حماسه حق‌پرست: موسيقي بوشهر؛ خود به تنهايي مي‌تواند پنجره اي گشاده رو به درياي فرهنگ و هنر باشد تا با تابيدن نور و نوا و سازها و آوازهايش، ديرينگيِ يک تاريخ را واگويه کند! چه؛ بوشهر، به راستي شهرِ موسيقي است و چشم انداز ِ جهان موسيقي نيز هم توانست باشد! حضور بزرگان ملي و جهاني در موسيقي بوشهر و موسيقي بوشهر، تحقيقات و پژوهش‌ها و جستار موسيقايي...

به مناسبت روز بوشهر

رنسانس گردشگري و هنري با فستيوال موسيقي کوچه‌ بوشهر

حسين شادکامي

استان بوشهر با سابقه تاريخي چندين هزار ساله ، توانسته پل في مابين فرهنگ ها و آداب و سنن، ملل باشد و ضمن تاثير پذيري  از آن‌ها، به شيوه نويني تاثيرگذار هم باشد. آميخته شدن با فرهنگ‌ها، فولکورها، سنت‌ها، رسومات، گوناگون (عربي، هندي، افريقايي، اروپايي)  فرهنگي در خور توجه بوجود آورده است. ‌(مراسمات مذهبي، جشن ها‌، پوشش ها‌، سرگرمي وبازي ها، هنرها، معماري و ساير غذاها و مواد غذايي...) که نسبت با ساير نقاط، تفاوت چشمگيري داشته و به همين منظور مورد توجه خاص قرار گرفته، که با سبک نويني به ساير نقاط دوردست انتقال داده است. لذا هنر در بوشهر با زباني  مشترک  در قالب آواها،  موسيقي  «سنج و دمام، ني انبان»، رقص، تاتر، خيام خواني، يزله، شعر و ادبيات الهام گرفته از موقعيت اين استان با ساير نقاط  مختلف  دنيا است.

فستيوال موسيقي کوچه يکي از نمودهاي عيني اين  ارتباط تنگاتنگ است ‌که به نمايش درآمد و توانست مکتب  موسيقي اصيل هنري بوشهري را به عرصه ظهور رساند و با دورهمي محبت آميز و همنوايي، وحدت را در بين جامعه بوجود بياورد.

شور و اشتياقي که فستيوال کوچه توانست در بين دوست داران هنر و موسيقي در بين ايرانيان بوجود بياورد، يک رنسانس گردشگري و هنري بود که مي‌تواند  مهرباني و حس همدلي، در کنار هم  بودن به صورت خودجوش فارغ از هر مرام، مسلک، گرايش، رنگ و زبان را با آن تجربه کرد و درک کرد که فرهنگ آميخته با هنر در بوشهر  چقدر مي تواند. حس شاد بودن را براي جامعه به ارمغان آورد چرا که خوب بودن و زيستن در جوار همديگر، يکي از ظرفيت‌هاي  اين استان است که مي تواند الگويي براي جهانيان باشد.

بشير علوي: گريز از جنگ و پيش‌آمدهاي آن، راه نجات زن، مشکلات و گرفتاري‌هاي زنان به‌ويژه در برابر مردان، و ذهن قوي و جستجوگر زنان از جمله مؤلفه‌هايي هستند که در داستان‌هاي کوتاه اين مجموعه يافت مي‌شوند. نوع پردازش به متن و زبان، و شيوه برخورد با شخصيت‌ها و نحوة بيان مشکلات و بروز دادنِ آن‌ها نوعي نگاه زنانه را به متن نشان مي‌دهد؛ نگاهي که از ديد يک نويسندة زن نمي‌تواند پنهان بماند...

استان بوشهر با سابقه تمدني، موقعيت ساحلي، فرهنگ غني و مهمان پذيري و آب و هواي مناسب و بي نظير، حداقل در 6ماه سال از اواسط آبان ماه تا اواسط ارديبهشت، مقصد مناسبي براي جذب گردشگران داخلي و خارجي است. طبيعت زيبا، بافت مسکوني و معماري قديمي، سواحل زيبا و پيشينه مذهبي،  فرهنگي، تاريخي و هنري باعث شده تا بوشهر...

اگر براساس قاعده اصلي روش جامعه‌شناسي دورکيمي يعني بستن دريچه ذهن و نگريستن محض به اشياء در تصوير و محيط پيراموني آن، موضوع را واکاوي کنيم، مي‌بينيم که مسجد شيخ سعدون در بوشهر با قدمتي چندصدساله در فاصله چند ده متري اين منزلگاه است. کنيسه يهوديان در همين کوچه قرار دارد و کليساي ارامنه گريگوري در چند صدمتري آن واقع شده است که حکايت از همزيستي اديان و مذاهب قديم و جديد است...

