کشورها بپردازد، اما عمومیت بحث درباره برابری آن را برای مخاطبان دیگر کشورها نیز جذاب می‌کرد. یکی از مهم‌ترین سخنرانان این همایش جاناتان وولف، رییس دپارتمان فلسفه دانشگاه لندن بود که برای مخاطبان ایرانی نیز نامی آشناست. از وولف تاکنون، علاوه‌بر مقالاتی در مطبوعات، دوکتاب به فارسی ترجمه شده است: «چرا امروز مارکس را باید خواند» با ترجمه شهریار خواجیان و «درآمدی بر فلسفه سیاسی» با ترجمه حمید پژوهش. وولف در کتاب نخست به‌سراغ بازخوانی مارکس در قرن بیست‌و‌یکم می‌رود و می‌کوشد جاذبه تفکر مارکس را در عصر کنونی روشن کند. این کتاب برای مخاطبانی که کمتر متنی از مارکس خوانده‌اند، می‌تواند مقدمه‌ای برای ورود به جهان فکری مهم‌ترین فیلسوف ١٥٠سال گذشته باشد؛ درعین‌حال که برای خواننده حرفه‌ای آثار مارکس نیز جذابیت دارد. اما او در کتاب دوم، «درآمدی بر فلسفه سیاسی»، به تاریخ پردامنه فلسفه سیاسی پرداخته است. هدف او، انتخاب و گزینش مجموعه‌ای از بحث‌های برجسته فلسفه سیاسی است که وولف آنها را جزو پرجاذبه‌ترین کوشش‌های به‌عمل‌آمده در سراسر تاریخ فلسفه می‌داند. قصد او نگارش تاریخ منظم فلسفه سیاسی نیست. او قصد و روش کتاب را اینگونه شرح می‌دهد: «موضوع را با زنجیره‌ای از مسایل به‌هم‌پیوسته و دستبرد به گنجینه‌های فلسفه سیاسی در جست‌وجوی پاسخ‌ها و دیدگاه‌ها کاویدم. اغلب از سده‌ها (و گاه هزاره‌ها) درگذشته‌ام تا به کاوش اندیشه‌برانگیزترین متن‌های مربوط به مهم‌ترین موضوعات بپردازم یا گمان می‌کنم که چنین کرده‌ام.»آنچه در پی می‌آید، گفت‌وگوی اختصاصی «شرق» با جاناتان وولف است که همزمان با حضور او در کنفرانس برابری اجتماعی در کیپ‌تاون صورت گرفته است. در ضمن در این‌صفحه یادداشت دکترجورج هال مسوول برگزاری کنفرانس برابری اجتماعی نیز می‌آید که به‌طور اختصاصی برای «شرق» نوشته است و در آن به ارایه گزارش مختصری از مباحث مطرح‌شده در دوروز هم‌اندیشی فیلسوفان و نظریه‌پردازان عدالت اجتماعی می‌پردازد.

امین یگانه: در گذشته طلاق کم بود. مردم همدیگر را دوست می‌داشتند، بزرگ‌ترها بزرگ بودند و جایگاه خودشان را داشتند و کوچک‌ترها هم کوچک! این‌ عبارات فکت‌هایی است که همواره درباره گذشته جامعه ایرانی به ذهن ما مخابره می‌شود. بنابراین وقتی از فردگرایی امروز ایرانیان حرف می‌زنیم، عده‌ای داد سخن برمی‌آورند که مگر در گذشته چه بوده‌ایم که امروز می‌گویید تنها شده‌ایم. مدعی‌اند در گذشته نسبت ما با آزادی اندک بوده٬ و به همین دلیل فردگرایی‌مان بروز داده نمی‌شده. این حرف همان‌قدر که آزار‌دهنده است٬ جلب توجه هم می‌کند؛ یعنی گذشته ما خیالات و ایده‌آل‌هایی غیرواقعی بوده است؟ چطور می‌شود پی به راست و دروغ این روایت‌ها برد؟ شاید یکی از راویان تخصصی آن دوره «غلام‌عباس توسلی» بتواند باشد؛ کسی که جامعه‌شناسی خوانده و عمری در دانشگاه تهران استاد بوده و مدیریت کرده و متعلق به بخشی از تاریخ‌مان نیز هست که البته امروز در کهنسالی در خانه‌ای نقلی زندگی می‌کند و گشاده قبول کرد گذشته ایرانیان را فارغ از هر نوع تعصبی برای مخاطبان «شرق» روایت کند.

همه مراحل صدور مجوز برگزاری کنسرت موسیقی گروه لیان در بوشهر توسط دفتر انجمن موسیقی زیر مجموعه معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر شده است. حمیده ماحوزی افزود: برای برگزاری هرکنسرتی اداره کل فرهنگ و ارشاد استانها، اقدام نمی کنند بلکه درخواست گروه به همراه سی دی آلبوم کار و اعضای آنها به دفتر انجمن موسیقی درتهران ارسال می شود که پس از بازبینی و شناسایی افراد درصورت ...

مساله مهم دیگر در مصاحبه ادعای رقابت هاشمی با منتظری درباره تسلط بر مسند رهبری پس از امام است. وی در ادعایی عجیب و تکان‌دهنده ضمن ربط این مساله با سفر مک فارلین که صددرصد در ارتباط با تامین سلاح برای جنگ بود..

 راضیه زرگری: شادی و سرخوشی در جامعه ما تا حد زیادی مذمت شده و مطرود است. مردم ایران بیشتر از این‌که با شادی و مناسبت‌های شادی‌آفرین عجین باشند، با غم، اندوه و تراژدی رابطه برقرار می‌کنند. اصغر مهاجری، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه معتقد است این موضوع به احساس ناامنی که در ایرانی‌ها نهادینه شده برمی‌گردد. مردم به اندازه‌ای که شاد می‌شوند آن را بروز نمی‌دهند. بلکه پنهانش می‌کنند. آنها اساسا یاد نگرفته‌اند که دسته‌جمعی شادی و خوشحالی کنند. حتی ملودی‌های شادی ایرانی‌ها هم بوی غم دارد. گفت‌وگوی ما با این جامعه‌شناس را در ادامه می‌خوانید...

قدیمی ترین نشانه های بدست آمده از سکونت در سرزمین بوشهر، به عهد عیلامی و تمدن بین النهرین برمی گردد. در زمان مادها در آغاز سده هشتم قبل از میلاد سرزمین بوشهر جزء یکی از ایالت های...

ورود بي‌دردسر به انتخابات مجلس دهم، دلمشغولي و ذهن‌مشغولي چهره‌هاي شاخص اصلاح‌طلب است؛ چهره‌هايي كه در هشت سال گذشته از بسياري از فعاليت‌هاي حزبي و تشكيلاتي محروم شدند و همچنان درگير حرف‌ها و حديث‌هايي هستند كه رقباي‌شان براي آنان مي‌زنند. همين حرف و حديث اصلاح‌طلب ستيزان، عناصر سياسي اصلاح‌طلب را بر آن داشته...

همه‌ کسانی که به شعرهای آتشی خصوصاً در دو سه دفتر نخست او همچون «آهنگ دیگر»، «آواز خاک» و «دیدار در فلق» اشاره کرده‌اند. این مسئله به طور حتم نمی‌تواند جدای از اقلیمی‌ باشد که شاعر در آن رشد و نمو کرده است. طبیعت و روحیه شبانی و در کل بومی‌گرایی وجه غالب اغلب دفترهای شعر آتشی است و زیبایی‌شناختی شعر او در محاصره این عناصر است...