عليرضا مشايخ : مهم‌ترين ويژگي البته در اين است که سفر بايد ما را به فکر کردن در مورد آنچه مي‌تواند در ما تغيير دهد دعوت کند و بنابراين اگر از مونتين بپرسيم که چرا اينهمه مسافرت کرده است؟ او پاسخ خواهد داد که من بخوبي ميدانم از چه چيز فرار مي‌کنم اما آنچه در انتظار است، را بايد ببينم!...

عبدالرزاق ريشهري: بوشهر در ذات وجودي خود شهري است که سياست پذيرش گردشگري آن مي‌بايست بر مبناي جذب از طريق گزينه‌هاي دريا محور استوار گردد. گردشگران حداقل هشت ماه از سال به طرق مختلف مي‌توانند از اين موهبت الهي که در کنار آن با برنامه‌ريزي‌هايي همانند ماهيگيري، تفرج دريايي با ايجاد فضايي مفرح و ساحل پيمايي در سواحل بکر و آرامش...

دکتر محمود دهقاني : همه از ديرباز دريافته‌ايم که کتاب ابزار ارزشمند آگاهي بوده و موجب رشد و بالندگي نسل جوان مي‌شود. اما نسل جوان به پشتيباني بزرگسالان نيازمند است. برخي بر اين باورند که پيشرفت‌هاي بسياري که در گستره الکترونيک سر برآورده ديگر نقش کتاب را در جامعه و فرهنگ کم کرده است. اين درست نيست و يک برداشت غير علمي است. چرا که نقش کتاب در جامعه کم نشده، بلکه به مراتب افزايش نيز داشته است...

سيد قاسم ياحسيني:  با گذشت سن و نشستن برف پيري بر سرم، يک راز بزرگ را کشف کرده‌ام که مايلم با شما خوانندگان در ميان بگذارم. راز ساده و پيش پا افتاده‌اي هم هست! در يک کلمه به‌ شما عرض کنم که کتابِ خوبِ مطلق وجود ندارد! دقت بفرمائيد عرض نکردم «کتاب خوب» وجود ندارد، بلکه گفتم کتابِ خوبِ مطلق وجود ندارد...

نرگس کياني: ‌احمد علي‌شرفي را مي‌توان يکي از وزنه‌هاي موسيقي اقوام در بوشهر دانست که هم ني‌انبان، هم‌ ني‌جفتي مي‌زد. او خوشبختانه صاحب فرزنداني اهل موسيقي بود؛ فرزنداني که احتمالاً مي‌توانند فقدان پدر را تا حدي جبران کنند. علي‌شرفي معمولاً به صورت خانوادگي کار مي‌کرد...

دکتر حمید اسدپور: از جمله کارکردهاي فرهنگي خليج‌فارس، انتقال و گسترش زبان فارسي در جنوب، جنوب شرقي و شرق آسيا و هم‌چنين در شرق آفريقا مي‌باشد. در آغاز سکونت مهاجران ايراني در هند که به خصوص از خليج‌فارس راهي اين سرزمين شده‌ بودند آثاري به زبان فارسي وجود داشت که جهت حفظ آن، ايرانيان اقدام به ترجمه آن‌ها به زبان‌هاي رايج در هند نمودند. اما به تدريج زبان فارسي در همه ارکان جامعه و حکومت هند نفوذ يافت...

دکتر محمود دهقاني: سنگ نگاره‌ي باز مانده از روزگار ساسانيان در تنگ قنديل چنارشاهيجان که ديرينگي آن به هفده سده مي رسد، در گذر از دستبرد سوداگران بازار آثار باستاني، مورد بي‌مهري مسئولان نيز مي‌باشد. ميراث فرهنگي و گردشگري که  جايگاه آن از سازمان به وزارتخانه ترقي داده شد براي بهبود نگهداري از برجا مانده هاي باستاني بود وگرنه چه نيازي داشت نام وزارت ميراث فرهنگي بر آن بگذارند. اين وزارتخانه مسئول است تا از برجا مانده‌هاي باستاني نگهداري کند...

دکتر حمید اسدپور: حضور پررنگ خليج فارس در مسائل سياسي و تجارت بين‌المللي از گذشته‌هاي دور مورد توجه بوده است و به همين دليل، بخش عمده‌اي از تحقيقات و پژوهش‌هايي که در مورد خليج فارس صورت گرفته است، بر مسائل تجاري، اقتصادي و سياسي تمرکز يافته است. در مقابل، پژوهش‌هايي که در زمينه‌هاي اجتماعي و فرهنگي خليج‌فارس صورت گرفته، بسيار محدود مي‌باشد. البته  اين محدوديت در قياس با پژوهش‌هاي فراواني است...

تصاوير را از نزديک مي‌ديدم، بازي‌هاي متنوع ناخدا با محل قرارگيري خط افق در بردار تصويري، گوناگونيِ روايت‌هاي صامت و نقاشانه، واقع‌گرايي و هم‌زمان پرداختن به موضوعات و داستان‌هاي غيرواقعي مثل افسانه‌ي بوسلامه، کاربست رنگ در نسبتي خوشايند با معماري و حال و هواي بوشهر، آزاديِ نائيو و هم‌زمان شکلي از وفاداريِ به نحوه‌ي انگاردنِ موضوعات تصوير و زاويه ديدها و لنزهاي متنوع به روشني مشهود بود. در واقع من شيفته‌ي تمام اين تنوع‌هايي شدم...

اکنون خبر مي‌رسد در دولت ابراهيم رئيسي دوباره مي‌خواهند به آن سالها برگردند، در کنار تصفيه و برکناري استادان منتقد و ناموافق،  دانشجويان را هم چک کنند و محدوديت‌هاي دهه‌هاي نخست انقلاب را دوباره احيا کنند. نمي دانم چرا مي‌خواهند تجربه شکست خورده دهه ‌60 - 70 را دوباره تکرار کنند...

جنگ دلوار تلخ ترين فراز تاريخ جنگ جهاني اول براي انگليسي هاست. آن‌ها که در اکثر جبهه هاي جنگ فائق شده بودند و نيروهاي دلواري را به چشم نمي آوردند، در يک تهاجم اوليه و بمباران اين روستا با گلوله هاي توپ که وزن آنها قريب به 96 کيلوگرم بود موفق شدند دلوار را تسخير کرده و از اين بابت خود را آسوده يافتند که بالاخره دشمن ديرين خود را نابود نمودند...

عبدالخالق ماجدي: نکته بسيار مهم اينست که ابزاري بنام دمام و کنشي بنام دمام زدن بعنوان يک کنش جمعي/ اجتماعي بخاطر کارکردهاي اجتماعي اش بوده است که در "حافظه جمعي" و به تدريج به صورت يک "حافظه فرهنگي" /"ميراث فرهنگي" درآمده است و با سياهپوستان به سراسر دنيا به ويژه هند و ايران و کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس سفر کرده و ماندگار شده است.

 تار Tar (تاد فيلد) : بازي و بازي محشر "کيت بلانشت" (اسکار بهترين بازيگر زن عطا کردن به "ميشل يئو" بازيگر چيني آمريکايي فيلم "همه چيز همه جا همزمان" روشنفکرانه و ديپلماتيک بود اما نهايت بي معياري سينمايي و بي سليقگي نيز بود.) همراه با طراحي صحنه و کارگرداني فوق العاده. فيلمي درباره يک رهبر ارکستر سمفونيک. يک بانوي آرتيست مقدر.آشنازدايي با جنبش...

عليرضا مشايخ: مدرنيته در همه عرصه ها در فلورانس متولد گرديده است!؟ اغراق آميز است؟! شهري که جيوواني ويلاني( 1276-1348) مورخ، روزنگار وقايع و مرد سياست فلورانسي، جمعيت آن  را ( در سال 1338) ميلادي نود هزار نفر مي داند. اقتصاد شکوفا، مديريت شهري و آزادي شهروندان رونق اين شهر را که در سده دوازدهم استقلال يافته، فراهم نموده بود. «آزادي» مهمترين عامل پيشرفت در اين شهر قلمداد مي شد! 

غلامرضا شريفي خواه : بازار قديم بوشهر يکي از بازارهاي سنتي ايران به شمار مي رفت که  دو راسته اصلي و مشهور در آن وجود داشت، يکي حاج محمد آقا بوشهري ملقب به معين التجار و ديگري حاج عبدالرسول طالبي ملقب به رييس التجار که حاج رييس در بوشهر سرشناس بود. اين بازار از بخش هايي و با توجه به مشاغل متعدد تقسيم شده بود که براي  رفاه و راحتي مردم شهر و ساکنين اطراف، بتوانند مايحتاج خود را خريداري کنند...

دکتر سعيد معدني: در اموراجتماعي حلاليت طلبيدن موضوعيت ندارد. بدون شايستگي پست‌هاي مهم را اشغال کردن، اشتباهات مهلک داشتن، دروغ بستن‌ها، خيانت‌هايي که اين همه فقر و بيکاري و بحران و نااميدي و خودکشي و ديگر آسيبهاي اجتماعي را در جامعه به بار آورده با يک حلاليت طلبي خودخواهانه حل نمي‌شود. اصلا حلاليت طلبيدن از چه کسي و از چه چيزي؟..

نجف آهوچهر هم آسماني شد (عبدالمجيد زنگويي)، کي رفته‌اي زدل که تمنا کنم تو را (عبدالحسين کنين)، گنجينه اي از فرهنگ و ادب (علي دباش)، به شاگردان خود آيين مهرورزي آموخت (حسين رنجبر)، بدرود رفیق شفیق ما (خلیل موحد)، به ياد دوست که چه با وفا بود (محمدرضا دباش) ، در رثاي استاد نجف آهوچهر؛ عزيز و با يادماندني (اسماعيل منصورنژاد)، معلم، روزنامه نگار و نويسنده‌اي با لبخند هميشگي (عالي بازدار)

افقي که براي تئاتر بوشهر مي بينم  به اين شکل هست که ما چه بخواهيم و چه نخواهيم با تمام بي امکاناتي ها و ناملايمتي ها،جوانان اين شهر پرچم اين هنر را به دست خواهند گرفت و جلو خواهند برد و با وجود اين که ديگر در بوشهر شايد به ظاهر و به شکلي تئاتر ديگر وجود نداشته باشد ولي آينده اين هنر در دستان جوانان اين شهر  است،پس شما به عنوان يک رسانه و دوستان ديگر در هرجايي که رسانه‌اي رو در دست دارند بايد از اين جوان ها حمايت کنند تا آن ها بتوانند بهترين ها را براي اين شهر و مرز و بوم رقم بزنند...

تا آنجا که به ياد دارم، فضاي فرهنگي و ادبي در بوشهر و همچنين در دبيرستان سعادت، خوب بود. هفته نامه ديواري، بحث ها و رد و بدل شدن کتاب هاي خواندني بين دانش آموزان (البته نه همه دانش آموزان، تعداد اندکي)، مطالعه کتاب هاي شعر. ناگفته نگذارم که، وجود شخصيت هاي ادبي و هنري نظير منوچهر آتشي و محمدرضا نعمتي زاده در آن سال ها، در ايجاد علاقه و انگيزه ي روي آوري به ادبيات، فرصت بسيار خوبي بود براي اين کار...

اگر خودم را نمونه‌ اي از جوانان آن روزها فرض کنم، بيشتر شايق به خواندن رمان‌هاي عاطفي عاشقانه و يا هيجاني پليسي بوده‌ اند، مگر تک و توکي از بچه‌ ها که متاثر از توصيه و تفکرات برخي از معلمانشان، جذب کتابهاي سياسي و اجتماعي و بيشتر در زمينه شعر و شاعري و هنري بوده ‌اند...

دکتر محمدجعفر ايزدپناه: گر هنرمندان پيشکسوت خانه نشين شده بودند و جامعه آنها را از ياد مي برد، حالا خبرنگار صفحه هنري به سراغشان مي رفت، احوالشان را مي پرسيد و بيادمان مي آورد که قدر آنها را بيشتر بدانيم. اگر رسانه هاي رسمي و...

محسن شريفيان:خاطره جالب ديگر هم مصاحبه با وزير وقت فرهنگ و ارشاد اسلامي دکتر مهاجراني بود که به جنجال کشيده شد! هم من نوجوان بودم و مثل هميشه صراحت...

حسين حشمتي: نگارنده بوشهر را به علت اين که ازقديم الايام جزء معدود شهرهائي است که اقوام  مختلفي همچون پيروان اديان و مذاهب الهي در ميان بوشهري هايي که اکثريت آنان را مسلمانان شيعه مذهب تشکيل مي دهند با مسالمت و امنيت زندگي کرده و  بدون هيچ مشکلي به فعاليت هاي اقتصادي و حتا مشارکت در امور فرهنگي مي پردازند،..

دکتر عبدالرسول هاشمي: با وجود قدمت تاريخي شهر بوشهر، شکل گيري اين شهر را بايد دستاورد دوران مدرنيسم به حساب آورد. حضور کشورهاي استعمارگر و در راس آنها انگلستان اين بندر را به شهري فرامنطقه اي و فرامحلي تبديل کرد. با توسعه بندر بوشهر مظاهر مدرنيته نيز در اين شهر رونق گرفت و شهر اولين ها شد. در اين ميان اما آن چه قابل توجه است مهاجرت اقوام و گروه هاي متعدد قومي، زباني و ديني و مذهبي به منظور کار و تجارت و اسکان آنها در مجاورت هم در شبه جزيره اي کوچک بود....

عالي بازدار: بنياد مدرسه سعادت در سال 1317قمري و 1278 شمسي صورت پذيرفته و با استقبال عموم مواجه شد. گفته شده در سال 1318 قمري و (1279) شمسي  آمار دانش آموزان به 63 نفر رسيد. مردم نياز به مدرسه را در کنار ساير تحولات دنبال مي‌کردند  وحاکم وقت بوشهر - احمدخان دريابيگي-   اقدام به تاسيس مدرسه مي‌کند.اين مدرسه در طول حيات خود دانش آموختگان برجسته‌اي را به فرهنگ ايران زمين تقديم کرد تا علم و ادب هر دو رو به زيادت رود. مدرسه نقش بسزايي...

دکتر عباس علوي‌نژاد: بوشهر داراي تاريخ و تمدني کهن مي‌باشد و در زمان عيلامي ها، شهري بزرگ  به نام «ليان» و به عنوان بندري اقتصادي مورد توجه بود. اين بندر علاوه بر اهميت اقتصادي، به لحاظ سياسي، مذهبي و فرهنگي نيز از اهميت ويژه‌اي برخوردار بوده است. بوشهر در عصر قاجار شهري توسعه‌يافته بود و از جامعه‌ تجار...

 خليل موحد: ويژگي و خاص بودن يک پديده در کادرآموزه‌هاي  دانش و يا فن منطق، بيانگر اين است که آن پديده افزون بر همانندي با ديگر پديده‌ها، داراي ويژگي و  خاصه‌هايي است که در هيچ يک از پديده‌هاي ديگر يافت نمي‌شود. بر بنياد اين اصل،   پرسش اين است که آيا مي‌توان در جغرافياي بينش، گفتار، کردار و آداب مردمان بوشهر، نگرش، روش و رفتاري را برجسته کردکه فقط  بوشهري‌ها به آن آراسته‌اند و در هيچ جاي ديگر جاري و ساري نبوده و  نيست؟..

غلامرضا شريفي خواه : در اوايل سال ١٣٤٠ خورشيدي منزل ما کنار درب گمرک بود، قبلا گمرک وظايفش مبارزه با قاچاق صادرات و واردات و مراقبت از سواحل بود. از پشت ديوار گمرک کنار دريا، بچه‌ها و آدم بزرگ‌ها شنا مي کردند. در تابستان آب ٣ الي ۴ متر  تا رُخ بُلت (کنار دريا) بالا مي‌آمد. صبح‌ها بچه‌هاي محلات دهدشتي و شنبدي و تعداد از  بهبهاني‌ها مشغول شنا کردن مي‌شدند...

مینا درعلی: در این روزهای وانفسایی کرونایی و گرانی و تلخی اتفاقات عجیب و غریب در جهان چه طور می‌شود توصیه‌ای به جوانان کرد،که مثمر ثمر باشد و تاثیر گذار!! جوان را اگر در رده سنی‌ای طبقه بندی کنیم که در محدوده بیست تا سی سالگی باشد، باید گفت طلایی‌ترین سالهای عمر را جوانان دارند، سالهایی پر از سرزندگی، نشاط، پر از بی قیدی نسبت به شکست و از دست دادن‌ها، پر از یاد گرفتن‌های خوب و بد و تجربه کردن‌های...

اسماعیل منصورنژاد: بسیاری بر این باورند که حکومت مقصر بروز رفتارهای دوگانه در جامعه است. این نگرش تا حدودی درست است، زیرا برخی مجبورند برای به دست آوردن یک موقعیت خاص، ظاهر خودشان را با معیارهای حکومت تنظیم نمایند که یک فرصت یا جایگاه را از دست ندهند. بن‌مایۀ تظاهر اما امری فردی است و سیستم نیز بیشتر بر اساس همین امکان بر معیارهای خاصی تأکید می‌کند...